Tuin update

Alles begint weer te groeien en te bloeien, dus hoogtijd voor een tuin update. In de zomer heeft de buxusrups mijn heg vernield. Ik ben falikant tegen gif spuiten, en met de hand kreeg ik nooit alle rupsen verwijderd. Dus heeft de heg het loodje moeten leggen. En eigenlijk ben ik er niet rouwig om. Een heg moet je knippen, dus dat past niet echt bij een passieve tuin. Bovendien hoeven voor mij geen afbakeningen in de voortuin. Dus heb ik de restanten van de heg weggehaald en vervangen door een vele betere plant: sedum!

Tussen de sedum plant ik bloembollen en gooi ik korenbloemzaad. Op deze manier komt er elk jaargetijde een ander soort bloem. De enige planten die ik verwijder zijn paardenbloemen en gras. Ove reen jaar hoop ik dat de andere planten zo dominant zijn dat ik er geen opkijken naar heb, en dat het dus zonder in te grijpen kan groeien, want dat is uiteindelijk het beste voor de flora en fauna.

Ik zit nu nog wel een met een hoop dode buxusplanten in mijn maag. Er kunnen er maar een stuk of 3 in de groencontainer, en de groencontainer wordt eens per 2 weken gratis geleegd. Dus over een paar maanden ben ik er pas van af:

Ondertussen ben ik ook aan het bedenken wat ik met de achtertuin wil doen. Toen ik aan mijn zoontje vroeg wat hij met de achtertuin wilde zei hij dat hij een jungle met bamboe wil. Misschien moet ik zulke dingen niet aan een 9-jarige vragen.... Van de andere kant: de tuin is van hem en mij, en voor de rest bepaalt niemand wat er met onze tuin gebeurt. Dus als hij bamboe wil, dan komt er bamboe:

Overigens heb ik de plant wel met emmer en al in de grond gezet om te voorkomen dat de plant door de hele tuin gaat woekeren.
En toen ik toch in het tuincentrum was heb ik nog een paar maffe soorten sedum gekocht. Ik merk dat ik echt fan begin te worden van deze plant. De ene soort ziet er nog maffer uit dan de andere.

Ik wil de tuin heel graag meer klimaatbestendig maken, en sedum kan goed helpen bij het verbeteren van de waterhuishouding. Ik ben zelfs aan het overwegen om sedum op de garage te leggen. Op dit moment ben ik aan eht uitzoeken hoe ik dat zo goedkoop en duurzaam mogelijk kan doen zonder dat het dak overbelast wordt.

Iemand ervaring op dit gebied?

Hypotheek overnemen van ex

Nu alle aktes zijn getekend, pensioenen, auto, en bankrekeneningen zijn gesplitst, moeten we nog een belangrijke stap nemen: ik moet haar deel van de hypotheek overnemen.

Oorspronkelijk hadden we ongeveer 50% aflossingsvrij tegen 5.1%, 15 jaar vast en 50% spaarhypotheek 5.3%, 20 jaar vast. Er zijn nu bijna 10 jaar verstreken. Van de eerste hebben we een stuk afgelost, van de tweede hebben we wat bijgestort. Ik ga haar deel van de hypotheek overnemen, maar ik mag helaas niet de oude privileges van aflossingsvrij en spaar overnemen. Deze hypotheken zullen dus annuitair worden.

Eigenlijk is dit best krom: ik mag de voordelen van de oude hypotheek niet overnemen, maar ik wordt gedwongen om de oude nadelen (lange vaste hoge rente) wel over te nemen. De enige manier om hier onderuit te komen is verhuizen, en daar heb ik geen zin in. Over een tijdje heb ik dus:
25% spaar, 10 jaar vast, 5.3%
25% annuitair, 10 jaar vast, 5.3%
25% aflossingsvrij, 5 jaar vast, 5.3%
25% annuitair, 5 jaar vast, 5.1%
Wel mag ik de overwaarde die ik aan mijn ex moet betalen tegen een nieuw tarief afsluiten. Dit is maar een paar duizen euro. Een 5de hypotheek dus. Klinkt aanlokkelijk om de laatste snel af te lossen, maar hij heeft de laagste rente, dus blijft lekker als langste staan.

Voor de spaarhypotheek hebben m'n adviseur en ik een plannetje weten te bekokstoven. Hoewel de spaarhypotheek zelf niet overdraagbaar is, is de spaarpot dit wel. Ik kan dus het volledige gespaarde bedrag behouden om lekker te laten renderen. Het probleem is dat we dan in bandbreedteproblemen komen. Dit heben we opgelost door de spaarhypotheek in te korten tot 20 jaar, nu dus nog 10 jaar. Dit geeft veel rust: de spaarhypotheek loopt dan net zo lang als de rentevaste periode. Voor de komende jaren ligt dus alles vast, en over 10 jaar is hij afgelost. Ik vermoed dat de hypotheekrenteaftrek over 10 jaar zover is versoberd dat een spaarhypotheek niet meer hard rendeert, dus dat komt dan goed uit. Maar in deze 10 jaar levert hij veel op: als ik alles zou vervangen door anuitaire hypotheek zou het me onder de streep 20.000 meer kosten!


Nu ik de spaarhypotheek wil behouden is het niet mogelijk om meer hypotheek te hebben dan de WOZ waarde. Ik zal dus een stuk uit eigen zak betalen en dat geld heb ik op dit moment niet. Dus heb ik mijn ouders lief moeten aankijken. Ik heb geen problem om mijn ouders lief aan te kijken, maar wel als het om geld gaat. Geld wat ik van hen ontvang mag namelijk geen lening zijn, anders los ik het probleem niet op, maar verplaats ik het probleem. Het moet aan mij geschonken zijn. Onderhands kunnen we natuurlijk altijd afspreken dat ik het terugbetaal maar voor de wet is het eens gegeven blijft gegeven. We hebben nu afgesproken dat ik het op termijn terugbetaal, maar het zou goed kunnen dat ze hetzelfde bedrag aan mijn broer geven en de schuld kwijtschelden. Ik ga hier niet bij voorbaat van uit.

Maargoed, binnen een maand zou alles geregeld moeten zijn. De eerste prioriteit wordt daarna om de schuld aan mijn ouders af te betalen.

Pijnlijk ervaren hoe krom ons belastingstelsel is..

