maandag 15 maart 2021

FIRE kengetal: eigen vermogen

Een gemeenschappelijke hobby van FIRE adepten (Financial independent, retire early) is het bijhouden van getalletjes, zoals hoeveel men per maand spaart (saving rate), hoeveel vermogen er is opgebouwd, en hoever men tot financieel onafhankelijk is verwijderd. De komende weken wil ik al die getallen eens onder de loupe nemen: hoe bereken ik het, en welke bedragen neem ik mee? Deze week: eigen vermogen

Wat is het?
Om financieel onafhankelijk te zijn is het vooral belangrijk om een stevige zak geld te hebben, en om dat geld vervolgens te laten werken om zo een inkomen te genereren. De grote vraag is natuurlijk: hoeveel precies? Internet staat vol met theorieen en aannames, zoals bij MrMoneyMustache
en al deze theorieen komen er meestal op neer dat je op een lange termijn elk jaar ongeveer 4% van je vermogen kan opmaken: het passieve inkomen vult het weer aan. Dit wordt de "safe withdrawal rate" genoemd. Met andere woorden: je moet dus 25 keer je jaaruitgaven bij elkaar zien te harken...

Op internet zie ik dat mensen hun eigen vermogen op verschillende manieren uitdrukken. Ten eerste kan je gewoon het absolute getal bijhouden. Het nadeel is dat mensen over het algemeen niet graag absolute bedragen op straat gooien. Een alternatief is om het bedrag te vergelijken met een startbedrag, bijvoorbeeld het vermogen op 1-1-2010, of om het te vergelijken met het doelbedrag. In het laatste geval heb je dan mooi een percentage dat hopelijk in de toekomst ooit 100% wordt.
Het nadeel van deze aanpakken is dat het nog steeds een beetje arbitrair is, en niet gemakkelijk vergelijkbaar met andere mensen, met andere leefomstandigheden. Daarom definieer ik mijn eigen vermogen als:

Eigen vermogen = (bezit - schuld) / jaarlijkse uitgaven * 100%

Dit getal zegt dus iets over hoe lang je op je eigen vermogen zou kunnen teren zonder rente. Hier betekent 100% dat je een jaar lang op de vermogen zou kunnen teren. Als je voor de 4% save withdrawal rate wil gaan, moet je dus 2500% bij elkaar zien te sprokkelen.

Wat neem ik mee?
Het volgende ding waar vaak discussie over is, is welke bedragen meegenomen moeten worden. Ook hier is geen elke regel heilig, maar ik hanteer de volgende regels:

Eigen vermogen bestaat uit twee dingen: bezit en schulden. Bij bezit reken ik mee:
  • huis: ik reken met de WOZ waarde. Die is elk jaar openbaar, dus gemakkelijk te gebruiken
  • spaargeld
  • beleggingen
  • auto: alleen als het substantieel is. Mijn auto is al lang en breed afgeschreven
Bij schulden neem ik mee:
  • hypotheek
  • studieschuld: gelukkig al afgelost
  • grote leningen: mijn moeder heeft me een aardig bedrag voorgeschoten
Wat neem ik dus niet mee:
  • pensioen: hier kan in het Nederlands stelsel nauwelijks een zinnig woord over gezegd worden
  • crowdfunding: er staat niet direct een bezit tegenover een investering
  • overige bezittingen, zoals fietsen, electra etc. Dit is allemaal kommageneuzel, zonde van de tijd
Kortom: het gaat bij mij vooral om die gemakkelijk te berekenen zijn en van redelijk omvang zijn.

Voordelen?
Het voordeel van het berekenen van eigen vermogen is dat dit getal heel eenvoudig uitdrukt hoever je bent op de reis naar financiele onafhankelijkheid, zonder moeilijk rare berekeningen.  

Ook is het fijn dat je dit getal heel mooi kunt opsplitsen in verschillende componenten. Zo kan je extra veel informatie in een grafiek proppen. Hieronder zie je bijvoorbeeld een opsplitsing van auto (nihil), belegginen, sparen en alle schulden gestapeld:


Ten slotte is het fijn dat dit getal (bijna) altijd omhoog gaat. Het is altijd fijn als grafiekjes vooral omhoog gaan!

Nadelen?
Elk kengetal belicht maar één kant van de zaak. In dit geval vertelt het eigen vermogen niets over hoeveel geld dit vermogen genereert. De "4% safe withdrawal rate" is gebaseerd op een langdurig gemiddelde opbrengst op de beurs. Als al dit geld in een huis zit, wordt je huis wellicht elk jaar een beetje meer waard, maar er is geen passieve inkomensstroom.

Een ander nadeel is specifiek voor mijn definitie: doordat ik het eigen vermogen door de uitgaven deel, kan de grafiek een beetje schokkerig worden. In een jaar dat ik heel veel uitgeef, bijvoorbeeld voor een verbouwing, zal mijn procentueel eigen vermogen flink zakken.

