kop

maandag 24 december 2018

Hoezo dure decembermaand?

De maand december wordt klassiek omschreven als "Dure decembermaand". Ik zie deze term overal steeds terugkomen, maar ik heb nooit begrepen waarom december zo duur zou moeten zijn.

In december haal ik minder eten in huis dan andere maanden. Deze maand zijn er veel kerstborrels van het werk, en met kerst ga ik bij mijn ouders eten. Kerstversiering enzo is elk jaar hetzelfde, daar hoef echt niet nog meer troep bij. Daar gaan dus ook geen kosten in zitten.


De meeste kosten die met december te maken hebben worden in november al gemaakt. Als ik nieuwe winterkleding nodig heb, dan koop ik die vaak al in november. Hetzelfde geldt voor sinterklaaskado's. Die koop ik verspreid door het jaar en minimaal een week van tevoren om de hectiek van bij postordebedrijven voor te zijn.

Kortom, ik begrijp de hele poespas niet om de dure decembermaand niet. Ik kan er ook niet met mijn verstand bij dat we afgelopen zaterdag met z'n allen een pinrecord hebben gevestigd. Ik hoor (gelukkig) weinig mensen die kadootjes doen met kerst. Wat moet er dan al gekocht worden? De kalkoen die drie dagen lang moet gaarkoken?

Anyway, mocht je echt problemen hebben met de eindjes aan elkaar knopen, hier komt een tip: mocht je kadopapier net te klein zijn:
oplossing: draai het pakpapier een beetje, dan past het wel:


Fijne kerstdagen allemaal!

maandag 17 december 2018

Net geen fietsrecord

Het jaar is bijna afgelopen, dus kan ik wat balansen gaan opmaken. Aangezien ik de komende week niet meer met de fiets naar het werk ga (te vies weer, zelfs voor mijn standaard), betekent dit dat ik het eindresultaat van mijn fietsgedrag kan bekijken. Voor wie het niet weet: mijn enkele reis woon-werk is rond de 30 kilometer, die ik bijna dagelijks met een racefiets probeer af te leggen. Het resultaat is als volgt:
Dit jaar ben ik 110 keer met de fiets naar het werk gegaan, en dat is 3 minder dan het recordjaar van 2017, maar nog steeds veel meer dan de voorgaande jaren. Of ik nu toch nog snel 4 keer door dit weer naar het werk ga fietsen om het record te verbreken? Ehm..nee. Ik ga geen wedstrijd met mezelf houden.

Maar relatief gezien ben ik eigenlijk veel vaker met de fiets gegaan. Mijn zoontje is nu op zondag, maandag en donderdag bij mij. Donderdag is mijn lesgeefdag, dus op maandag is het meestal puzzelen hoe ik dit oplos. Soms komt mijn moeder, maar vaak werk ik die dag thuis. Dit jaar heb ik dus veel meer thuisgewerkt, en nog steeds heb ik zoveel kunnen fietsen. Ik ben dus vooral nog minder met de auto naar het werk geweest. En dat is terug te zien in het jaarlijkse autoverbruik:

(blauw is het maandelijks verbruik, geschaald naar een jaar, en rood het jaarlijkse verbruik)


Het jaar is nog niet afgerond, maar het lijkt erop dat ik dit jaar ongeveer 2000-3000 km minder heb gereden dan in 2017.

maandag 10 december 2018

Zorgverzekering: optimaliseer eigen risico en termijnen

Vorige week vertelde ik dat ik alle vaste lasten onder de koep ga nemen. Deze week is het tijd voor de zorgverzekering. Ik neem nooit een aanvullende verzekering, dus eigenlijk ben ik gewoon geinteresseerd in de laagste premie voor een basispakket. Maar naast de keuze van het pakket zijn er nog twee financiele keuzes die ik moet maken, namelijk:
  • hoeveel eigen risico neem ik?
  • in wat voor termijnen ga ik betalen
De hoeveelheid eigen risico kan je redelijk eenvoudig bereken door te kijken hoevaak je gemiddeld zorg nodig hebt. Een paar jaar gelede heb ik er al een tooltje voor gemaakt, zie hier.