Ik heb helemaal geen moeite met belasting betalen, zolang de regels duidelijk een rechtvaardig zijn. Over rechtvaardigheid valt veel te discussieren, maar onze belastingregels zijn absoluut niet duidelijk

Dit jaar werd ik bij de belastingaangifte er pijnlijk aan herinnerd hoe krom ons belastingstelsel is. Ik heb het afgelopen jaar 730,- aan goede doelen gegeven en kan ik dit jaar de taxatiekosten voor het uitkopen van m'n ex aftrekken van de belasting. Maar wat schept mijn verbazing? Ik moet nog steeds belasting bijbetalen!

Hoe komt dit? Twee jaar geleden heb ik al een keer laten zien hoe onze inkomstenbelasting is opgebouwd. In het kort: eerst heb je 4 schijven, van grofweg 37%, 42%, 42% en 52% (waarom 2 schijven 42% hebben is weer een heel ander verhaal):


Maar blijkbaar vonden ze het niet eerlijk dat mensen bij de eerste euro al meteen belasting moeten betalen, dus hebben ze afgemenen heffingskorting ingevoerd:

 

 (bron: www.checkbrutonetto.nl)

Als je tussen de 0 en 7000 per jaar verdient betaal je dus 37% belasting, maar dat krijg je direct via de algemene heffingskorting terug. Dus feitelijk beginnen we met een soort nulde schijf. Maar nu komt het kromme: als je meer gaat verdienen, dan worden de algemene heffingskorting langzaam afgebouwd. Dus voor elke euro die je meer verdient, krijg je minder toeslag. Onder de streep betekent dit dat je voor elke extra euro dus meer belasting moet betalen. In de zone 20.000-70.000 salaris is het dus extra ongunstig om meer te gaan verdienen. Met andere woorden: dit komt bovenop de marginale druk:

Vervolgens komt de arbeidskorting. Weer zo'n vage knop, maar deze geldt alleen over daadwerkelijk gewerkt salaris dus niet voor bijtellingen van leaseauto's enzo. Die ziet er als volgt uit:

 (bron: www.checkbrutonetto.nl)

Deze korting kickt dus iets later is, en wordt over een heel lang traject afgebouwd. Het kromme is dat de arbeidskorting pas een stukje na de maximale algemene heffingskorting begint. Dus krijgen we fantastische knikken in onze grafiek:

En wat heeft dat met de belastingaangifte te maken?
Ik werk 32 uur in de week in loondienst en nog gemiddeld 5 uur in de week als freelancer op een school. De inkomensbelasting geldt over het totaal verdiende salaris. Als je twee bazen hebt, dan kan je aangeven welke baas de heffingskortingen toepast. Als beide werkgevers dit zouden doen, dan zou je veel te weinig belasting betalen, met een grote naheffing als gevolg. Dus past de loondienst de heffingskortingen doe en de school niet.
Maar nu komt het probleem: de algemene heffingskorting en arbeidskorting worden op een gegeven moment afgebouwd. Als ik alleen in loondienst zou werken, dan zou ik ongeveer het maximum krijgen, maar als ik het schoolwerk erbij tel, krijg ik minder korting. De school weet natuurlijk niet hoeveel in in loondienst werk, dus zij kunnen hier geen rekening mee houden.
Het gevolg is dus dat ik achteraf dit verschil moet terugbetalen. Zucht...

Ik heb helemaal geen problemen met belasting betalen. Over wie de sterkste schouders hebben om de zwaarste lasten te kunnen dragen mogen de meingen verschillen. Links wil dat de rijkere meer betalen, rechts wil een vlaktaks: iedereen betaalt evenveel:

En wat doen we in Nederland? Zoiets:

Er is toch geen enkel beleid dat zulke grafiek kan verdedigen? En als het alleen maar schijven zijn was er wel mee te leven, maar door inkomensafhankelijke heffingskortingen (het woord alleen al) Is ons systeem totaal ondoorgrondelijk geworden. Als programmeur zou ik zeggen: refactoren die wet!



Zie ook:

Rara, wie profiteert er van het nieuwe belastingplan (2015)
van 4 naar 2 schijven? we hebben er nu al 8! (2017)
Ons belastingstelsel kan blijkbaar nog ingewikkelder (2017)

Poort opgeknapt

Waar ik me al een tijdje aan stoor is de gesteldheid van mijn poort. Het ding rammelt, de klink is gammel en veert niet meer automatisch omhoog, er zitten gaten in van voorgangers van sloten en er zitten zelfs verschillende soorten hout in. Het schuifslotje was wat mij betreft het toppunt: dit oogje bestond uit een metalen boogje dan op hoogte werd gehouden door enkele moertjes.

Dit was de binnenkant:

En de buitenkant:

Voor een nieuwe poort met sluitwerk tel je zo een paar honderd euro neer. Dat moest simpeler kunnen. Ik heb het kozijn opnieuw vastgezet, en de hele deur groen geverft:

Dit groen is precies dezelfde kleur als de poort van de buren, dus het matcht mooi. Vervolgens heb ik bij de kringloop voor een euro een nieuwe klink gehaald, die een ingebouwd veertje heeft. Dit is het resultaat binnenkant:

Linksboven kan je zien dat ik het verroeste boogje heb vervangen door een houten blok. De buitenkant ziet er nu zo uit:

Mijn huisnummer heb ik ook weggehaald. Het nummer bij de voordeur lijkt me voldoende.
Zo, voor 20,- ofzo kan deze poort weer een paar jaar mee.

zie ook:
andere doe het zelf projecten

FIREplan: stoppen voor mijn 50ste?

Eigenlijk bespreek ik hier vooral dat ik gewoon aan het aanmodderen ben: beetje klussen, bezuinigen en sparen, zonder verder de toekomst in te kijken. En eerlijk gezegd ben ik nooit heel veel met de toekomst beziggeweest. Eerst het heden op orde brengen, dan pas aan de toekomst denken. De afgelopen week kwamen er veel mensen op mijn pad die al duidelijk een keuze hebben gemaakt. Ik heb ze gesorteerd van "NOT", via "HOT" naar FIRE:

NOT:
Dit weekend ben ik naar maarliefst 2 Abrahamfeestjes geweest. Beide kennissen vertonen veel overeenkomsten: beide hebben ze een eigen bedrijf en hebben duidelijk hart voor de zaak. Van de andere kant heeft de ene al een keer een beroerte gehad en bij de andere klaagt de vrouw dat hij nooit thuis is. Werk kan wel leuk zijn, maar de vraag is of het niet ten koste gaat van goed leven. Ik denk dat ze beide een stuk rustiger aan zouden kunnen doen of zelfs stoppen met werken, maar het komt blijkbaar niet in hen op.