Ten slotte zegt dit getal niets over hoe lang het nog duurt voordat je financieel onafhankelijk bent. Het zegt alleen hoe ver je al bent. Om het te vergelijken met het beklimmen van een berg: dit getal vertelt je op welke hoogte je zit, maar niet hoe hard je klimt. Hieruit kan je dus niet afleiden wanneer je bij de top bent. 

Gelukkig is daar een ander getal voor: de saving rate

12 opmerkingen:

  1. Leuke berekening, zo heb ik het nog niet bekeken. Het huis reken ik nu nog nauwelijks mee in ons vermogensplaatje, omdat we er later toch iets voor terug moeten kopen. Of huren natuurlijk, dan komt de waarde pas echt bij het vermogen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik reken met 2 verschillende dingen. Mijn woning tel ik wel bij het vermogen, maar niet in de som om tot X-keer mijn uitgaven te komen. En daar heb ik ook meerdere varianten van: het bedrag wat ik nodig zou hebben als ik nú zou stoppen met werken, het bedrag wat ik nodig zou hebben als ik nú zou stoppen én geen hypotheek heb en het bedrag wat ik over een jaartje of 15 nodig heb (met en zonder hypotheek).

    Want een lagere hypotheek telt natuurlijk flink door in de uitgaven. Verder is de safe-withdrawal rate tamelijk Amerikaans en houdt het geen rekening met de "sequence of events" en met dingen als AOW en andere vangnetten.
    Want stel dat ik werkloos raak, dan betekent dit (worst-case en niet de intentie) dat ik sowieso nog 2 jaar kan leven zoals ik leef. Een enorme buffer heb je dankzij ons WW-stelsel niet nodig.
    En de "spaarpot" hoeft ook niet alle uitgaven te dekken: vanaf 67/68/69/70/71 krijg je AOW en dat deel hoeft niet afgedekt te worden.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Je hebt gelijk dat de werkelijkheid veel ingewikkelder is. Daarom denk ik ook dat kengetallen zoals het eigen vermogen mooie graadmeters zijn, maar niet direct een voorspelling doen over wanneer je financieel onafhankelijk bent.

      Verwijderen
  3. "Een enorme buffer heb je dankzij ons WW-stelsel niet nodig." Hier spreekt iemand in loondienst. Als zzp-er val je terug naar bijstandsniveau. En moet je dacht ik ook je eigen vermogen eerst opeten.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Zeker, ww is van toepassing op mijn situatie en ik ben in loondienst. Maar niemand dwingt iemand tot zzp'er worden toch?

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Kun je ook een keer een tooltje bouwen waarin we wat nuttige getallen kunnen gooien zodat er een grafiekje uitrolt?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik heb wel een paar tooltjes gemaakt die grafieken genereren, zoals http://geld-is-tijd.blogspot.com/p/pensioentool.html. Ik zie niet echt meerwaarde in een eigen vermogen tool, want je moet dan voor elke maand/jaar getallen invullen. Wat voor tool heb jij voor ogen?

      Verwijderen
    2. Ik denk dat de meeste mensen een simpel rekensommetje maken, wat komt erin en wat gaat eruit. Ik mis o.a. de transitievergoeding en de wet van Koolmees, Eerder stoppen met werken.
      Jij telt vooruit, maar de ouderen onder ons tellen achteruit, hoelang moet ik nog werken tot mijn pensioen, ik veilig ben door ww, ziektewet, cao afspraken of pensioenleeftijd. Neem die dingen ook eens mee. Uiteindelijk geldt voor iedereen hetzelfde, save my reet.

      Verwijderen
  6. Leuke berekening! Je redenering heeft iets weg van: stel dat ik nu vandaag alles zou verkopen (huis, beleggingen, etc) en al mijn schulden zou aflossen, hoe lang zou ik daarvan kunnen leven (uitgaven)? Misschien nog iets om over na te denken: als je alles zou verkopen /aflossen, waar ga je dan wonen? Zit dat wel goed in je uitgaven post (de noemer in jouw berekening)?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De redenering klopt, en inderdaad werkt het in praktijk niet zo. Als ik mijn huis verkoop, dan zal ik iets gaan hure ofzo, en de vraag is hoeveel dat kost ten opzichte van de hypotheek. Ik denk dat je dit direct rechten kan ontlenen aan kengetallen, maar ze mijn mooi vregelijkingsmateriaal

      Verwijderen
  7. Interessant. Ik tel bij mijn vermogen zowel geen roerende alsook geen onroerende goederen mee. Enkel spaargeld en beleggingen. De lijn loopt ook niet lineair op. Vorig jaar een andere auto gekocht waardoor de jaarlijkse uitgaven zowat het dubbele waren van het jaar ervoor. Ook groeit in het ene jaar het vermogen veel meer dan in een ander jaar vanwege rendement op beleggingen. Over een periode van 5 jaar geeft het een goed beeld

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Dank hiervoor. Kan iemand uitleggen hoe ik jaaruitgaven bereken? Wat valt daar allemaal onder? Alvast bedankt!

    BeantwoordenVerwijderen