Nu beleggen is als zomergoed zaaien in de herfst

Wat hebben de beurs en het weer met elkaar gemeen? Het maakt niet uit hoe goed onze technologie is, beide kunnen we nauwelijks beinvloeden en nauwelijks voorspellen.
Veel mensen hebben in het verleden gedacht dat ze met simpele wijsheden het weer konden voorspellen, en met simpele grafiekjes de beurs. Maar na verloop van tijd moesten ze toegeven dat het voorspellen onmogelijk was. De meeste beleggers die ik ken kopen nu hun aandelen gewoon op de eerste dag van de maand zonder ook maar een seconde naar de koers te kijken, om te voorkomen dat ze in verleiding raken tot speculeren. Zoals MrFOB heel mooi zei: "Glazen bol maar laten vallen, scherven brengen geluk".

Is het dan echt onmogelijk om met verstand te beleggen?

Toen herinnerde ik me ineens een citaat uit het boek "de menselijke maat" van Salomon Kroonenberg: "we kunnen nauwelijks het weer van volgende week voorspellen, maar we weten met grote zekerheid dat het na de zomer een koudere herfst en winter komt". Met dit citaat wilde hij vooral duidelijk maken dat het weer niet lineair, maar cyclisch is, niet alleen een jaarlijkse cyclus, maar ook cycli van duizenden jaren die de ijstijden veroorzaken. Deze cyclus heeft te maken met schommelingen in de aardbaan, zie Milankovic cyclus.
 
Het weer van afgelopen tijd laat dit patroon duidelijk zien. Geen enkele meteoroloog kon precies voorspellen wanneer het tropische weer en de droogte zouden ophouden. Maar iedereen was er van overtuigd dat we in oktober geen tropisch weer meer zouden hebben.
Zo gaat het ook met koersen. Het vorig jaar heb ik in juni al gezegd dat de Bitcoin vroeg of laat flink zou gaan kelderen. Ik had echter nooit verwacht dat de koers nog zo lang zou doorstijgen. Maar zodra de koers ging dalen, begon de Bitcoin een verloop te tonen dat heel voorspelbaar was, en al vaker had laten zien: de Bitcoin zakte in golven in elkaar. In januari 2018 poste ik het koersverloop van  eind 2013 en van eind 2017, en de koersval vertoont veel overeenkomsten:

Zie ook Bitcoin: zoek de verschillen

Ondertussen zijn we ruim een half jaar verder, en de Bitcoin vertoont nog steeds de golvende dalende beweging:

Conclusie: het exacte moment van een crisis is moeilijk te voorspellen: maar het verloop van een crisis is behoorlijk voorspelbaar.

De beurs doet dit ook. De beurs staat op dit moment hoger dan gemiddeld, dus zou je kunnen zeggen dat het zomer is op de beurs. Er zijn af en toe dagen met regen, maar de beurs herstelt zich meestal zeer snel. Wanneer de herfst invalt is niet duidelijk. Misschien hebben we nog een hele lange mooie nazomer en kunnen we tot oktober in de korte broek, maar misschien komt er eind augustus al een koufront op ons af, en zingen we allemaal mee met Gerard Cox.

De vraag is: is het nu verstandig om zomergoed te zaaien? Er is een kansje dat het spul net opkomt en misschien net in bloei komt, maar er is een vele grotere kans dat het goed verregent. Met aandelen is het ook zo: wellicht maak je de komende jaren nog wat winst, maar niemand kan voorspellen wanneer je moet uitstappen voordat het te laat is. Een flinke crisis kan de koers zomaar een stuk of 5 jaar terug in de tijd slingeren. Alle winst op investeringen die je dan de afgelopen 5 jaar hebt gedaan zijn plotsklaps verdampt, en zelfs minder waard geworden. Een bankrekening had dan zelfs meer opgeleverd.
De kans dat een crisis binnen 5 jaar ontstaat is enorm groot, dus ook de kans dat je eigenlijk veel beter even kan kunnen wachten met investeren.

En ben ik met deze beredenering dan de beurs te slim af? Waarom doet de beurs dit zelf niet? Speculanten en hun computers zijn heel goed in het voorspellen van korte termijn schommelingen, en daar verdienen ze veel geld mee. Maar professionele speculanten kunnen het niet veroorloven om hun geld een tijdje niet te beleggen. Geen enkele investeerder in een fonds zou het accepteren als een fonds een jaar lang geen geld zou investeren omdat het fonds bang is dat de beurs binnen een jaar crasht. En zeker niet nu de koers nog steeds aan het stijgen is. Kortom, de meeste mensen op de beurs hebben geen lange termijnplanning. Er moeten targets gehaald worden, jaar op jaar.

Ik heb daar geen last van. Ik ben alleen geinteresseerd naar wat het over pakweg 20 jaar waard is. En ondertussen zijn er genoeg alternatieven voor beleggen die veel zekerder zijn. In ons geval is dat aflossen of bijstorten in de spaarhypotheek. Voor een ander is wellicht het investeren in zonnepanelen een optie. Deze dingen zijn veel minder conjunctuurgevoelig, en is je winst veel meer gegarandeerd. Het enige nadeel dat ik wellicht voor doemdenker wordt uitgemaakt, (of angsthaas;-)).

Crowdfunding update: nog steeds in de gevarenzone

Het afgelopen jaar heb ik in enkele crowdfundingprojecten geinvesteerd: twee keer 50 euro bij Lendahand, en vijf keer 100,- bij Geld voor Elkaar. Ik heb bewust gekozen om steeds het minimumbedrag in te leggen, om zo optimaal te spreiden. Op dit moment heeft nog geen investering betaalproblemen. Sterker nog: een investering heeft besloten om de boel vervroegd af te lossen!
Toch ben ik er niet mee doorgegaan, zoals de onderstaande grafiek pijnlijk duidelijk zal maken.

De rode lijn is bedrag dat ik uit heb staan. Dit is dus in de min. Op de piek had ik dus 600,- geparkeerd bij de crowdfundingsbedrijven. De blauwe lijn laat zien hoeveel geld er in het meest gunstigste geval terug gaat komen. De groene lijn is het verschil, dus de winst. Na verloop van tijd wordt er langzaam wat terugbetaald, dus de rode en blauwe lijn worden steeds kleiner. Zodra een investering niet meer zou kunnen terugbetalen, gaat de groene lijn dalen.

En hier zit dus het probleem: na bijna 2 jaar investering, is het netto resultaat nog steeds bijna 400,-. Dit is een groot bedrag ten opzichte van de winst van bijna 100,- die in het meest gunstigste geval tot mij komt. De kans dat er in de komende jaren een bedrijf gaat klappen is zeker reeel, en dan zou alle winst ineens verdampen.