Maar de volgende vraag is minder eenvoudig. Bij veel zorgverzekeraars heb je de keuze om de premie per kwartaal, per half jaar of zelf per jaar vooruit te betalen. Hoe verder je vooruit betaalt, hoe meer korting je op de premie krijgt. Waarom zou je dit willen doen?
  • omdat je vermogensrendementsheffing betaalt, en dus voor het nieuwe jaar alvast wat geld wilt "wegsluizen"
  • omdat je een 13de maand en/of vakantiegeld praktisch wilt besteden.

Waarom zou je het juist niet doen?
  • als je niet genoeg geld hebt om zulk bedrag ineens te betalen.
  • als je het niet fijn vindt dat uitgaves niet elke maand constant zijn.

Maar los van deze overwegingen: wat levert het meeste op? Deze vraag is minder triviaal dan je zou denken. Laten we een voorbeeld nemen. Stel je kunt jezelf voor E100,- per maand, dus E1200,- per jaar verzekeren. En als je bij deze verzekering per kwartaal betaalt krijg je 1% korting, per halfjaar 2% en per jaar maarliefst 3% korting.
Kies je voor jaarlijkse premie, dan betaal je op het begin van het jaar 97% van 1200 = 1164, en hou je 36,- over. Dit geld ga je uiteraard investeren in iets dan rendeert, je hypotheek of aandelen ofzo. Na een jaar is deze 36,- afhankelijk van de rente zal dit bedrag groeien naar E37.09.

Maar stel dat je de premie per halfjaar zou betalen? Dan betaal je in januari 588, zodat je 612 over hebt. Dit bedrag kan je een half jaar lang laten renderen, totdat je in juli nogmaals 588 betaalt. In het eerste halfjaar groeit je vermogen dus veel harder dan in het scenario van jaarlijkse premie. Als je dit ook voor kwartaalse en maandelijkse premies doet, dan krijg je de volgende grafiek:
Hoe verder je vooruit betaalt, hoe meer korting je krijgt, maar hoe minder geld geinvesteerd kan worden om te laten renderen. In dit geval hou je E16,82 over bij maandelijkse termijnen, E26,- bij per kwartaal, E33,74 halfjaarlijks en we wisten al dat je bij jaarlijkse premie E37,09 overhoudt.

Jaarlijkse premie levert in dit geval dus het meeste op. Het is aan je persoonlijke situatie om in te schatten of deze wisnt opweegt tegen het onregelmatig uitgavepatroon.

Maar wellicht weet je nog niet hoeveel rente je gaat krijgen op je geld. De vraag is bij welk rendement de jaarlijkse premie blijft winnen. Om dit te bekijken heb ik bovenstaande berekening gedaan voor heel veel verschillende rentes. Het resultaat op het einde van het jaar als functie van de rente ziet er als volgt uit:
In deze grafiek zie je inderdaad dat bij 3% rente de jaarlijkse termijn wint. Maar vanaf 4% keert het tij en is de halfjaarlijkse termijn meer rendabel. Pas als je een alternatieve investering hebt die meer dan 8% rente oplevert is het gunstiger om per kwartalen te betalen, en maandelijkse termijnen zijn pas gunstig bij een rendement boven de 10%.


Afgelopen jaar had ik een verzekering bij Anderzorg. Als je daar de premie per kwartaal of per halfjaar betaalt, krijg je 1% korting, en 2% als je het jaarlijks bedrag ineens betaalt. De grafiek voor Anderzorg ziet er als volgt uit:
winst bij andere betaaltermijnen voor Anderzorg

Hier zie je een aparte situatie: per halfjaar betalen is nooit gunstig! Je krijgt immers net zoveel korting als bij per kwartaal betalen, maar als je per halfjaar betaalt, betaal je verder vooruit, dus kan je geld minder goed renderen. En bij de 2.7% rente is betalen in kwartalen al gunstiger dan betalen per jaar. Als ik dit jaar weer voor Anderzorg kies, dan zal ik dus in kwartalen gaan betalen.