HOT:
Hot staat voor happy, opportunity rich and timerich. Deze term is duidelijk van toepassing op 2 personen die op mijn pad kwamen.
De eerste is een man die ik in mijn volkstuin ontmoette. Hij heeft een eigen bedrijf waar hij maximaal 3 dagen per maand(!!) werkt. Dankzij het feit dat hij een bedrijf heeft heeft hij veel belastingvoordeel. Zo kan hij goedkoop een elektrische auto leasen. Voor de rest is hij zijn eigen huis aan het bouwen en doet hij veel vrijwilligerswerk. Dit klonk mij als muziek in de oren!
De andere persoon heb ik afgelopen week live gezien: Heino hield zijn afscheidstoernee (laten we het niet over muzieksmaak hebben, een avondje wansmaak mag best ooit). Heino is onlangs 80 jaar geworden, en zijn stem heeft weinig geleden in zijn carrière. En hoewel de blonde Duitser al lang en breed binnen is, gaat hij door omdat zingen zijn passie is. En wat misschien nog veel belangrijker is: hij neemt zichzelf niet zo serieus. Veel zelfspot houdt hem jong. Overigens heeft hij al aangegeven dat hij niet stopt met zingen, wel met toernees .

FIRE
En ten slotten hebben we nog: Mr FOB is op zijn 49ste gestopt met werken. Gefeliciteerd!

En waar sta ik?
Ik ben nu 38, en ik bedacht me dit weekend dat (ongeveer) 50 voor mij best veel mijlpalen heeft:

• Na 12 jaar stopt de alimentatie.  Mijn vaste lasten zullen daarna dus aanzienlijk dalen. Overigens is de alimentatie aftrekbaar, dus is het niet onvoordelig om tot die tijd door te blijven werken.
• Mijn zoon is dan 21 en hopelijk redelijk zelfstandig
• Mijn spaarhypotheek is dan 21 jaar oud. Hopelijk is de spaarhypotheek tegen die tijd zo ver ingekort dat hij niet meer bestaat. 

Maar waar zou ik voor kiezen? Ben ik tegen die tijd ook een workaholic die een duur Abrahamfeest geeft? Of durf ik de stap te zetten om een paar uur als zzp'er te werken? Of kan ik gaan rentenieren?

Tuinset van gerecycled hout

Enkele weken geleden was ik begonnen met het fabriceren van een tuinset van planken die ik uit het plafond in de gang had overgehouden. Ik werd helaas opgehouden door twee dingen: tijdgebrek en een zaaggebrek. Met een decoupeerzaag kan je namelijk niet echt goed rechte stukken zagen. Gelukkig was er een tijdje terug een cirkelzaag in de aanbieding en was het nu carnavalsvakantie in het zuiden, dus kon ik verder, met dit als resultaat:

Hoewel het een flink karwei was (alles opmeten, lijmen, voorboren etc), koni k de productie redelijk stroomlijnen door de boel in serie te produceren. Hier zie je een hoop halve krukjes:

En nadat de krukjes hun vorm hadden gekregen heb ik een prototype tafel gemaakt en door mijn zoontje laten testen. Het wordt immers ook zijn tuinset, en ik wil graag dat hij er ook  mee instemt:

Zoals je ziet zijn er nog steeds verfresten te zien, en is de binnenkant zelfs helemaal wit (dit was de zichtbare kant van het plafond). Ik vind het niet nodig om de verf verder te verwijderen: men mag gerust zien ndat het afvalhout is.

En waar ik misschien nog het allermeest tevreden over ben: van alle planken die ik heb gebruikt (ik heb er nog een hoop over) is dit het zaagafval:

Door van te voren slim te meten heb ik heel veel hout kunnen besparen. Kosten: hooguit een tientje aan lijm en schroeven. Ik heb nu bijna alle stukken korter van 110cm gebruikt, ik heb ook nog een hoop langere planken van 200cm of meer. Wellicht kan ik daar nog een keer een tuinbank van maken.

zie ook:
tuinmeubilair zelf maken
slopen van plafond in de gang
andere doe het zelf projecten

Plons! Huis boven water!

De nieuwe WOZ waarde is bekend en jawel: een stijging van 12%! Het vorig jaar is de waarde gelijk gebleven, dus blijkbaar viel er iets in de halen. Dit betekent dat mijn huis (officieel nog steeds deels van m'n ex, maar je begrijpt wat ik bedoel) nu boven water staat!

De komende tijd moet er nog het een en het ander aan de hypotheek worden gesleuteld, maar zelfs als ik de overwaarde bij de hypotheek optel, kom ik nog steeds ruim onder de WOZ waarde. Aangezien ik NHG heb, heeft dit geen gevolgen voor de risicoopslag.

Allemaal leuk en aardig, maar de OZB zal ook flink stijgen. Heb ik reden om te klagen? Niet echt. De huidige WOZ waarde is 22 mille onder de taxatiewaarde. Daarnaast heeft onze hele straat te maken gehad met een flinke waardestijging:

Het blijft interessant om te zien waarom deze waarden zo varieren. Gemeenten correleren verschillende huizen met elkaar om er voor te zorgen dat de onderlinge prijzenverschillen acceptabel blijven. Het gekke hierbij is dat onze 8 bijna identieke huizen niet met elkaar worden vergeleken, maar allemaal afzonderlijk worden ze vergeleken met een stuk of 3 andere huizen in andere kerkdorpen. Dit verklaart deels de onderlinge verschillen. Huis 6 wellicht zo hard gestegen omdat het onlangs van eigenaar is veranderd.


Dit betekent ook iets voor mijn eigen vermogen. Dor de scheiding liep mijn eigen vermogen grafiek flinke averij op:

Maar dankzij deze waardevermeerdering is de hele negatieve val verdwenen:

Zie ook:

mijn hypotheekoverzicht

Living on the edge: weg met verzekeringen!

Afgelopen week zijn we met de financiele adviseur om de tafel gaan zitten om alle verzekeringen op te splitsen. Een mooie gelegenheid om ze allemaal onder de loupe te nemen.