De huidige statistieken bij mijn geld voor elkaar ziet er nu zo uit:

 

Ter vergelijking heb ik lijnen toegevoegddie uitdrukken wat de winst zou zijn geweest als ik hetzelfde geld ergens zou kunnen stallen tegen een rendement van 4%, 6% of 8%. Als alles goed gaat, dan zullen we op het einde ongeveer op 5-6% uitkomen. Maar je kunt je afvragen of het het risico waard is, als bijstorten op de spaarhypotheek ongeveer evenveel oplevert.
 Wat gaan we dan wel doen? Wachten tot er een crisis komt, en dat alle aandelen goedkoop zijn. Kan nooit langer dan een paar jaar duren. En tot die tijd investeren in de hypotheek.

Klussen

Vorige week heb ik de hele gang en badkamer overhoop gehaald, deze week werd het tijd om dingetjes mooier te gaan maken. Onze wastafel had veel zwarte vlekken doordat er vocht in het hout was getrokken. Ik heb geprobeerd om dit met ontwewringswater te verwijderen, maar de vlekken bleven bestaan. Uiteindelijk heb ik er een laagje houtkleurig plamuur op gedaan. Hiermee heb ik meteen de kieren opgevuld. Even was ik in de verleiding om gewoon wat foundation te gebruiken uit het kastje, het is immers allebei plamuur:-)

Daarna een dikke laag jachtlak erover en de boel blinkt weer als nooit tevoren:

 

In de gang had ik alle oude latten verwijderd. Toch kon ik niet meteen beginnen met gipsplaten, want de latten hadden vaak een overspanning van 60 centimeter of meer, terwijl gips bij voorkeur maximaal 30 centimeter kan overspannen. Dus moest ik wat extra latten gaan timmeren. Bij de loze ruimte betekent dit een extra constructie. Gelukkig heb ik nu latten genoeg:

En daarna de gipsplaten er tegenaan. Dat fleurt de boel meteen op!

Ik kon vooral niet wachten om die lelijke verwarmingsbuizen te bedekken. Ik wil die verwarmingsbuizen de komende 20 jaar niet meer zien:

En dan komt het laatste puntje: de toilet. Het wandje achter de toiler was slap geconstrueerd, dus dat gaat nu beter gebeuren. Maar nu ik de boel toch open heb liggen, komt er een ander probleempje opspelen: deze toilet spoelt niet heel goed door.

Een oorzaak kan zijn dat de afvoerpijp niet ontlucht/belucht wordt. Hierdoor kan er geen lucht aangezogen worden als er wordt doorgespoeld. De afvoerpijp ventileren is niet gemakkelijk. Ik heb grofweg 4 keuzes:

1. Trek de afvoerpijp door naar de zolder. Dit is behoorlijk ingrijpend, want dan moet ik het muurtje achter de toilet doortrekken naar het plafon. 
2. Maar een ventilatierooster in de buitenmuur. Dit is ook een hoop gedoe: boren door de muur, met een lange ladder een roostertje bevestigen etc.
3. Zet een beluchtingsfilter op de afvoer in het bestaande muurtje. Het probleem is dat deze filters verstopt kunnen raken, en de filter zit dan achter tegels.
4. Zet een ontluchter op de afvoerpijp van de wastafel. Deze afvoer komt uit op de afvoer van het toilet, dus dan kan er toch lucht bij. Bij de afvoer van de wastafel kan ik gewoon bij.

Ik neig naar puntje vier, vooral omdat het het minst drastisch is. Iemand andere suggesties?

Ten slotte was er een klusje dat de toilet beter zal laten doorspoelen: grondig schoonmaken. En zat een kalklaag van enkele millimeters in de afvoerpijp:

Die liet gelukkig gemakkelijk los, dus het glazuur van de pot is nog goed. Waarschijnlijk kunnen de grote boodschappen nu een stuk gemakkelijker naar beneden roetsjen.
 
zie ook:
slopen!

Slopen!

Eignelijk had ik wel weer zin in wat kluswerk in ons huis, dus vroeg ik aan mijn vrouw of err nog wat pijnpuntjes waren. Ze gaf aan dat ze het tapijt op de trap de langste tijd heeft gehad, en dat de rand van het bad nodig opnieuw gelakt moet worden. Daar kon ik helemaal in vinden, maar als we toch bezig gaan op de gang, dan moest het plafond er ook meteen aan geloven.
Dus ben ik lekker aan het slopen geslagen.

Het plafond was als eerste aan de beurt. Dit zijn latjes waar zwart vilt achter zat. Hierdoor is de gang er donker en stoffig. Dit moet allemaal witgeverfde gipsplaat worden:

Bij het verwijderen kwam het gat voor de vlisotrap weer tevoorschijn. De vorige bewoners (waarschijnlijk 3 bewoners terug) hebben de kleine doucheruimte opgeofferd voor een vaste trap naar de zolder, en daar ben ik ze nog steeds dankbaar voor. Door deze vlisotrap zat de lamp totaal niet in het midden. Hoog tijd om dit ook op te lossen.

Het trappengat was met deze plakjes schuin afgetimmerd. Het is altijd spannend wat je in een loze ruimte tegenkomt. Helaas geen pot met goud, wel een juweeltje van een behang:

Tegelijkertijd heb ik de badrand opgeschuurd. Dit heb ik 8 jaar geleden ook al eens gedaan, maar hout in een vochtige ruimte gaat nu eenmaal slecht samen.

Met ontweringswater probeer ik de zwarte vlekken er uit te halen, en daarna met de sterkste jachtlak de boel weer beschermen.

Ten slotte merk ik al een tijdje dat de wc op de badkamer een beetje los zit. De tegels aan de onderkant van de wcpot kunnen een beetje ingedrukt worden. Ik was bang dat er een lekkage is geweest, waardoor de boel is gaan rotten. Na het verwijderen van de wc zie je duidelijk vieze vlekken onder de afvoerpijp:

Daarna heb ik een paar tegels weggehaald. De schade valt mee: een balkje is inderdaad rot, maar de rest van het frame is nog helemaal goed. Ik laat het nu even een tijdje luchten, daarna gaan er een paar nieuwe balken en een gipsplaat in, waarna ik de tegels terug kan plaatsen. Ik heb nog nooit zelf tegels gezet, dus dit is een mooi plekje om het eens te proberen.

En ondertussen ben ik al begonnen met een koof. Boven onze voordeur loopt een gasleiding en twee verwarmingsbuizen. De koof komt op gelijke hoogte met het gat van de deur, zodat het nauwelijks opvalt.

Dus het gesprek begon met het tapijt op de trap, en eindigde met een half gesloopt huis...

Wordt vervolgd!

Consumeester of consuminster?

