maandag 12 september 2016

Basisinkomen een utopie?

De discussie over basisinkomen blijft om de haverklap weer opborrelen. Wat zou het mooi zijn als niemand meer geldzorgen had, iedereen exact deed wat hij deed, en er nauwelijks bureaucratie zou zijn. Het lijkt wel op de Star Trek utopie: in die toekomst bestaat er geen geld meer en hoor ik nooit dat er iemand een saaie kantoorbaan heeft.

De discussies die ik op internet lees stellen het meestal ook zwart-wit: of basisinkomen is onbetaalbaar en de economie versloft, of basisinkomen zou geweldig zijn. Om het tweede aan te tonen zijn er enkele experimenten gestart, zoals het crowdfundingproject in Nederland, waarbij steeds een individu een basisinkomen krijgt, tot het experiment in Finland, waar ze met 2000 werkzoekenden gaan onderzoeken of een verminderde regeldruk tot meer banen leidt.

Leuke experimenten, maar wat willen we met deze experimenten bereiken? Stel dat het blijkt dat deze mensen met basisinkomen hun leven goed besteden, kunnen we dan het basisinkomen meteen uitrollen op de rest van de bevolking? Hebben we dan bewezen dat het basisinkomen betaalbaar is? Ik denk van niet.

Wat kunnen we beter doen? Laten we langzaam richting een basisinkomen kruipen, en er de meeste voordelen uit zien te halen. Voorbeeld:

  • Begin met het collectiviseren van de ziektekosten. We zijn allemaal verplicht om ons te verzekeren tegen ziekten, dus dit kunnen we net zo goed collectief doen. Gevolg: veel minder bureaucratie, nutteloze reclames van zorgverzekeraars, minder wanbetalers en de zorgtoeslag kan verdwijnen.
  • Draai heel veel betuttelende regeltjes terug rond mensen in de WW of in de bijstand. Scheelt een hoop regeldruk.
  • Draai de AOW leeftijd weer terug naar 65; mensen boven de 60 hebben geen sollicitatieplicht meer. Zo ontstaan er meer banen voor jongeren, en kunnen die 60 plussers op hun kleinkinderen passen.
  • Voer een kortere werkweek in. Laat mensen maar 6 uur per dag werken, of slechts 4 dagen in de week. Er zijn al genoeg experimenten hiermee gedaan in Zweden, met succes. Op deze manier zijn mensen relatief effectiever, en hebben meer vrije tijd.
  • Haal de bezem door de inkomensbelasting: gooi de kinderbijslag, de algemene heffingskorting, de arbeidskorting en de AOW op een hoop, en maak er het eerste leeftijdsafhankelijke basisinkomen van! Dit kost behoorlijk wat geld, want normaal gesproken krijgen grootverdieners en werklozen geen heffingskorting en arbeidskorting. Maar dit kan gecompenseerd worden door de uitkeringen iets lager te maken en de belasting op het toptarief iets hoger. 
  • Vanaf nu kunnen we het basisinkomen steeds een beetje laten stijgen, bijvoorbeeld als eerste voor 50-plussers. Dit stimuleert deze mensen om te stoppen met werken, zodat er banen vrij komen voor anderen.
Of we het utopie van het basisinkomen bereiken is de vraag. Maar met bovenstaande mindset wordt het financiële leven aanzienlijk prettiger.

Maar wat doen de overheid? Precies het tegenovergestelde! Ze maken het belastingstelsel onnodig ingewikkeld, met inkomensafhankelijke heffingskortingen, zorgtoeslagen en regeldruk voor werkelozen. 

Dus laten we ophouden om te praten over extreme utopieën en gewoon onze neuzen de juiste kant opzetten!

zie ook:

9 opmerkingen:

  1. Op zich zie ik wel iets in die leeftijdsafhankelijkheid van het basisinkomen. Ik denk dat het goed zou zijn om te kijken op welke leeftijd men "het meeste nodig heeft". Bijvoorbeeld als kinderen gaan studeren. En daar dan de piek leggen. Vervolgens als de kinderen het huis uit zijn heb je weer minder nodig en kun je ook met minder af.
    Alleen moeten dan de kinderen geen voorwaarde zijn. Want dan heb je weer een kinderbijslag. Dus gewoon per leeftijd een bedrag vaststellen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bij het basisinkomenprincipe krijgen ook kinderen een basisinkomen. Dan kan de eigen studie betaald worden. Dus hoeft er met het basisinkomen geen rekening gehouden worden met wel of geen kinderen.

      Verwijderen
  2. Dat dingen eenvoudiger moeten, daar ben ik het mee eens. Ideeën als vlaktaks gecombineerd met afschaffing van hypotheekrenteaftrek en toeslagen hebben mijn steun. Maar een basisinkomen? Mijn eerste vraag zou zijn: wie gaat dat betalen? Welke drive hebben mensen nog als ze zonder inspanning een bestaansminimum ontvangen?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Antwoord op de vraag: Dezelfde mensen als die op dit moment de kinderbijslag, aow, algemene heffingskorting en arbeidskorting betalen;-). In dat opzicht er niet veel, maar wordt het gewoon eenvoudiger.

      Verwijderen
  3. Leuke denkoefening... Zelf Ben ik ook voor versimpelen.
    Als je dan vanaf je 50 ofzo een basis inkomen hebt dan kan dat een serieuze opstap zijn naar financiële vrijheid..

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Interessant gedachte-experiment! Ik vind het ook goed gevonden, met die geleidelijke stappen. Er zitten mooie maatregelen bij, alleen AOW-leeftijd omlaag, dat zie ik niet zo zitten. Hoe moet dat dan met de pensioenen? Ons stelsel is nu al volslagen onbetaalbaar. We zullen er echt aan moeten wennen dat werknemers boven de 60 heel normaal worden. De meesten zijn er fit genoeg voor. Dan veel liever een zes-urige werkdag voor iedereen!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Wat betekent dat rondje met die i in de browser?
    All animals are equal.... werken met je kadaver

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Mooi idee, zeker vanuit een sociaal oogpunt, maar er knaagt ook iets. Zeker aangezien we nu hard bezig zijn om financieel onafhankelijk te worden. Hiervoor moet je hard werken, zuinig met je geld omgaan en veel investeren. Daardoor krijg je een aanzienlijk vermogen. Een basis inkomen moet idd ergens van betaald worden, en het lijkt erop dat dit steeds meer gaat komen uit vermogen. Kortom, het wordt steeds lastiger om financieel onafhankelijk te worden voor de gewonen mensen (al krijg je het basis inkomen ervoor terug misschien.....)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. ik denk dat je in de laatste zin het antwoord al geeft: wellicht stijgt de vermogensbelasting, maar je krijgt er een basisinkomen voor terug.

      Verwijderen