ORV
Voor de overlijdensrisicoverzekering betaalden we samen pakweg 19,- per maand. De adviseur kwam zelf met het idee dat ik deze verzekering niet meer nodig heb: de hypotheek vereist het niet meer, en ik heb geen financieel risico als mijn ex overlijdt (het enige "risico" is dat ik minder alimentatie hoeft te betalen, maar wees gerust, ik zal haar niet voor een trein gooien). Mocht ik te komen overlijden, dan zal mijn zoontje minder erven dan hij misschien gehoopt had. Maar mijn beide ouders zullen voldoende nalaten tegen de tijd dat hij volwassen is.
Mijn ex houdt trouwens wel een ORV aan. Als ik kom te overlijden, dan ontvangt ze geen alimentatie meer, vandaar.
Kijk, dat is een financieel adviseur naar m'n hart: ook adviseren als er geen financieel produkt nodig is.

Reisverzekering
Deze verzekering was ik destijds al niet zo mee eens. We betalen ruim 10,- per maand voor een doorlopende reisverzekering. Maar zovaak gaan we nu ook weer niet op vakantie. Bovendien hadden we ook bagagedekking. Behoorlijk zinloos voor die armoedige spullen die ik altijd meeneem. En bovendien: als ik in Nederland onderweg iets verlies dan is het pech gehad, maar in het buitenland zou ik het kunnen reclameren? Onlogisch dus, dus weg ermee. Ik bekijk gewoon per vakantie of zulke verzekering zinnig is.

WGA hiaat
Bij mijn vorige werkgever had ik een WGA hiaatverzekering. WGA staat voor Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten en is geregeld in de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen). Een heel gedoe, maar het komt er grofweg op neer dat je bij arbeidsongeschiktheid een (gedeeltelijke) uitkering krijgt, die aanzienlijk lager kan zijn dan het huidige salaris. Een WGA hiaatverzekering kan dit gat opvangen.
Heel toevallig kwam er deze week een aanbod voor een WGA hiaatverzekering van mijn nieuwe werkgever binnen. Kosten: bijna 4,- per maand.
Ik ga deze verzekering niet afsluiten. Mocht ik arbeidsongeschikt worden, dan zal ik het gewoon doen met wat de overheid me gunt. Hopelijk ben ik tegen die tijd al een stuk meer financieel onafhankelijk, maar nog beter overkomt me dit niet natuurlijk.

Inboedelverzekering
Deze heb ik een gemengd gevoel bij. Inboedelverzekering wordt ingesschat op basis van een statistisch model. Men bekijkt gewoon de waarde van het huis en hoeveelheid inwoners, en dan schat met een waarde van de inboedel. Als je kiest om minder dan dit te verzekeren, dan krijg je dus ook minder betaald. Op dit moment is onze inboedel voor 130.000 (!!) ingeschaald. Als ik zou besluiten om maar 50.000,- te verzekeren, dan ben ik dus volgens hun model onderverzekerd, zelfs als er in mijn huis maar voor 40.000 aan spullen staat. Als alles zou afbranden ofzo, dan zou ik in dit geval maar pakweg een kwart van de schade vergoed krijgen.
130.000,-?! Ik weet dat alles opgeteld een aardige duit waard is, maar in de verste verte geen 130.000,-. Ik betaal dus relatief veel voor deze verzekering. Op dit moment is dat ongeveer 13,- per maand, met vertrek van mn ex zal dit wellicht wat minder worden. De vraag is of ik het verlies van de inboedel zou kunnen opvangen. In het ernstigste geval kan ik tijdelijk spullen van de kringloop halen. Voor 5000,- heb je al weer een aardige inrichting. Bovendien zijn de dingen die echt waarde hebben emotionele dingen. Daar helpt een verzekering niet tegen. Ik ben nog aan het twijfelen. Iemand advies?
zie ook:
2019 wordt een barebone jaar

Energiemeter

Het wordt weer eens tijd om stappen te zetten in mijn energieverbruik. Mijn doel is niet perse om het verbruik zo laag mogelijk te krijgen, maar wel om al het energieverbruik onder de loupe te nemen.

En als het objectief moet, dan doen we het dus echt objectief, dus heb ik een energiemeter gekocht:

Kosten: pakweg 20,-. Ik moet dus eerst ongeveer 100 kWh besparen voordat ik winst ga maken...

Ik wil vooral gaan kijken naar het vast verbruik. Staan er ergens lampen voor niks te branden enzo. Dus heb ik als eerst mijn pijlen op de meterkast gericht. Daarin hangt namelijk een kastje dat het glasvezel ontvangt, vervolgens een router, en vervolgens staat er bij de televisie ook nog een kastje permanent aan. Na wat meten kwam ik tot het volgende resultaat:

• alleen glasvezelkastje: 4W
• met router erbij: 12W
• met televisiekastje: 17W

Dit lijkt allemaal niet veel, maar over een heel jaar tikt het toch aan: elke watt verbruikt 8.76kWh per jaar. Deze 17W staat dus gelijk aan 149W, oftewel 10% van mijn stroomverbruik! Uitgaande van 20cent per kWh kost me dit jaarlijks ongeveer 30,-. Wat zou een handige besparing zijn?

1) handmatig alles aan en uit zetten
Ik zou voor het slapen gaan en voor vertrek naar het werk alles uit kunnen zetten. Op die manier zou ik de helft tot 3/4 van de energie kunnen besparen.
Dit is iets wat ik zeker niet ga doen. De besparing is redelijk op jaarbasis, maar dagelijks is het nog geen 10 cent. Dit lijkt me teveel op zegeltjes plakken, en dat doe ik ook niet.


2) een tijdschakelaar
Ik zou een tijdsschakelaar op het hele gedoetje kunnen zetten, en de boel uitzetten van bijvoorbeeld 23u tot 7u. Op deze manier heb ik er geen omkijken naar en bespaar ik toch 1/3 van de kosten, dus pakweg een tientje. En misschien wel een groter voordeel: op deze manier dwing ik mezelf om mijn schermen na 23u uit te zetten.
Er kleeft ook een nadeel aan: mijn vaste lijn doet het dan ook niet. De enige verbinding met de buitenwereld is dan sms of mobiel bellen.

3) alleen het televisiekastje uitzetten.
Ten slotte kan ook alleen het televisiekastje uitzetten. De televisie en toebehoren heb ik wel op een verlengkabel met schakelaar zitten om standby-stroom te minimaliseren, maar het televisiekastje at wel altijd direct in het stopcontact geprikt, omdat ik hoorde dat dat ding vaak updates moet doen enzo. Maar de televisie staat hier hooguit een uur per week aan, hoofdzakelijk als mijn moeder oppast. De overige 167uur staat het kastje dus te wachten tot er een update langs komt.