Bedankt voor alle reacties op mijn bericht help, mijn vrouw is consumeester!
Aan de reacties te zien is het geen onderwerp dat een eenduidig antwoord heeft. Zo stelden enkelen voor om mijn vrouw te confronteren met het bericht, en andere zouden dat alleen doen als ik graag enorme ruzie wil. En of de waarheid in het midden lag waren de meningen ook verdeeld. Sommigen zeiden stellig: bij iemand met een gat in de hand moet zo snel mogelijk weg, en redden wat je redden kan. Iemand anders vond het een raadsel dat er uberhaubt iemand het met mij kon volhouden. 

Het verwarrende was dat ik twee onderwerpen door elkaar behandelde:
1) mijn vrouw koopt veel
2) ze koopt dingen van de gezamelijke rekening die tegen de afspraak zin.
De eerste is voor mij geen showstopper, iedereen heeft een grote mate van vrijheid binnen een huwelijk. Maar het tweede vind ik erger over gezamelijke dingen moet je goede afspraken kunnen maken. De meeste reacties gingen over mijn frustraties over rommel, terwijl ik dit geen heel groot punt vind. Maar toen ik het terug las moet ik erkennen dat het wel zo overkomt. Het bericht lijkt op sommige plekken meer een samenvatting van alle kleine frustraties van 8 jaar huwelijk. En zo komt het dus ook bij mijn vrouw over. Dus eigenlijk komt het allemaal op communicatie neer.

Dus zijn we deze week eens uit eten gegaan om eens niet te hebben over de dagelijkse frustraties, maar meer over de grotere doelen in het leven. En hoewel wij in het dagelijks leven vaak hele verschillende karakters kunnen zijn, blijkt dat onze lange termijndoelen veel dichter op elkaar liggen. We willen allebei vooral een goed leven voor ons zootje en voor ons, met niet te veel stress, mogelijkheden om onszelf te ontplooien, en soms een keer een vakantie.
Maar door de drukte van het leven worden die dromen vaak vergeten en wordt tijd verspild aan zinloze zaken, zij koopt soms dingen die niet nodig zijn, ik cijfer mezelf een ongeluk.

Een ander probleem is dat mijn vrouw veel te afhankelijk is van mij, en niet alleen financieel. Ze verdient veel minder dan ik, dus zou op dit moment zichzelf niet in levensbehoefte kunnen voorzien. Die afhankelijkheid is niet goed voor haar gemoedstoestand.
Dus heeft ze het initiatief genomen om voorlopig alle boodschappen in overleg te doen, en meer vast te houden aan de boodschappenlijstjes. En ik zal vaker kadootjes geven. Maar het belangrijkste is dat we hier meer over gaan praten. Binnenkort wil ik eens enkele heldere overzichten maken, zodat we beter kunnen begroten wat we nodig hebben en waaraan.

Help, mijn vrouw is consumeester!

Ik ben dan wel erg gedreven in experimenten met hout, meelwormen en wiskunde, maar op sociaal gebied valt er nog genoeg bij te schaven.

Mijn vrouw is op sommige punten totaal verschillend van mij. Dit hoeft geen probleem te zijn, zolang de ander er maar geen last van heeft. Zo hebben wij een gezamenlijk huishoudbudget en ieder een eigen vrij te besteden budget, omdat mijn vrouw veel meer spullen koopt dan ik (zie link). Hoewel ik veel meer verdien, hebben we dus evenveel vrij te besteden geld. Zij besteedt het aan kleding etc, ik aan hypotheekaflossing. Natuurlijk had ik liever dat ze ook mee ging aflossen, maar ieder zijn meug. Maar alleen ik krijg dus het voordeel van de lagere lasten, dus mijn vrij te besteden budget stijgt langzaam.

Waar gaat het mis?

Half jaar cijfers

Tijd voor de tweede helft van 2018, maar gelukkig hebben we de cijfers nog. Het gaat niet hard, maar de saving rate ("wat hadden we over" gedeeld door "wat waren de inkomsten") begint eindelijk langzaamaan een beetje omhoog te kruipen. Het afgelopen jaar was de gemiddelde saving rate ongeveer 28%:

Dit heeft er voor gezorgd dat we eingelijk uit de negatieve cijfers zijn! We hebben nu een positief eigen vermogen. Ik hoef me dus niet meer te meten met landen met en torenhoge staatsschuld, maar ik kan verder vooruit gaan kijken. Ik heb er voor gekozen om ons vermogen te delen door de jaarlijkse uitgaven, zodat je kunt zien hoe lang we het zouden kunnen interen op dit vermogen (in praktijk natuurlijk niet zo handig ivm een huis). We zouden nu al ongeveer een maand kunnen interen op ons vermogen, whoohoo:-)

Eignelijk is het veel interessanter om te kijken naar of we al genoeg passief inkomen genereren. De onderste grafiek geeft "het passief inkomen (rente, beleggingen, kinderbijslag etc) gedeeld voor "onze uitgaven":

Nog steeds zijn er drie dominante dingen in deze grafiek: een eenmalige gift van onze ouders in 2015, de kinderbijslag die 4 keer per jaar binnenstroomt en het toenemen van de rente op de spaarhypotheek. Voor de rest zie je een dipje rond 2017, toen heb ik wat geld in crowdfunding gestopt. Dat druppelt nu langzaamaan terug, maar dat is nauwelijks te zien tussen de rest. Om maar te zwijgen over de winst van beleggingen, die zijn vorlopig helemaal marginaal.

Oh, en ik was nog bijna vergeten te vertellen: we hebben nogmaals 2000,- afgelost. De hypotheekwaarde (groene lijn) is nog maar een beetje groter dan de WOZ waarde (blauwe lijn): ons huis begint het wateroppervlak al te zien!

zie ook:
ons hypotheekverloop

Tuin update

Dit is de mooiste tijd van het jaar voor onze tuin: de ene plant heeft al dankbaar zijn vrucht of bloem gedragen, of de volgende staat al klaar voor een rijke oogst. Hoewel onze achtertuin slechts 10x5 meter is en dat er ook een achtjarige in wil kunnen spelen, groeit er vanalles!

Naat ons terras groeien cherrytomaten. Elk jaar laat ik een paar tomaten doorgroeien om het zaad te bewaren. Dit is al de vierde generatie!