Wil je zelf voor jouw verzekering zien welke termijnkorting het meest gunstig is? Uiteraard heb ik een interactieve tool gemaakt:


Doe er je voordeel mee!


zie ook:
eigen risicoadviseur
andere rekentools

maandag 3 december 2018

2019 wordt een barebone jaar.

Nu mijn ex al bij haar ouders zit, ben ik aan het kijken hoe ik het leven verder in ga richten. Ik ben van nature veel minimalistischer dan zij. Maar de vraag is hoe minimalistisch ik eigenlijk zou willen zijn. Ik lees wel eens ooit op internet van minimalisten die slechts 100 bezittingen hebben. Persoonlijk vind ik dit veel te ver gaan: minimalisme zou je meer vrijheid in je leven moeten geven, geen beperking dat je slechts 100 produkten mag hebben.

Maargoed: hoe wil ik minimalisme gaan ervaren? Ik wil 2019 uitroepen tot "barebonejaar": een jaar waarin ik wil ervaren wat een prettige hoeveelheid bezittingen en uitgaven is. Daarvoor heb ik de volgende regels bedacht:
  • Alle voorwerpen in huisworden ter handen genomen:
    • kan ik het nog gebruiken? gebruik het dan
    • heb ik het niet meer nodig? Dan probeer ik het een jaar te verkopen, daarna gaat het naar de kringloop.
  • Al het eten in voorraad moet dit jaar op gaan
  • Alle vaste lasten worden onder de loep genomen: kan het goedkoper? Is deze uitgave nog nodig? Een paar weken geleden heb ik de energierekening al geminimaliseerd.
  • Ik mag pas iets kopen als ik het nodig heb en zeker weet dat er geen reserve meer op voorraad ligt
  • Alle apparaten die permanent of heel vaak aanstaan worden op hun verbruik getest. Zo ben ik benieuwd of het veel oplevert om de mediabox/modem snachts uit te zetten. 
  • Als ik alleen thuis ben blijft de cv op 15 graden (hier ben ik deze koude periode al mee begonnen, dan is het gemakkelijker om koude perioden te vergelijken).
  • Als ik alleen in de auto zit mag ik niet harder dan 90km/u. Maar uiteraard mijdt ik de auto zoveel mogelijk.
Maar ik ga niet inboeten op ervaringen en sociale activiteiten:
  • De kachel gaat aan als mijn zoontje of bezoek in huis is.
  • Leuke kansen laat ik niet schieten, al kosten ze veel geld: als ik voor een redelijk bedrag met kennissen meekan met een luchtballon, dan doe ik dat natuurlijk. 
  • Ik doe mee met sociale dingen, zoals team uitjes. Geld mag hier nooit een belemmering zijn.
  • Als een vriendengroep besluit dat we een rekening samsam doen, zelfs al heb ik minder genuttigd, dan ga ik niet moeilijk doen.  
En wat is mijn doel? Ik wil gaan kijken hoeveel geld en zorgen ik kan besparen als ik eenvoudiger ga leven. Maar ik wil ook kritisch zijn als mijn levenskwaliteit achteruit gaat. Zo ben ik heel benieuwd hoeveel ik bespaar door de cv lager te zetten, en of deze besparing het waard is. Na een jaar kan ik dan besluiten of de besparing opweegt tegen het inboeten aan comfort. En onder het motto "geniet, maar bespaar met mate", voeg ik nog een regel toe:
  • ik mag op elk moment besluiten om te stoppen met een regel.
Doet deze regel afbreuk aan het bovenste? Ik denk het niet. Ik zie veel mensen die totaal doorslaan in het besparen, bezuinigen, consuminderen. Het optimum aan levenskwaliteit ligt niet aan die kant van het spectrum, maar eerder ergens tussenin.

Heeft iemand nog goede minimalistische ideeen die ik absoluut moet proberen?

maandag 26 november 2018

Waarom ik nog geen zonnepanelen heb

Ik wil milieuvriendelijk zijn en ben berekenend met techniek bezig, dus heel veel mensen vragen zich af waarom ik nog geen zonnepanelen heb. Hieronder is een opsomming van mijn redenen, waarbij de belangrijkste is: zonnepanelen hebben hoog rendement, maar geen zonnepanelen hebben een nog beter rendement!