...tot vandaag dan. Het kastje gaat gewoon uit samen met de televisie. Dit bespaart me 7W, dus 44kWh, of ongeveer 8 euro, en ik hoef er helemaal niets voor te doen. Het enige nadeel is dat het iets langer duurt voordat de televisie is opgestart, omdat er nu steeds eerst even een update gedaan moet worden. Dat heb ik er wel voor over.

Ziezo, over 2 en een half jaar is mijn energiemeter al terugverdiend:-)

zie ook:
2019 wordt een barebone jaar

Tuin meubilair zelf maken

Vanaf vorige week is de scheiding ook bij de burgelijke stand ingeschreven, alweer een stap gezet! De volgende stap is dat ik het huis een nieuwe sfeer wil geven. Ik vind het daarbij heel belangrijk dat mijn zoontje ook veel inspraak heeft, zodat het een echt mannenhuis wordt. Mocht er ooit een nieuwe partner komen, dan is het tenminste duidelijk wie hier als eerste woonde.

Afgelopen zaterdag was het bij vlagen mooi weer, en was het een mooie gelegenheid om te bedenken wat er in de tuin moet veranderen. gingen mijn zoontje en ik bedenken hoe we de tuin willen inrichten. Van onze huidige tuinset zijn al enkele stoelen gesneuveld, en bovendien is het behoorlijk lomp. Dus ontstond het idee om tuinkrukken in de steigerplankenstijl te maken. Samen met m'n zoontje hebben we besloten hoe hoog ze zouden moeten worden. En na een middagje samen zagen was dit prototype het resultaat:

Het bovenblad ligt er nog los op, waarschijnlijk gaat dit meer uitsteken.

Een oplettende lezer ziet meteen welke planken dit zijn: dit zijn de planken die ik een half jaar geleden van het plafond van de gang heb gehaald:

Aan de onderkant is dit hout wit gelakt, maar aan de zijkant zit er alleen wat donkergroene grondverf aan. Ik ga de kruk nog wel schuren, maar de verfresten mogen er wat mij betreft aan blijven zitten.

Uiteindelijk wil ik 4 krukken en een tafel gaan maken. Met resthout vereist dat nogal wat meetwerk. Een duidelijk geval met roeien met de riemen die je hebt. Daarom heb ik eerst alle planken op lengte gesorteerd en opgemeten:

Dit is inderdaad meer gedoe dan gewoon naar de bouwmarkt gaan voor een stel nieuwe planken. Maar dan is de lol eraf. Hout is een duur en duurzaam product, en daar moeten we zuinig op zijn. Zonde om zomaar weg te gooien.

Hier zie je duidelijk het verschil tussen een consument en een minimalist: een consument loopt door de winkel en fantaseert wat hij of zij met al die spullen zou kunnen doen, maar in huis pakt-ie alleen wat nodig is.
Een minimalist doet het precies andersom: die gaat alleen naar de winkel als het echt nodig is, en kijkt juist bij de spullen in huis wat je ermee kunt doen. En zo kijk ik dus steeds wat ik met restmateriaal kan. Zo gebruik ik een oude tafel als buitenwerkbank:

(die kleerhanger heeft er niets te zoeken, die heeft mijn zoontje laten slingeren). Maar na al dat gezaag kom ik tot de conclusie dat ik echt een cirkelzaag moet kopen. En die was zondag toevallig in de aanbieding, dus heb ik meteen een impulsaankoop gedaan. Mar wel iets wat ik al heel lang heel hard nodig heb. Zo zullen krukjes 2 t'm 4 en de tafel een stuk sneller gaan.

zie ook:
andere doe-het-zelfprojecten

Saving rate en eigen vermogen na scheiding

Door dat scheidingsgedoe duurde het iets langer om de balans van 2018 op te maken. En als ik toch zo laat ben, dan kan ik meteen gaan kijken wat het effect heeft vanaf deze maand. Officieel zijn we pas volgende week ofzo gescheiden, maar in excel hou ik 1 januari aan, das een stuk handiger.

Vanaf 1 januari telt haar inkomen niet meer mee in de saving rate. Bovendien betaal ik nu alimentatie. Ik zou eindeloos kunnen piekeren om te beslissen of alimentatie een "misgelopen inkomstenbron" is of een "vaste last", maar ik hou het voorlopig gewoon op een vaste last. En daarmee blijft mijn saving rate nog steeds fier overeind:

Zoals je ziet stuitert de maandelijkse saving rate alle kanten uit (advocaten betalen enzo), maar doordat ik minder uitgeef blijft de gemiddelde saving rate rond de 30%. Ik ben helemaal niet ontevreden!

Maar de grootste klap komt natuurlijk bij het eigen vermogen. Zoals je vorige week kon lezen moet ik een stuk overwaarde aan m'n ex betalen. Het zal wellicht nog een paar maanden duren voordat het huis officieel op mijn naam staat. Tot die tijd probeer ik al een deel van de overwaarde te betalen. Deze betalingen zijn dus eigenlijk aflossingen, en geen kosten, dus heb ik deze schuld als "onderhandse lening" toegevoegd aan de balans.

Daarnaast is haar spaargeld van de statistieken verdwenen, maar dat was niet zoveel. Maar van de andere kant: haar studieschuld is ook verdwenen. Maar er is nog iets veranderd waar ik geen besef van had: ik kan het spaargeld van mijn zoontje niet meer bij "ons" bezit rekenen. Het is namelijk niet meer van "ons", maar van hem. Als we het vorig jaar even een financiele tegenslag hadden, haden we dit kunnen opvangen met zijn spaarrekening (om uiteraard later terug te betalen). Nu is dit niet meer mogelijk, anders zou het een zooitje worden. Dus wat is de schade?

Klabam! Even 30% jaarinkomen in rook opgegaan. De euforie van een positief eigen vermogen was van korte duur. Van de andere kant: ik heb nog geen nieuwe WOZ waarde voor dit jaar. De taxatiewaarde was 45.000,- hoger dan de huidige WOZ waarde, dus als ik dat meetel, dan zit ik wel boven water. En met een savingrate van 30% zou dit dipje binnen een jaar opgevangen moeten kunnen worden. Zoals je kunt zien heeft de maand januari al een flinke hap van de schuld afgehaald, dankzij de vakantieuitkering van mijn vorige werkgever. Ik ga er van uit dat dit dipje over enkele jaren nauwelijks te zien is in de enorme stijgende lijn.