Boven ons hoofd groeit een druivenstruik. Elk jaar goed voor tientallen kilo's. We zijn nog steeds niet door al het druivensap heen van het vorig jaar:

 Langs de schutting beginnen de frambozen rijp te worden:

 En de bramen:

 En voor de kippen: zonebloemen:

Naast het huis hebben we een hele grote kale muur, dus twee jaar geleden hebben we er een lei-perenboom geplant. Dit jaar hangen er voor het eerst 8 peren aan:

Daarnaast hebben we in de voortuin enkele bakken. Deze bakken hadden we eigenlijk gemaakt om langs de zijgevel groente te kweken, zie hier, maar de oprit werd daardoor iets te krap. Daarom hebben we de bakken nu voor het huis gezet, en in een bak groeit nu muntthee. We hoeven de hele zomer geen thee te kopen:

En ten slotte hebben we nog veel sedums en mossen. Een paar jaar geleden heb ik een groen dak gemaakt, en sindsdien ben ik verslaafd aan deze plantensoort. Ze zijn het hele jaar groen, maar steeds anders: soms felgroen met bloemetjes, soms dofgroen. Ze zijn het beste wapen tegen de klimaatverandering: ze nemen de plensbuien van afgelopen jaren op, ze nemen veel CO2 op, ze halen fijnstof uit de lucht (erg handig in dit agrarisch gebied) en zijn een broeinest van allerhande insecten. Daarom ben ik begonnen om ook sedums in de voortuin te laten groeien. Het gaat langzaam, maar gestaag:

En langzaam haal ik stukken gazon weg (dat veel te veel onderhoud nodig heeft, en na een weekje droogte al kapot is) en evrvang het door een zee aan sedums:

Ik ben erg benieuwd hoe dit er het volgend jaar uit zal zien!

zie ook:
zelf plantenbakken maken
zelf een groen dak maken

Op dieet

Een paar weken geleden heb ik besloten om mijn dieet te veranderen. Dit is misschien een beetje vreemd voor iemand met een BMI van 21 die gemiddeld 200km per week op een racefiets zit. Ik heb een keer berekend hoeveel calorieen ik nodig heb, en dat klinkt niet bepaald als een dieet.
Toch vond ik het nodig om mijn eetpatroon te veranderen. Voornaamste reden is dat ik voorheen alles vrat wat mijn pad kruiste. Als iemand op het werk vlaai trakteert, dan was ik er als eerste bij. En ik was er ook al eerste bij om een tweede stukje te pakken...en als er nog over bleef, dan was ik meestal niet de beroerdste om het derde stukje te pakken. Ook had ik weinig zelfcontrole. Mijn lunch was meestal al voor 10 uur opgegeten, maar gelukkig had ik nog wat repen in mijn bureaulade voor de rest van de dag. Dit past niet echt bij een minimalistische levensstijl. Een minimalist behoort zich te beheersen, en te genieten van de kleine dingen des levens. Eten heeft een groot aandeel in iemands ecologische footprint. Ook is het niet goed voor je tanden om de hele dag door te snaaien. Ten slotte ben ik ook bang voor het "Erica Terpstra-effect": wat gaat er met me gebeuren als ik een lange tijd niet kan fietsen?

Dus tijd voor nieuwe regels:

• ik hou het op drie maaltijden per dag. Ik hoef me dan niet te barsten te eten, gewoon totdat ik genoeg heb.
• tussendoortjes mogen alleen bij sociale gelegenheden. Dus 1 stukje vlaai bij een verjaardag, 1 koekje bij de koffie of een paar biertjes op een avond. Gewoon met mate.
• Voor de rest drink ik alleen thee of water.

Na twee weken kan ik zeggen dat het me best goed bevalt. De eerste dagen had ik continue honger, maar ondertussen kan ik prima de hele ochtend werken zonder naar mijn broodtrommel te grijpen. Blijkbaar gaat het lichaam wennen aan het feit dat de honger niet gestild wordt. En doordat ik minder eet, ben ik meer gefocused om wat ik nodig heb op te eten in plaats van ik op dit moment wil eten. Zo eet ik vaker een handje nootjes of iets waar juist veel proteinen in zitten. Dit zijn de stoffen die vegetarische sporters vaak te kort komen.

Maar ik moet wel iets meer gaan eten, want mijn BMI begint richting de 20 te zakken. Volgens mij heb ik hier het minimalisme wel bereikt!

2079,- afgelost

Vorige week vertelde ik dat ik voorzichtig aan het beleggen ben geslagen, maar ons huis is nog steeds de voornaamste investering. Vandaar dat we afgelopen maan weer 2079,- hebben afgelost. Waarom 2079,- zou je denken? Het vorig jaar hebben we de overlijdensrisicoverzekering van de spaarhypotheek gewijzigd. Daardoor kwam er geld vrij dat niet allemaal in de sparhypotheek gestopt kom worden, zodat er een stukje van 1921,- werd afgelost op de aflossingsvrije hypotheek. Voor het volledige verhaal zie hier. Zo bleven wij achter met een aflossingsvrije hypotheek van xxx.079,-, en als financiele neuroot krijg ik jeuk van zulk onafgerond getal. Dus vandaar dat er nu 2079,- afgaat, zodat ik weer met een gerust hart naar afgeronde cijfers in excel kan zitten staren.

De grafiek ziet er ondertussen zo uit:

Zie ook:
spaarhypotheek helemaal omgegooid
het verloop van onze hypotheek

Begonnen met beleggen

Hoewel mijn gevoel nog steeds zegt dat de volgende crisis nabij is, ben ik toch begonnen met beleggen. Hoe is dit zo gekomen? Allereerst mogen investeringen best een beetje risico bevatten. Aflossen en bijstorten in de hypotheek heeft praktisch nul risico, en daar mag best een kleine investering tegenover staan die iets meer risico heeft.
Maar de belangrijkste reden is dat ik er wat ervaring mee wil opbouwen. Hoe dynamisch zijn de koersen, hoe gaat het hele gedoe in zijn werk, hoeveel papieren moet je invullen etc. Zo ben ik beter op voorbereid zodra we daadwerkelijk in een crisis zitten.

Op dit moment stort ik elke maand 105,- op degiro. Waarom 105,-? Dit is de netto besparing die we ondertussen op de hypotheek hebben na al het afgelos en bijgestort. Het is dus passief inkomen dat best gebruikt mag worden om harder te gaan rollen. Elke maand bekijk ik wat ik er van kan kopen. Dit zullen voornamelijk ETF's zijn, maar ik wil ook van enkele bedrijven een aandeel kopen. Gewoon om er wat feeling mee te krijgen. Zodra ergens de komende 5 jaar op de beurs de pleuris uitbreekt, is het tijd om meer te gaan kopen.

Voor onze statistieken ga ik de actuele waarde van de beleggingsportefeuille toevoegen bij ons netto vermogen. De winst/verlies beschouw ik als een passief inkomen (dat positief of negatief kan zijn).

Wanneer die crisis gaat komen? Niemand kan in de toekomst kijken. Wekelijks lees ik berichten over de aanstaande koersval, maar tot nog toe blijkt het een storm in een glas water. Als het alleen aan de beurs lag dan duurt het nog wel even. Ik heb het idee dat veel mensen nog steeds niet weten waar ze met hun geld heen moeten. Elk dipje in de koers wordt direct opgevangen door aasgierende investeerders. Pas als er heel veel mensen veel risico lopen (door bijvoorbeeld met geleend geld te speculeren), dan kan is het genoeg om een crisis te veroorzaken.