Veel moeite voor weinig
Veel mensen beseffen niet dat slechts een klein deel van de energierekening uit stroomkosten bestaat. Mijn energierekening is ongeveer 1200,- per jaar. Hiervan gaat tweederde op aan gas, en nog een heel stuk aan vastrecht enzo. Het afgelopen jaar heb ik 1548kWh verbruikt, en daar moest ik slechts E309.75 aan variabele kosten voor betalen, oftewel 20ct per kWh. Ik betaal dus slechts 25,- per maand aan stroom! En hoewel iedereen verwachtte dat de energieprijzen zouden gaan stijgen, zijn ze de afgelopen 10 jaar behoorlijk constant gebleven.

Is het de moeite waard om een investering te doen om 25,- per maand uit te sparen? Natuurlijk is elke euro meegenomen, maar 4000,- euro in de spaarhypotheek pompen levert me hetzelfde op, en daar hoef ik geen mannetjes op mijn dak te laten klimmen. Mijn zwager vertelde stoer dat hij dankzij zijn zonnepanelen 50,- per maand bespaarde. Ik bespaar de helft van dat bedrag door wat lampen optijd uit te draaien.

Zonnepanelen moet je te goed plannen

Hypotheek aflossen en investeren in aandelen kan je op je eigen tempo doen. Bij zonnepanelen komt heel wat meer planning kijken. Zo is het dak van dit huis al 60 jaar oud. Nu voldoet het nog prima, maar misschien wil de buurman over 5 jaar zijn dak vervangen, en is het een mooie gelegenheid om mee te doen. Dan hoef je de panelen niet over het dak heen te leggen, maar kan je het dak vervangen door zonnepanelen.
Ook weet ik nog niet hoeveel stroom ik nodig heb. Op dit moment verbruik ik dus ongeveer 1500kWh per jaar, maar als ik over een paar jaar voor een elektrische auto, een inductiekookplaat en een warmtepomp kies kan mijn stroomrekening enkele malen over de kop gaan. Het is niet handig om later panelen bij te leggen.


Zonnepanelen maken me niet onafhankelijker
Een andere troef van zonnepaneelhouders is het "onafhankelijk zijn van de maatschappij". Dat klinkt heel leuk, totdat er een keer op een zonnige dag de stroom in onze straat uitviel. Een zonnepaneelbezitter viel van zijn stoel van verbazing dat ook zijn stroom het niet deed! Als zonnepaneelbezitter ben je juist extra afhankelijk van het netwerk: het netwerk moet jouw schommelende resultaten opvangen en jou door de donkere nachten loodsen. In dat opzicht is een zonneboiler veel interessanter.

Zonnepanelen passen beter ergens anders.
In onze regio worden nu al veel zonneparken gemaakt (helaas woon ik net buiten de postcoderoos, het gebied waarin mensen mogen meedoen met zulk park) en varkenstallen volgelegd met zonnepanelen, soms wel 800 per stal. Met deze grote getalen kan men veel efficient met omvormers omgaan. Bovendien is bij zonneparken de invalshoek optimaal. Bij mijn huis niet. Waarom zou ik mijn huis vervuilen met panelen die veel mooier en efficienter ergens anders passen?

Geen zonnepanelen leveren meer rendement
Zonnepanelen schijnen tegenwoordig een terugverdientijd van pakweg 8-10 jaar te hebben, maar uiteraard als verkochtte stroom net zo veel blijft opleveren als afgenomen stroom, de zogenaamde salderingsregeling. Zodra deze saldering stopt, is is het overschot van stroom op een zonnige dag hooguit 6 cent waard, terwijl men 's avonds voor 20 cent de stroom terug kan kopen.
Maar er is nog iets anders met zonnepanelen aan de hand: de prijzen blijven continue dalen. De onderstaande grafiek van Milieucentraal maakt dit mooi duidelijk:

Je ziet dat in het begin van de 21ste eeuw de prijzen flink daalden, maar zelfs nu daalt de prijs jaarlijks. In 2017 betaalde je E1,63/Wp (Wattpiek), terwijl dit in 2016 nog E1,78 kostte. Dit is een daling van 0,15/1,78 = 8,4%! Als je in 2016 zonnepanelen had gekocht, dan had je wellicht 8% winst gemaakt op je investering, maar als je deze aankoop een jaar had uitgesteld, had het je maarliefst 8,4% korting opgeleverd! En in het laatste geval zou je zonnepanelen gewoon een jaar langer meegaan, dus daar zit geen verschil in. Zolang de kosten voor zonnepanelen elk jaar met ettelijke procenten dalen, is het uitstellen van de aankoop rendabeler dan het daadwerkelijk kopen.

Ik ben eigenlijk behoorlijk verbaasd over dit resultaat. De berekening is eenvoudig, maar zit er een fout in mijn logica? Waarom heb ik deze beredenering nooit eerder op internet gehoord?
Bij veel technische investeringen is uitstellen heel lucratief. Elk jaar dat je wacht met het kopen van een nieuwe laptop levert je een vele betere laptop op, voor minder geld. De keerzijde van dit verhaal is dat je een jaar lang met de aftandse laptop hebt moeten overleven. Bij zonnepanelen heb je dit probleem niet: ze liggen op je dak, en stroom is stroom. En bij voorkeur zo goedkoop mogelijke stroom.

Wanneer ben ik wel overtuigd?
Het feit dat ik tot nu toe geen reden of kans heb gezien om zonnepanelen te nemen, wil niet zeggen dat ik voor altijd zonnepaneelloos zal blijven. Als mijn buurman een nieuw dak met ingebouwde zonnepanelen wil, dan doe ik wellicht mee. En een vriend van mij struint vaak veilingen af en komt soms uit bij restpartijen van zonnepanelen. Mocht hij ergens een interessante partij op de kop weten te tikken, dan wil ik misschien wel meedoen. Of als er een zonnepark of windmolenpark komt dat wel in mijn poscoderoos ligt, dan overweeg ik zeker om mee te doen.

maandag 19 november 2018

Het energieleverancier circus

Nu de grootste geldverslinder het huis uit is, kan ik eindelijk wat meer overzicht in het huis creeren. Zo ben ik bezig om de voorraadkast en vriezer helemaal leeg te eten voordat er nieuw conserveerbaar eten in huis komt. En nog steeds kom ik geconserveerd eten tegen dat bijna of zelfs helemaal over de datum is.

De volgende stap is om de vaste lasten eens onder de loep te nemen. Ik heb al een paar abonnementen waar ik niets meer mee doe de deur uit gedaan. Nu wordt het tijd om de grote vaste lasten tegen het licht te houden. Ik ben al een paar jaar lang niet overgestapt van energiemaatschappij. Eigenlijk ben ik best tevreden met de huidige club, maar het mailtje van de jaarafrekening was de druppel om te besluiten om weg te gaan:




Of ik nog vragen heb? Zeker:
"denk je echt dat je iemand in 2018 blij kunt maken met 56 cent?"
"denken jullie dat jullie de leukste thuis zijn?"
"zijn jullie helemaal door de ratten besnuffeld?"

Anyway, ik ben dus overgestapt naar een nieuwe energieboer. Voor een jaar vast krijg ik een welkomsbonus van 280,-. Op een energierekening van 1300,- is dat dus 22% korting ofzo. Dit is de meest lucratieve muisklik in lange tijd.

Waarom doen deze energiemaatschappijen dit? Een collega van me heeft onlangs eens naar zulke energieboer gebeld. Hij wilde gewoon open kaart spelen. Hij zei dat hij binnen een jaar weggaat naar een andere energieboer, en over een jaar misschien weer terugkomt voor de bonus die hij dit jaar ook heeft gekregen. Kon hij geen deal maken, zodat hij aansluitend bij deze club zou blijven en toch de bonussen zou opstrijken? Dan hadden zij minder administratiekosten langer omzet van hem.
Het antwoord was dat ze dat niet konden doen, omdat ze verlies lijden op de welkomsbonussen. Klanten gaan pas vanaf het tweede jaar geld opleveren. De bedrijve worden gedwongen door hun concurrenten om met welkomsbonussen mee te doen, anders trekken ze geen klanten meer. Aan de steeds groter wordende groep actieve overstappers verliezen ze dus geld, dat moet worden opgebracht door de slapende klanten. De slapende klant betaalt dus extra veel om de welkomsbonussen van actieve overstappers te betalen.