Ten slotte mijn "financiele onafhankelijkheidsberekening". Met andere woorden: welk deel van mijn uitgaven kan ik met passieve inkomsten dekken?

De piekjes die je ziet is de kinderbijslag die vier keer per jaar binnenkomt. Iedereen heeft zo zijn eigen definitie van passief inkomen, maar voor mij is onvoorwaardelijk overheidsgeld wel degelijk passief inkomen. Ik hoef er immers niets voor te doen.
Maar deze bron is nu voorgoed verdwenen, want mijn ex krijgt de kinderbijslag vanaf nu. Achja, hierdoor wordt deze grafiek een stuk overzichtelijker.

zie ook:
een overzicht van mijn hypotheekaflossingen

I now pronounce you ex husband and ex wife. You may not kiss the bride anymore!

Afgelopen weken heeft een rechter veel geld verdiend door even een stempel op een stuk papier te zetten. We zijn nu dus officieel gescheiden. We hadden de formulieren al begin december opgestuurd, het is echt idioot hoe lang zoiets moet duren.

In oktober en november hebben we alles met een mediator geregeld. Behalve de laatste stap: de weg naar de rechter moet door een advocaat worden gedaan. En die vraagt ook een belachelijk bedrag voor...ja, wat eigenlijk? In zijn disclaimer staat dat hij niet verantwoordelijk is voor de inhoud van het convenant. Waarom moeten we hem dan zulk vorstelijk salaris betalen? Enfin, het zal allemaal wel. Ik ben al lang blij dat we deze rovende pruikendragers niet in levende lijve hebben moeten zien.

Voordat we aan het mediatortraject begonnen, waarschuwden enkele mensen dat de relatie langzaam grimmiger kan worden, en waar je eerst redelijk tegenover elkaar stonden, worden de relatie steeds harder. En dan kunnen milde verbale toezeggingen ineens heel hard veranderd worden. Gelukkig is ons dat scenario bespaard gebleven. We kunnen nog steeds prima door een deur. We zitten bij dezelfde vereniging en zien mekaar veel op verjaardagen. We hebben de verjaardag van ons zoontje samen gevierd, en afgelopen maand hebben we zelfs ergens samen muziek gemaakt.

Een paar afspraken die er gemaakt zijn waar ik zeer tevreden over ben:
-de alimentatie valt me reuze mee, zeker als dit vergelijk met wat er in het verleden maandelijks uitging.
-De mediator had de oorspronkelijke hypotheekgegevens gebruikt voor alle berekeningen. Toen ik zei dat dat de hypotheek ondertussen een slordige halve ton lager stond, was hij totaal verbaasd, en eigenlijk mijn ex ook. (ik heb onze financien nooit echt goed aan haar kunnen uitleggen). Dus heb ik beroep gedaan op redelijkheid: dit bedrag heb ik afgelost van mijn eigen budget, terwijl ze haar eigen budget aan eigen spullen heeft besteed die ze nu allemaal mag houden. Ook is de waarde van het huis pas recentelijk omhoog gegaan. Uiteindelijk is ze akkoord gegaan met 10.000 minder dan de taxatiewaarde, dus ik hoef haar 5.000 minder te betalen. De overwaarde is nu ruim 14.000,-. Het betalen is natuurlijk nog steeds zuur, maar dit hoort nu eenmaal bij gemeenschap van goederen, dus daar kan ik me beter zo snel mogelijk overheen zetten.
.-de katten zullen maximaal een jaar bij mij wonen. Buitengewone kosten zoals dierenarts zal mijn ex betalen. Als ze na een jaar nog niets heeft gevonden zal ze voor een andere oplossing moeten op zoek moeten gaan. Ik ben die beesten al redelijk beu, maar voor mijn zoontje is het hier nu extra leuk.

De volgende stap is om de laatste vaste lasten uit elkaar te pluizen en de hypotheek over te zetten. Pas dan ben ik haar de overwaarde verschuldigd. Ik probeer nu zoveel mogelijk te sparen, zodat ik een groot deel van die overwaarde contant kan afrekenen. Sterker nog ik heb 10% van dit bedrag al naar haar overgemaakt. Volgende week ga ik eens kijken wat dit allemaal met mijn saving rate en eigen vermogen doet.

Deze belegger neemt de chicken exit

Een jaar geleden heb ik mijn eerste stapjes in de beleggingswereld gemaakt. Hoewel ik dit tijdsstip geen goed moment vind om in te stappen, leek het me nuttig om al vast wat aan het beleggen te snuffelen. En zo heb ik ondertussen ruim 1200,- ingelegd in ETF's:

De eerste maanden van het jaar investeerde ik steeds hetzelfde bedrag. Daarna ging het wegens de huiselijke schermutselingen wat chaotischer. In de bovenstaande grafiek is het moelijk te zien hoe het koersverloop was, dus heb ik nog een grafiek gemaakt:

Hier zie je het verloop van de winst/verlies. Maar eigenlijk zegt winst of verlies niet zo veel: het gaat er om hoeveel geld er is ingelegd, en hoe lang. Op die manier kan je het echte rendement bepalen. Ik heb het rendement als volgt inzichtelijk gemaakt: ik heb berekend wat ik hypothetisch zou moeten hebben als ik hetzelfde geld naar de bank had gebracht tegen 2%, 4%, 6%, 8% en 10% rente. En dan zie je dat ik een heel tijdje op 10% winst stond...tot aan het einde van het jaar.

In decmber begon het heet onder mijn voeten te worden. De beursen begonnen op en neer te schieten. Ik ben al zeker een jaar er van overtuigd dat de crisis niet langer dan 5 jaar op zich laat wachten. Helaas zijn crisissen niet nauwkeuriger te voorspellen dan dit, maar afgelopen december leek het er op dat we daadwerkelijk de afgrond in gingen zakken.

Bovendien kan ik tijdens de scheiding wel wat extra geld gebruiken. Binnenkort moet ik de overwaarde van het huis aan m'n ex gaan betalen (hierover later meer), en hoe minder extra hypotheek ik moet aanvragen, hoe beter. Overigens is afgesproken dat het belegde geld naar mij gaat.