Het begin van een ciris is nooit te voorspellen, maar het zal geen 5 jaar meer duren.

Hor

Een tijdje terug had ik al ventilatieroosters in alle ramen in de woonkamer gemaakt, zodat de atmosfeer in huis een stuk beter is. Helaas is deze ventilatie met het huidige plak-weer niet voldoende. Dus heb ik me er eindelijk toe gezet om een hor te maken.

Het is een lastig raam om een hor voor te maken, want het kozijn is behoorlijk afgerond, en de sluiting van het raampje zit komt heel erg naar voren. Daarom heb ik er voor gekozen om een frame te maken dat precies in het kozijn past, met een uitsparing voor de sluiting. Het frame zit nergens vastgeklikt, maar zit precies stroef genoeg in het kozijn. Ik had nog en paar oude plinten liggen in de garage, die heb ik er aan opgeofferd.

 Hier zie je de uitsparing:

En mocht het hor toch niet helemaal werken: het hor is pas de tweede defentielinie. De eerste defentielinie zit buiten in de vorm van zwaluwen. Ze zijn lastig te fotograferen omdat ze zo snel zijn, maar hier zie je nog duidelijk een staart onder de dakgoot.

Zie ook:
Ventilatieroosters gemaakt
Andere doe-het-zelf projectjes

Eigen vermogen stijgt naar nul!

Iedereen doet zijn of haar financiele carierre op een persoonlijk tempo. Ik lees veel mensen die al financieel onafhankelijk zijn of het huis al afgelost hebben. Sommigen zitten nog steeds onder water. Na 8 jaar huizenbezit zijn we daar zelfs nog niet bij beland maar moeten we eerst nog een andere mijlpaal bereiken, want we hebben nog steeds een negatief eigen vermogen. Als je al onze bezittingen en schulden zou wegstrepen, dan hebben we nog steeds tekort.
Maar niet voor lang meer: terwijl onze schuld drie jaar geleden maarliefst 80% van ons jaarlijks inkomen was (ik deel de schuld door ons jaarlijks inkomen, zodat een het mooi dimensieloos getal wordt), zitten we nu nog met slechts 2% negatief eigen vermogen:

Met een beetje geluk en een beetje vakantiegeld moet dit zeker gaan lukken! Dus komende maand horen we niet meer bij de pakweg 15% van de Nederlanders die een netagief eigen vermogen heeft (zie cbs).

Dit betekent dus niet dat ons huis al boven water staat: er staat namelijk ook wat geld op de bank dat we (nog) niet in het huis stoppen. Maar het moment dat we boven water komen zal niet heel snel op ons laten wachten.

De vraag is nu wat ik met deze grafiek ga doen. Bij een negatief eigen vermogen is het intuitief om je vermogen door je inkomen te delen. Dit getal zegt dan iets over hoe snel je deze schuld te boven kunt zijn. Onze overheid doet precies hetzelfde: die deelt de staatsschuld door het BNP. Bedenk dat de staatsschuld van Nederland veel hoger is dan die van Griekenland, maar bij ons klaagt het ECB niet, omdat ons BNP veel hoger ligt.
Maargoed, wat zegt dit getal bij een positief vermogen? Het geeft nog steeds een orde van grootte van het vermogen aan. Maar wat als we minder zouden gaan werken? Dan delen we door een kleiner getal, en schiet de grafiek ineens de lucht in. Laat staan wat er zou gebeuren als we helemaal stoppen met werken.
Dus eigenlijk is het nu logischer om te delen door de uitgaven. Dan geeft dit getal een weer hoeveel jaar we zouden kunnen uitzingen op dit vermogen. Maar de ene keer delen door de inkomsten, de andere keer door de uitgaven klinkt ook niet heel wiskundig verantwoord.

Achja, als dit het ergste is waar ik me druk om maak, dan valt het wel mee. Iemand met goede ideeen hier?

Help! Op het matje geroepen door de belastingdienst!

Afgelopen week ontving ik een brief van de belastingdienst dat wij er uit zijn gepikt voor een steekproef "om de werkwijze van de belanstingdienst te optimaliseren". Ze willen van 2016 enkele kopieen van documenten hebben, en ze wijzen er tussen neus en lippen door dat dit geen vrijblijvende enquete is. Kortom, wij zijn dit jaar degene die bij de douane zijn hele koffer moet opentrekken, of degene die bij de zelfscankassa zijn hele winkelkar moet uitstallen. Nee meneer, het is niet persoonlijk bedoeld, een pure gerandomiseerde controle.

Bij de brief zat een bijlage met vragen die voor ons toegesplitst waren, en wat ik vermoedde bleek waar te zijn: ze hoeven geen jaaropgaven van werk, bank en hypotheekverstrekker te zien, maar ze willen enkel opheldering over mijn donaties: Heb ik afschriften die de donaties aantonen? Was er een donatieovereenkomst? Heb ik dingen in natura terug ontvangen? Of in natura geschonken?

Sinds enkele jaren doneer ik aan enkele stichtingen. Als de stichting een ANBI status heeft, en er minimaal 5 jaar lang periodiek wordt gedoneerd, en dit bovendien schriftelijk wordt vastgelegd, dan is het volledige gedoneerde bedrag aftrekbaar. Ondertussen zijn dit al drie stichtingen. Ik vind dit heel goed passen bij mijn financiele stijl: wees goed, maar doe het bewust en zo efficient mogelijk.

En eigenlijk is het wel fijn dat het nu door de belastingdienst gecontroleerd wordt. Stel dat ik een fout heb gemaakt, dan valt het wellicht nog te corrigeren. Het zou pas vervelend zijn als ik na vele jaren al de hele belastingaftrek zou moeten terugbetalen.

Iemand ervaring met de belasting-inquisitie?

Erfrecht: uitsluitingsclausule

Afgelopen weken heb ik het legaatschap en notariele volmacht besproken. Het derde ding dat te regelen valt is de uitsluitingsclausule.
Als je kinderen in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, dan is alles wat ze bezitten per definitie gezamelijk. Als je niets regelt, dan valt een erfenis van een van de partners binnen de gemeenschap van goederen. Mocht het later tot een echtscheiding komen, dan krijgen beide leden van het huwelijk de helft van de erfenis.
Deze regel kan je met een tetament eenvoudig omzeilen. Door middel van een uitsluitingsclausule blijft een erfenis "buiten de gemeenschap van goederen". Het echtpaar mag samen beslissen wat ze met het geld doen, maar zodra het tot een echtscheiding komt, krijgt alleen de erfgenaam dit deel.


