zondag 2 februari 2014

De geschiedenis van de hypotheekrenteaftrek

Nu mijn schoonouders binnenkort hun annuitaire hypotheek van 30 terug hebben afgelost, praten ze veel over de huizenmarkt van toen. Dus begon ik me eigenlijk af te vragen hoe de wetten omtrent hypotheken zijn veranderd in de loop der jaren. Vandaar deze tijdlijn:

1893: invoer van hypotheekrenteaftrek
1956: introductie hypotheekgarantie: de overheid staat garant voor de hypotheek. Hierdoor is het mogelijk om zonder eigen geld bij de bank aan te kloppen. Voorheen moest je ongeveer 1/3 zelf inleggen. (bron)
1973: huurwaardeforfait wordt verhoogd
1973-1980: banken nemen meer risico:
        krediet stijgt tot 125-130% van woningwaarde.
        Invoering groeihypotheek: rente en aflossing begint op 0 en neemt langzaam toe.
        1977: ABN introduceert met een doorlopend consumptief krediet met huis als onderpand.
1980-1990: banken bedenken de spaarhypotheek constructie. Vanaf 1990 wordt deze constructie steeds populairder. (bron) Ook wordt de aflossingsvrije hypotheek geïntroduceerd.
1990: introductie van de beleggingshypotheek
1997: hypotheekrenteaftrek geld alleen voor kosten rond (vakantie)woningen. Voor deze tijd was het mogelijk om een auto te kopen met je huis als onderpand.
2001: HRA geldt alleen nog voor kosten rond de eerste woning. De spaarhypotheek wordt wettelijk ingebed in KEW en SEW; hypotheken genieten maximaal 30 jaar HRA. Voor bestaande hypotheken geldt HRA tot 2031(bron).
2004: invoering bijleenregeling: hierdoor is met verplicht om bij verkoop de overwaarde in het volgende huis te stoppen. Wordt er meer geleend dan nodig, dan geniet dit stukje geen HRA.
2005: wet hillen ingevoerd: EWF is nooit hoger dan de HRA.
2008: Bankspaarhypotheek ingevoerd (bron).
2009: plafon EWF afgeschaft
2010: afschaffing goedkoperwonenregeling: deze regeling was vergelijkbaar met de bijleenregeling, maar dan als je juist naar een goedkopere woning gaat.
2010: EWF boven 1 miljoen wordt extra hoog ("villabelasting")
1 aug 2011: gedragscode ingevoerd die zegt dat de totale hypotheek maximaal 110% van de koopprijs is, en het aflossingsvrije deel maximaal 50% van de WOZ waarde.
2013 nieuwe hypotheken genieten alleen HRA als er minimaal annuitair wordt afgelost. Hierdoor verdwijnen de (bank)spaarhypotheek, beleggingshypotheek en de aflossingsvrije hypotheek.  

overige bronnen:hier en hier

Wat mij het meest verbaast in deze tijdlijn, is hoe laat men tot inkeer is gekomen. In de jaren 50 en 70 heeft de overheid flinke impulsen gegeven aan de banken om meer risico te gaan nemen.
Tot 1997 was het mogelijk om aflossingsvrij en met HRA te lenen voor zoveel huizen als je wilt, zelfs voor een auto of een jacht. Forfait betaalde men alleen voor de aanschafprijs tot een miljoen, daarboven was het gratis. De overheid subsidieerde het allemaal, het stond zelfs garant voor het risico. En dan te bedenken dat er in 1960, 1970 en vooral 1980 huizencrises waren.
Wat mij ook verbaast is het feit dat de overheid nooit heeft gepromoot om hypotheken af te lossen. Ironisch genoeg hebben de banken de spaarhypotheek uitgevonden om te kunnen sparen en tegelijkertijd te profiteren van de riante regels van de overheid. Ook was het de financiële markt die in 2011 het initiatief nam om geen huizen meer met volledig aflossingsvrije hypotheek te verkopen. Naar mijn mening is de laksheid van de overheid vooral te danken aan het populisme, jeweetwel het taboe op het H woord.
Maar blijkbaar doet de overheid niet wat de burgers willen, want veel mensen beginnen nu uit eigen initiatief af te lossen, zelfs ten koste van vermindering van HRA. En de overheid is zelfs te beroerd om deze spaarzaamheid te promoten. Een vreemde wereld.
Heb ik belangrijke wetswijzigingen gemist?

1 opmerking:

  1. Wat een werk die samenvatting! Je vergeet dat de Nederlandse overheid een mooi verdienmodel hieraan heeft gehad, stijgende huizenprijzen betekende meer overdrachtsbelasting en de gemeenten verdienden zich een slag in de rondte aan de grondprijzen waar nu het slop in zit zoals we nu wel hebben gezien - veel gemeentegelden op bouwgrond is inmiddels afgeschreven. En mee eens het was mooi geweest als de staat een cadeautje had gegeven aan degenen die zo braaf versneld aflossen.

    BeantwoordenVerwijderen