Dus had ik het volgende met mezelf afgesproken: mocht de koers van VWRL weer boven de 70,- komen, dan heb ik geen verlies geleden, en kan ik nog de "chicken exit nemen". Voor degene die niet weten wat een chicken exit is: dat is een uitgang aan het einde van een wachtrij van een achtbaan. Zo kan je toch bij je vrienden in de rij blijven staan die wel genoeg zenuwen hebben, maar kan je vlak voordat je wordt gelanceerd uitstappen. Dit is vooral handig bij attracties zoals Baron 1898, daar kan je de "voorshow" bekijken zonder dat je daarwerkelijk de achtbaan in hoeft.
Mocht de koers binnenkort niet meer boven de 70,- komen, dan zou ik gewoon blijven zitten. Zonder dit geld is er geen man overboord, dus dit huis zal gewoon blijven draaien. Maar de 1200,- is wel welkom.

Tot mijn verbazing begon de koers als een idioot te stijgen. Engeland stevent af op een chaotische brexit, in Amerika zit de helft van de ambtenaren thuis en dreigen hun hypotheek niet meer te kunnen betalen, en de groeicijfers van China en Apple vallen tegen, maar toch is iedereen rasoptimistisch.
En zo bereikte afgelopen vrijdag de koers van 70,- en werd mijn verkooporder uitgevoerd. Zoals je in de grafiek kunt zien heeft dit avontuur ongeveer 1% rendement opgeleverd. Geen vetpot, maar nog altijd meer dan een spaarrekening. Ik heb nog wel een paar verdwaalde aandelen, die laat ik staan omdat die transactiekosten met zich meebrengen.

Het komende jaar ga ik mijn spaargeld investeren in de overwaarde van het huis, hypotheek en eventueel woningverbeteringen. Tenzij er een crisis uitbreekt natuurlijk, dan stap ik gezellig weer in.

zie ook:
begonnen met beleggen
nu beleggen is als zomergoed zaaien in de herfst

Gasverbruik vs temperatuur

Vorige week melde ik dat het gasverbruik nog niet echt significant lager ligt dan vorige maand. Het gasverbruik in de huidige winter lijkt als een gemiddelde:

De vraag is alleen: hoeveel verschilt de ene Nederlandse winter van de andere?


Na wat googlen kwam ik bij een website die de gemiddelde maandelijkse Nederlandse temperatuur noteert in De Bilt:

bron: wintergek.nl

De vergelijking is treffend: hoe kouder de maandelijkse temperatuur, hoe meer gasverbruik (no shit Sherlock). Zo zie je heel mooi de koude januari 2017 en februari 2018, maar ook de relatief warme januari 2018.

Met behulp van bovenstaande gegevens kan je de temperatuur tegen het gasverbruik uit te zetten. We krijgen dan de volgende grafiek:

Ik heb hier niet elk jaar apart getekend, want ik ben voornamelijk benieuwd naar de huidige winter versus de voorgaande winters.De grafiek laat weer zien wat je intuitief zou verwachten: boven de 15 graden is het gasverbruik constant laag, omdat er alleen gas wordt verbruikt om te koken en water op te warmen. Zodra de temperatuur zakt gaat het gasverbruik toenemen, grofweg met ongeveer 30 kuub per graad. Maar het is een hele brede wolk, de correlatie is niet echt geweldig.

Om stookkosten uit te drukken tegen kou hebben ze iets beters gedefinieerd, namelijk de graaddagen. Graaddagen worden als volgt berekend:
-neem de gemiddelde temperatuur over een dag.
-is die hoger dan 18graden? Dan gaat men er van uit dat de kachel niet aan hoeft, en is de graaddag 0.
-is die lager dan 18 graden? Dan wordt het verschil genomen. Een dag met een gemiddelde temperatuur van 10 graden krijgt 8 graaddagen.

Bij het KWA kan je deze waarden opzoeken, voor verschillende regios en geaccumuleerd over hele maanden. Precies wat ik nodig heb! Voor mijn regio ziet het er als volgt uit:

Weer heel herkenbaar: hoe kouder, hoe meer graaddagen, hoe meer gas verbruikt. Als ik de graaddagen en gasverbruik tegen elkaar plot krijg ik het volgende:

Deze data vormt veel meer een lijn dan de vorige, dus de correlatie is een stuk beter. Als ik er wat trendlijnen in zet:

De huidige winter lijkt zuiniger te zijn dan de voorgaande winters: ongeveer 20 m^3 per winterse maand, dus 100 m^3, dus pakweg 10% minder dan normaal. Dit zou ongeveer 65,- per jaar kunnen besparen.

Maar dit is heel erg voorbarig: in voorgaande winters waren er genoeg stipjes op de grafiek die lager lagen dan die van deze winter. Maar tot nu toe ben ik er niet ontevreden over.

zie ook:
gas water licht kilometers 2018

gas water licht km in 2018

De financiele balans opmaken voor afgelopen jaar is iets ingewikkelder dan normaal, dus ik begin met de energiebalans. De grote vraag is vooral: wat is het effect van een persoon minder in huis.

Elektra
Veel dingen in huis verbruiken elektriciteit ongeacht het aantal mensen dat er gebruik van maakt. Het elektriciteitsverbruik is dus maar een beetje afgenomen:

In de grafiek laat ik in blauw het maandelijkse verbruik zien, en in rood het jaarlijkse gemiddelde. Ik heb al het verbruik omgerekend naar "verbruik per jaar". Op deze manier krijg je geen rare dip bij februari, en is het niet erg als ik een maand een paar dagen ben vergeten om de meterstanden op te nemen. De waarden die je in de grafiek ziet zijn dus "verbruik"/"aantal dagen" x 365.

Water
Het verbruik van water is wel direct gerelateerd aan het aantal gebruikers. Het enige "gemeenschappelijke" water is het water voor de katten, kippen en planten, en voor de planten heb ik een regenton. Het resultaat is een flinke val in de grafiek:

De schommeling in de grafiek wordt veroorzaakt door mijn meetonnauwkeurigheid: de afgelopen maanden registreer ik steeds of 2 m^3 of 3 m^3 per maand. De schommeling in de grafiek heeft dus niets met wisselend gebruik te maken. Ik denk dat ik vanaf nu beter ook de decimalen ga noteren.

autokilometers
De auto blijft steeds meer op de oprit staan, omdat ik veel liever met de fiets naar het werk ga. Als ik zo doorga, dan zou ik dit jaar op het punt kunnen komen dat ik meer kilometers met de fiets afleg dan met de auto. Tot nu toe gaat het ongever gelijk op: tot en met 6 januari het is ongeveer 100km-100km.