Ook is het mogelijk om bij leven te schenken onder een uitsluitingsclausule. Vroeger moest je voor zulke schenking naar de notaris, maar tegenwoordig is het voldoende als je bij de overschijving "schenking onder uitsluitingsclausule" vermeldt. Bij een schenking kan je aan de hand van de rekeningafschriften hard maken dat dit geld alleen voor jou bestemd was. Ik ben blij met deze regel, omdat dit mijn ouders extra stimuleert om ons iets te schenken. Mijn ouders zijn bijna hypotheekvrij, dus zijn ze nu aan het overwegen om mij soms wat extra toe te schieten.

Dit lijkt een simpele regel, maar hij is ingewikkelder dan je denkt. Wat moet je namelijk doen met een schenking die tientallen jaren geleden is gedaan? Mag je hier inflatie over rekenen? En stel dat een ouder ooit E10.000,- heeft geschonken, maar ondertussen is al het bezit uit het huwelijk verdampt, moet de een dan E5.000,- betalen aan de ander die een rijke ouder had?
Mijn grootvader heeft een flink bedrag aan mijn moeder geschonken, ongeveer 10 jaar voordat ze gingen scheiden. Mijn vader argumenteerde dat dit geld in de stenen van de verbouwing was gaan zitten, dus dat het er niet meer was. Maar je zou ook kunnen beredeneren dat dit huis in 10 jaar in waarde was verdubbeld (jeweetwet, de roaring nineties op de huizenmarkt). Uiteindelijk is besloten om uit te gaan van het oorspronkelijke bedrag.


Het probleem wordt nog ingewikkelder als je bekijkt wie mag bepalen wat er met het geld gebeurt. Stel dat iemand E10.000,- ontvangt onder een uitsluitingsclausule, mag de partner dan meebeslissen wat de bestemming wordt van dat geld? Je zou kunnen beredeneren dat de ontvanger mag weten wat hij of zij er mee doet. Maar als de ontvanger van dit geld in zijn eentje op wereldreis gaat en alles opmaakt, en vervolgens een scheiding aanvraagt, mag hij dan E5000,- eisen van zijn aanstaande ex-partner?
Overigens is het niet mogelijk om als ontvanger besluiten om het geld toch in de gemeenschap van goederen te stoppen. Wat je ouders hebben opgedragen blijft.
En zo kom je dus op een hele vreemde paradox: geld dat geschonken is onder uitsluitingsclausule kan je niet in je eentje over beslissen, want bij het scheiding zou je dit geld opnieuw kunnen eisen van je ex. Maar geld dat niet onder uitsluitingsclausule is geschonken zou je wel in je eentje over kunnen beslissen.

Heeft iemand hier nog vreemde ervaringen mee?
 zie ook:
erfbelasting en legaatschap
wat als je ouders niet meer wilsbekwaam zijn

De insecten business

Toch toevallig: een paar weken geleden heb ik weer wat energie gestoken in mijn meelwormen-kwekerij, en ineens lees ik op meerdere plaatsen over insecten kweken. Een paar weken geleden was er een bijeenkomst van de ondernemingsvereniging voor agrariers over insecten. Daar moest ik natuurlijk bij zijn!

De deelnemers van de bijeenkomst waren heel veel verschillende groepen: veeboeren die de regeldruk niet meer aankonden en iets anders wilden gaan produceren, insectenkwekers, beleidsmakers, investeerders, studenten van de agrarische hogeschool, en ik dus, een hobbykweker.

Het deel over de voedingswaarden van insecten was mij bekend. Maar ik had nog weinig gehoord over de regelgeving. Zo mogen in heel weinig landen in Europa insecten geproduceerd worden voor menselijke consumptie. In de meeste gevallen wordt dit sipelweg veroorzaakt door een gebrek aan regelgeving: insecten zijn altijd als ongedierte beschouwd, niet als product.
Insecten kunnen heel breed ingezet worden, niet alleen voor menselijke consumptie. Varkens hebben veel eiwitrijkvoedsel nodig, en er is menig regenwoud gekapt om soja te planten voor veevoer. Kweekvissen krijgen nu vaak nog vis te eten die op zee gevangen wordt. Deze problemen kunnen veel lokaler worden opgelost met insecten. Bovendien kunnen de insecten vaak leven op de afvalstromen van andere dieren, waardoor de voedselkringloop heel klein gemaakt kan worden. Het is gebleken dat kippen die meelwormen krijgen veel minder snel ziek worden, dus veel minder antibiotica nodig hebben. Legio voordelen dus, zelfs als geen enkele Nederlander insecten zou durven te eten.
Ook was het interessant om te horen dat de meeste insectenkwekers klein beginnen, om feeling te krijgen met de productie. Insectenproductie is gelukkig heel gemakkelijk schaalbaar. De bijeenkomst werd gehouden bij een nertsenfarm (die over enkele jaren moet sluiten) waar ze op kleine schaal aan het experimenteren zijn. Ze produceren nu 200 kilo per week. Hier zie je de kweekbakken:

Hier zie je de meeltorren:

Ik heb hier een hele hoop geleerd. Uit deze kwekerij blijkt dat je de meeltorren het beste 2 weken in een bak kunt laten zitten om genoeg eitjes te laten leggen. Daarna worden de meeltorren er niet uitgevist zoals ik doe (en wat een enorm werk is), maar men zet een grote eierdoos op het substraat. Na een dagje ofzo zijn zitten alle meeltorren op de doos, zodat je ze er in 1 keer uit kunt pakken.

Ten slotte werden er hapjes aangeboden. Hieronder zie je meelwormen mueslirepen:

Helaas bestonden ze slechts uit 10-15% meelwormen, maar ze waren duidelijk te proeven. En er was iemand die al een tijdje bezig was om de ultieme meelwormenburger te maken:

Hij smaakte prima, al was hij een beetje aan de vettige kant. En hier heb ik ook nog enkele nuttige tips opgedaan: als je meelwormen eerst een minuutje blancheert wordt het vel zacht. Dus geen velletjes meer die tussen je tanden blijven zitten.

Mooi om te zien dat de lokale boeren een fantastisch alternatief willen proberen dat nauwelijks fijnstof, ammoniak en broeikasgassen uitstoot. Ik ben helemaal voor!

zie ook:
Waarom zou je insecten eten?
alle insecten posts

De liefste onderscheiding

Heel veel mensen ergeren zich aan de verengelsing van de Nederlandse taal, vooral als dit gepaard gaat met vage kruisingen van talen, zoals "teamleider" en "kijkshop". Sinds enkele weken waart een term door blogland die nog curieuzer is, namelijk een combinatie Duits en Engels: de Liebster Award.

Ik ben normaal niet van deze soort flauwekul, maar twee dingen hebben me over de streep geholpen:

1. Ik heb de award gekregen van de leukste blog die er te vinden is op het gebied van emigreren naar Spanje en een Ezelparadijs beginnen, namelijk ProjectLonica.com. Zulke blog kan alleen maar door een heel sympathiek iemand zijn geschreven. Geen blog met een hele reeks tips en rijtjes om te besparen, maar het levensverhaal van iemand die echt grote stappen durft te maken op zoek naar het ideale leven.
2. Zelfs mopper Opa GeldNerd zich hier aan gewaagd aan deze flauwekul.

Dus voor de dag ermee!

1: Heb je een doel of missie met je blog, anders dan prettig tijdverdrijf?

Ik ben bijna 5 jaar geleden begonnen met bloggen. In die tijd was ik aan het kijken of het niet handig was om onze hypotheek af te lossen. Zo kwam ik er achter dat je ook kunt bijstorten op je spaarhypotheek. In die tijd waren er veel blogs over het aflossen van de aflossingsvrije hypotheek; de spaarhypotheek werd onderbelicht. Voor mijn gevoel kwam dit omdat de meeste financiele bloggers vrouwen waren, en die vonden het aflossen van de molensteen meer gemoedsrust geven. Die spaarhypotheek was veel te ingewikkeld.  
Daarom besloot ik er een eigen blog over te maken. Niet veer het fijne gevoel van aflossen, maar meer over de winst onder de streep. Daarom ging ik later ook rekentooltjes maken, zodat mensen het resultaat direct zelf kunnen berekenen. Bovendien heb ik altijd al iets met html en javascript willen proberen, maar ik had eerder nog geen doel.

Later kwamen er onderwerpen bij waar ik niet veel over lees op internet, maar wel dicht bij het hele idee van consuminderen staan, zoals fietsen, langzamer rijden op de snelweg, dingen zelf klussen, en last but not least, meelwormen kweken.

Om antwoord te geven op de vraag: voor mij is bloggen het vastleggen van ideeen, en hopelijk kan ik er andere mensen ook mee inspireren. Ik heb er verder weinig ambitie in: ik ga geen moeite doen om meer lezers te krijgen en ik heb geen advertenties.

2: Welke onverwachte dingen heeft je blog je opgeleverd?

Ik krijg veel mail van mensen die vragen hebben over de spaarhypotheek. Vaak moet ik uitleggen dat ik meer van wiskunde dan van fiscale regeltjes weet, dus dat ik niet echt advies kan geven. Maar ik probeer mensen wel altijd op weg te helpen. En zoals ik al aangaf heb ik geen advertenties, maar een trouwe lezer was mij zo dankbaar over het inzicht dat ik hem had gegeven, dat hij meerdere malen een donatie op de bankrekening van mijn zoontje heeft gedaan. Daar is het natuurlijk niet om te doen, maar wel ontzettend aardig natuurlijk!
Oja, en de Flair vroeg of ik met de rubriek "waar doen ze het van" mee wilde doen. Toen ze er achter kwamen dat ik een man was, vroegen ze of mijn vrouw dan misschien interesse had in het interview. Dus volgens Flair is het verhaal van de vrouw van een man die met finacien bezig is veel interessanter dan die man zelf. Nouja zeg...

3: Wie zou je het liefst tot je trouwe volgers rekenen?

Iedereen is helemaal vrij om te lezen wat hij of zij wil. Ik weet dat "mannenonderwerpen" zoals doe-het-zelf dingen minder goed worden gelezen dan "vrouwenonderwerpen" zoals help mijn zoon wil geen zakgeld. Is dat erg? Het gaat er om wat ik graag kwijt wil, ik ga niet analyseren wat mensen graag willen lezen. Wel vind ik het leuk om mensen vaker terug te zien, zodat ik er langzaam een beeld bij begin te krijgen. Dat geldt zeker voor mensen die ik ooit ontmoet heb op een FIRE meetup. Er zijn zelfs mensen die anoniem reageren, maar toch herkenbaar zijn aan de schrijfstijl!

En de genomineerden zijn:

Tja, het is altijd lastig om mensen te noemen zonder anderen uit te sluiten. Om die reden heb ik geen blogrol, maar heb ik gewoon alle blogs die thematisch passen op een pagina gezet, zie hier. Staat die van jou er niet bij, laat het dan weten. Het zal je misschien opvallen dat er blogs bij staan die niet meer worden bijgehouden, maar desalniettemin interessant zijn. Daarom lijkt het me leuk om een paar blogs te nomineren die al een hele lange tijd niets meer van zich hebben laten horen:

Zakelijk bezuinigen is van dezelfde "generatie" als ik, zo'n 5 jaar geleden. In die tijd was hij een van de weinige manelijke financiele blogs, en dat sprak me erg aan: een nuchtere kijk hoe je je leven kunt optimaliseren. Zo ging er een auto de deur uit, en berekende hij zelfs de kosten van zijn favourite koffie. Ook heeft hij veel ervaring met de familiebank. Helaas is hij er 2 jaar geleden mee gestopt.

Een zot en zijn geld is een vrouw die van alles probeert om winst te maken, zoals crowdfunding en beleggen in edelmetaal. En ze ging ook grondig te werk op het gebied van berekenen. Het mooie was dat ze erg wispelturig was: de ene keer had ze plannen om ergens veel in te investeren, daarna zag ze er toch plots van af.
Die wispelturigheid was ook in het bloggen af te lezen: de ene maand posten ze 15 berichten, daarna ineens maanden niets. En helaas is ze twee jaar geleden van de radar verdwenen.

Rust in huis en portemonnee is ook een vrouw die van cijfertjes houdt. En een van de weinig vrouwen die aan de spaarhypotheek aan het sleutelen is. Het was helemaal mooi om te lezen dat ze mijn rekentooltjes gebruikt. Ook hier is het de laatste tijd angstvallig stil.

Verlossende aflossers bespreekt weg naar financiele vrijheid, aan de ene kant door een kleiner huis en een kleinere auto te kopen, en aan de andere kant door de beleggen. Niet alleen in aandelen, maar ook in obscure digen zoals cryptocurrencies en recyclix. En laat dat nu net de onderwerpen zijn die ik al meerdere malen door de mangel heb gehaald. Hoewel de discussies soms hoog opliepen, hebben we ook veel overeenkomsten.

De vragen die ik heb zijn:
-waarom ben je (tijdelijk) gestopt met bloggen? Kunnen we een doorstart verwachten?
-lees je nog steeds blogs? Vind je dat de thematiek/onderwerpen veranderd zijn?

Hopelijk komt er weer nieuw leven in deze blogs, ik heb ze altijd met veel plezier gelezen!