Gas
En ten slotte gas. Heeft het lager draaien van de termostaat al iets opgeleverd? Volgens de grafiek nog niet:

 

Sterker nog: in december 2018 verbruikte ik meer gas dan in december 2017!
Wat gaat hier mis?
Daarom heb ik een nieuwe grafiek gemaakt die meer op het gebruik inzoomt. De onderstaande grafiek plot het maandelijkse verbruik over meerdere winters over elkaar. Pas halverwege 2014 ben ik begonnen met de meterstanden maandelijks opschrijven, dus vanaf dan kan ik een gedetailleerde vergelijking maken:

In de afgelopen vier en een halve winter zie je dat het verbruik enorm varieert. In de winters van '14-'15 en van '16-'17 is er beduidend meer gas verbruikt dan in de andere jaren. Dit kan ik niet verklaren aan de hand van ons gedrag: wij gaan nooit in de winter met vakantie en hebben de kachel nooit echt hoog gezet. De enige verklaring is dat deze winters veel strenger waren dan de andere. Wel jammer dat ik nog niet direct het effect kan zien. Ik zal dus nog even moeten wachten.

Terugblik 2018

Het was een bewogen jaar voor me. Veel mensen om me heen hebben medelijden met me, maar eigenlijk kan ik terug kijken om een enerverend jaar. Ik ben niet echt een persoon die bij de pakken neerzit, maar gewoon doorgaat en positieve kant blijft bekijken.

Als ik mijn blogrol terugkijk, dan heb ik dit jaar toch niet stil gezeten.

Klussen
Zoals gewoonlijk heb ik weinig concrete klusplannen, maar uiteindelijk komen er veel ideeen op mijn pad die ik wil uitvoeren:

• de toilet boven lekte, en heb en passant het plafond gang vernieuwd
• mechanische deurbel geinstalleerd
• de tuin wordt steeds groener en klimaatproof
• de resterende ramen in de woonkamer van ventilatieroosters voorzien
• een hor voor een van die ramen gemaakt

Erfrecht
Ik heb me dit jaar in Erfrecht verdiept. Achteraf gezien vond ik destijds vooral belangrijk dat m'n ex mijn erfenis niet zou gaan opbrassen. Gelukkig was dit voorbarig, maar wat overblijft is wat nuttige informatie over het erfrecht:

• Schenkbelasting en legaten
• Wilsbekwaamheid
• Uitsluitingsclausule

Beleggen
Dit jaar ben ik een beetje gaan experimenteren met risicovolle investeringen dan aflossen:

• Crowdfunding heb ik geprobeerd, maar ga er niet mee verder.
• Ik heb een paar kleine stapjes gezet met beleggen
• Maar nog niet teveel, want we zitten in de herfst van de economie 

Bitcoin
Dit jaar heb ik wederom Bitcoin links laten liggen:

• Bij Bitcoin mag immers alles wat bij normaal beleggen verboden is (pump and dump)  
• In januari voorspelde ik dat Bitcoin in golven zou zakken, en dat klopte aardig
• En in november voorspelde ik dat de Bitcoin nog een flinke klap zou krijgen. Ik werd op mijn wenken bediend:-)

Tooltjes
Op het gebied van tooltjes heb ik geen energie gehad om grote projecten te starten zoals spaarhypotheektool. Ik zou deze tool nog heel graag willen aanpassen voor annuitaire/lineaire hypotheken en ik zou nog heel graag een boekhoudtool willen maken die je rekeningafschriften gemakkelijk opsplitst in categorieen. Maargoed, een mens moet nog wensen hebben:-). Ondertussen heb ik wel deze tools gemaakt:

• optimaliseer de termijnen van de zorgverzekering 
• bereken de afbouw van wet Hillen voor de komende 30 jaar 
• een bandbreedtetool om te zien hoeveel je nog mag bijstorten etc  
• En uiteraard de meest nuttige tool: hoe bouw je een legobol of minicraftbol:-)

Persoonlijke ontwikkeling:
Dit is geen persoonlijk blog, dus je zult hier alleen geld- en minimalisme gerelateerde zaken vinden. Wat is er dit jaar op dat vlak gebeurd:

• In de kantlijn toch nog 2079,- en 2000,- afgelost op de hypotheek
• 110 keer naar het werk gefiets (ongeveer 30 km enkele reis)
• Van baan veranderd
• Van energiemaatschappij veranderd
• oja, en we zijn gaan scheiden. Misschien wel de beste persoonlijke en financiele investering:-) 

Ik zie dat er nog een paar onderwerpen zijn die wat meer uitleg behoeven, zoals het financieel overzicht van 2018 en wat de gevolgen zijn van de scheiding, dus er is nog genoeg stof voor volgend jaar. Het allerbeste voor 2019!

Hoezo dure decembermaand?

De maand december wordt klassiek omschreven als "Dure decembermaand". Ik zie deze term overal steeds terugkomen, maar ik heb nooit begrepen waarom december zo duur zou moeten zijn.

In december haal ik minder eten in huis dan andere maanden. Deze maand zijn er veel kerstborrels van het werk, en met kerst ga ik bij mijn ouders eten. Kerstversiering enzo is elk jaar hetzelfde, daar hoef echt niet nog meer troep bij. Daar gaan dus ook geen kosten in zitten.


De meeste kosten die met december te maken hebben worden in november al gemaakt. Als ik nieuwe winterkleding nodig heb, dan koop ik die vaak al in november. Hetzelfde geldt voor sinterklaaskado's. Die koop ik verspreid door het jaar en minimaal een week van tevoren om de hectiek van bij postordebedrijven voor te zijn.

Kortom, ik begrijp de hele poespas niet om de dure decembermaand niet. Ik kan er ook niet met mijn verstand bij dat we afgelopen zaterdag met z'n allen een pinrecord hebben gevestigd. Ik hoor (gelukkig) weinig mensen die kadootjes doen met kerst. Wat moet er dan al gekocht worden? De kalkoen die drie dagen lang moet gaarkoken?

Anyway, mocht je echt problemen hebben met de eindjes aan elkaar knopen, hier komt een tip: mocht je kadopapier net te klein zijn:

oplossing: draai het pakpapier een beetje, dan past het wel:

Fijne kerstdagen allemaal!