Erfrecht: wat als je ouders niet meer wilsbekwaam zijn

Twee weken geleden schreef ik dat het erfrecht in Nederland redelijk goed in elkaar zit: als je niets regelt, dan gaat alles naar de kinderen en betaal je redelijk weinig belasting. Helaas is er een geval dat je in een hele vervelende situatie kan raken waar onze wet niets regelt. Deze situatie treedt op wanneer je ouders niet meer in staat zijn om zaken te regelen, zoals bij dementie of bij een coma.

In dit geval zijn de kinderen niet automatisch de aangewezen personen om zaken te regelen. Het kan voordoen dat je ouders nog een huis hebben. Dit huis kan niet zonder toestemming van hen verkocht worden. Ook kan er zonder hun toestemming geen geld geschonken worden. Het gevolg is dat er wel zorgkosten gemaakt moeten worden, maar dat er een huis is wat niet verkocht kan worden. Het kan dus zover komen dat de hypotheek niet meer betaald kan worden en het huis in de executieverkoop komt.

Voor deze situatie kan je bij de notaris een notariele volmacht regelen. In deze volmacht wordt geregeld dat een kind, partner of vertrouwenspersoon rechtshandelingen mag verrichten zodra de persoon in kwestie niet meer wilsbekwaam is. Zodra de persoon is overleden vervalt dit recht en treedt het testament in werking.

Dus hoewel de kans gelukkig klein is dat iemand niet meer wilsbekwaam is, is het risico aanwezig, en zou iedereen dit eigenlijk moeten regelen.


Zie ook:
erfbelasting
uitsluitingsclausule

Bye Bye Facebook!

Facebook is van een gezellige vriendensite langzaam uitgegroeid tot een mondiale bigbrother die de hele wereld in de greep houdt. Daarom lanceerde Arjen Lubach het evenement ByeByeFacebook: laten we ophouden met al die onzin. Zulke initiatieven steun ik graag, dus heb ik meteen actie ondernomen:

De facebook pagina van Geld is Tijd is bij deze opgehouden te bestaan. Het icoontje aan de rechterkant is dus ook verdwenen.

Toen kwam de volgende stap. Het was namelijk nog steeds mogelijk om deze pagina te liken op facebook. Als je bij Blogger de indeling wilt wijzigen, dan krijg je de optie "knoppen voor Delen weergeven". Helaas is het niet mogelijk om facebook te verwijderen en de rest te laten staan:

De enige oplossing is omin de html te gaan rotzooien. Ga naar "Thema" en druk dan op "html bewerken". Zoek in de code op facebook, en verwijder het onderstaande stukje code (let heel goed op het begin en het einde):

Zo, Geld is Tijd is nu volledig Facebookvrij!




Mocht je de aflevering van Zondag met Lubach gemist hebben:

Erfrecht: wat moet je zelf regelen?

Een onderwerp dat ik niet vaak aan bod zie komen is het erfrecht. Testamenten worden door veel mensen ingewikkeld gevonden, en de technische taal die notarissen uitkramen maakt het er niet beter op. Gelukkig heb ik een kennis die mij en mijn ouders (gescheiden, allebei bijna afbetaald koophuis, 71 en 67 jaar oud) wilden voorlichten. De afgelopen jaren is er veel veranderd in het Nederlandse erfrecht, waardoor je steeds minder zelf hoeft te regelen. Als je niets regelt, dan gaat het in de meeste gevallen goed. Toch zijn er 3 dingen die je als ouder zou willen regelen:

1. erfbelasting, schenken op papier en legaat.
2. notariele volmacht (wilsbekwaamheid)
3. uitsluitingsclausule

Ik begin deze week met de erfbelasting.

Als je geld erft van je ouders moet er belasting over geheven worden. De rekenregel is vergelijkbaar bij inkomen en vermogensrendementsheffing: bij een kleine schenking betaal je niets, maar hoe meer geld, hoe meer belasting je betaalt. Om die reden werd er in het verleden vaak "op papier geschonken". Zo hebben mijn grootouders jaar na jaar een stukje van hun boerderij op naam van mijn moeder en tante gezet zonder dat ze er belasting voor hoefde te betalen. Tegen de tijd dat ze overleden, hadden mijn grootouders nauwelijks geld waar belasting over betaald moest worden.

Tegenwoordig is deze regel niet meer zo populair. Dat heeft een paar redenen. Ten eerste is in 2010 de erfbelasting hervormd met als doel om de belasting simpeler en intuitiever te maken. Waar je vroeger over de eerste E10.000,- geen belasting hoefde te betalen, werd dit in 2010 E19.000,-. Ondertussen is deze belastingvrije voet al opgelopen tot E20.371,- in 2018. Je kunt dus per kind al ruim 20 mille gratis oversluizen. Bij het tarief erboven hadden ze vroeger een stuk of 6 belastingschijven, maar dat hebben ze versimpeld tot 10% voor kinderen en 20% voor kleinkinderen. Het gevolg is dat je iets meer belasting betaalt voor schenkingen rond de ton, maar daarboven is het goedkoper geworden:

bron: tarieven voor erfbelasting

Daarnaast is schenken op papier niet zo eenvoudig als het lijkt. Hoewel de erfgenaam het geld niet in de hand krijgt, moet het wel opgeteld worden bij het vermogen, dus heb je het risico dat je er vermogensrendementsheffing over moet betalen. Aan de andere kant moeten je ouders het stukje dat ze geschonken hebben teruglenen. En daar moeten ze een marktconforme rente over betalen, waar ze vervolgens renteaftrek voor kunnen krijgen...pffff.... Geen wonder dat mensen deze constuctie niet meer vaak kiezen. Dan nog liever een beetje belasting betalen op het moment dat ze komen te overlijden.

Toch is er nog iets dat je kunt doen om de hoeveelheid belasting te verminderen: legaten. Een legaat is een afspraak in een testament dat iemand een vast bedrag krijgt, bijvoorbeeld je kleinkinderen. Kleinkinderen hebben immers ook een belastingvrije voet van E20.371,-. (bron:
belastingvrijstelling bij erfenis) Als je dus 2 kinderen hebt en 4 kleinkinderen, dan kan je dus al E122.226,- doneren zonder een cent aan belasting kwijt te zijn. Hier zitten wel een paar nadelen aan. Deze regel kan scheve gezichten geven als je kinderen niet allemaal evenveel kleinkinderen hebben voortgebracht. Bovendien geldt dat de legaten eerst worden utigekeerd, dan pas de erfenis aan de kinderen. Als er niet veel valt te schenken, dan krijgen de kinderen dus bijna niets. Hoewel ze meestal wel bewindvoerder blijven over het geld van de kleinkinderen totdat ze volwassen zijn.

Dus ons erfrecht zit redelijk stabiel in elkaar. Je hebt weinig moeilijke constructies nodig, desnoods ga je wat geld aan kleinkinderen schenken.

Volgende week: wat heb je aan een notariele volmacht?