Is dit een reden om "solidair te verklaren aan de slapers"? Ik denk het niet. Energie is een commercieel produkt, iedereen is vrij om te kiezen en dus om over te stappen. Dat Nederlandse energiemaatschappijen rollend over de straat gaan om klanten te werven is niet mijn probleem. Zolang ze een produkt aanbieden dat lood om oud ijzer is, ben ik niet merkvast.

Nu vraag je misschien af: er zijn ook extra duurzame energiemaatschappijen, en je zou zonnepanelen kunnen installeren, waarom doe je dat dan niet? Persoonlijk denk ik dat ik het beste voor het milieu kan zijn door simpelweg zo min mogelijk energie te gebruiken. Ik doe bijna alles met de fiets, mijn jaarlijkse stroomverbruik is gezakt van 1700kWh naar 1500kWh, gasverbruik ligt rond 1100m^3, en autokilometers zijn van 17000 naar 12000 gegaan. Hiermee helpen we het klimaat veel meer.

zie ook:
energieverbruik 2018

maandag 12 november 2018

Waarom de bitcoin nu redelijk stabiel is...maar binnenkort hard onderuit gaat

Het vorig jaar heeft de Bitcoin een enorme piek meegemaakt van 20.000, waarna de koers met lange golven is gezakt tot ongeveer 6.000. De timing van deze piek was onmogelijk te voorspellen, maar het verloop erna verloop behoorlijk hetzelfde als na de vorige Bitcoin crash, iets wat ik in het begin van het jaar al voorspeld had:


Waarom denk ik dat de koers binnenkort een klap te verduren krijgt?Koersen werken met vraag en aanbod: is de vraag hoger dan het aanbod dan stijgt de koers, zo niet, dan daalt de koers. Hier is niets vreemds aan, want met deze wetmatigheid werk ons hele financiele systeem. Bij Bitcoin zijn er nog een stuk of 3 andere marktmechanismes bezig. De meeste zijn in balans, maar niet allemaal.

Marktwerking 2: transactiekosten

Bij de meeste betaalsystemen betaal je een vast bedrag of een vast percentage als transactiekosten. Bij Bitcoin wordt de transactiekosten door vraag en aanbod gestuurd. Er is namelijk schaarste op de hoeveelheid transacties: elke 10 minuten ongeveer 2500 transacties. De transacties worden uitgevoerd door mijners, en zij willen graag zoveel mogelijk geld verdienen. Dus als je geen transactiebijdrage aanbiedt, dan zullen alle mijners je transactie links latne liggen. Hoe meer transacties er uitgevoerd moeten worden, hoe hoger de kosten zullen zijn. Vooral tijdens de gekte van december 2017 liepen de transactiekosten hoog op:


In de grafiek zie je twee lijnen: de blauwe lijn is de basisvergoeding die een mijner krijgt voor een block, het rode is de transactiekosten die er bovenop komen. Alle data heb ik overigens van blockchain.info geplukt. De blauwe vergoeding is geintroduceerd om mijners een vast inkomen te geven en om bovendien nieuwe Bitcoins in het systeem te krijgen. In het begin kreeg een mijner 50BTC voor een block, dat is in 2012 gehalveerd naar 25, en in 2016 gehalveerd naar 12.5. Halverwege 2019 zal het nogmaals gehalveerd worden, en als alle 21 miljoen bitcoins in omloop zijn zal deze vergoeding helemaal stoppen. Er wordt verwacht dat mijners dan van de transactiekosten alleen kunnen leven. De bovenstaande grafiek ziet er extreem uit, maar als je de vergoeding in dollars uitdrukt wort het nog veel extremer:

Maar wat was dat mijnen ook alweer?Computers over de hele wereld proberen een willekeurige code te vinden die samen met de huidige transacties een mooi antwoord op een formule geeft, een zogenaamde hashfunctie. Uit deze formule komt een totaal onvoorspelbare uitkomst, en de kunst is om een code te vinden die precies een antwoord geeft dat bijvoorbeeld met minimaal 6 nullen begint. Degene die dit vindt heeft deze keer de loterij gewonnen en ontvangt de 12.5BTC+transactiekosten.
Ongeveer elke 10 minuten wordt er ergens op de wereld een jusit code gevonden. Maar als er meer computers gaan meedoen, dan is het waarschijnlijk dat het code veel eerder wordt gevonden.
Hier heeft Bitcoin een oplossing voor bedacht:

Marktwerking 3: moeilijkheidsgraadDe software van Bitcoin is zo gemaakt dat de moeilijkheidsgraad aangepast kan worden. Als nieuwe blokken in minder dan 10 minuten verschijnen, dan wordt de moeilijkheidsgraag opgevoerd. De eis is dan niet meer dat het antwoord met 6 nullen moet beginnen, maar met 7 nullen. En als nieuwe blokken te lang duren, dan wordt de moeilijkheidsgraag naar beneden aangepast. Dit is een slim systeem: hoe sneller de computers worden, hoe groter de kans is dat er gehackt zou kunnen worden, maar de hogere moeilijkheidsgraad maakt Bitcoin automatisch veiliger. De onderstaande grafiek geeft een indicator voor de moeilijkheid (difficulty) en een indicator voor totale computerkracht (MegaHash/s)
Let op: dit is een logarithmische schaal: elk streepje hoger betekent 10 keer zo moeilijk en 10 keer zoveel rekenkracht!

Terwijl de andere grafiekjes van Bitcoin hard op en neer schokken, is dit een hele langzame trend. Dit is niet vreemd: de koers van de Bitcoin kan in theorie in een dag twee keer zo groot worden, maar het is onmogelijk om in een dag zoveel computers te installeren. Je ziet daarom ook dat deze grafiek na de Bitcoinpiek van december 2017 nog steeds aan het stijgen is. Investeringen duren nu eenmaal even, dus deze grafiek ijlt enorm na: sinds de Bitcoin piek van kerst 2017 is de totale verwerkingssnelheid verdrevoudigd!

Marktwerking 4: winstgevendheid van mijnen.En dan komen we bij de laatste marktwerking. Hoe hoger de bitcoin koers, hoe meer het oplevert om in computers te investeren die kunnen mijnen. Maar hoe meer computers, hoe lager de opbrengst per computer. En daar begint het nu spaak te lopen. In december 2017 was mijnen heel hot en werden er pijlsnel mijnprojecten gestart. Een jaar later is de opbrengst meer dan gedecimeerd: van 15miljoen dollar per blok naar ongeveer 2 ton per blok, dus 75 keer minder opbrengst. De marktwerking zou er voor moeten zorgen dat er nu rekencapaciteit gaat verdwijnen, maar hardware is niet zo snel als software. Er zijn gigantische investeringen gedaan, en die investeringen moeten terugverdiend worden. De onderstaande grafiek laat zien hoeveel men verdient per berekening (geschaald):


Men verdient nu zelfs 10 keer zo weinig als in de tijd tussen de pieken van 2012 en 2017 in. Bedenk wel dat men destijds nauwelijks deed mijnen voor de winst: het was meer een ideele zaak van nerds op zolderkamertjes. Maar deze mensen verdienden destijds dus 10 keer zoveel als de professionele mijners van nu. En dan heb ik het niet over de waarde die hun bitcoins later waard werden, maar de opbrengst tegen huidige markttarieven.

Ja wacht even: computers worden elk jaar goedkoper!Dit argument telt zeker mee, maar slechts gedeeltelijk: computers gaan enkele jaren mee, en de stroomprijs is door de jaren redelijk constant gebleven. Maar laten we voor de zekerheid een correctiefactor meenemen. Hiervoor neem ik de wet van Moore, die zegt dat computerspul elke 2 jaar 2 keer zo snel/klein/goedkoop wordt. De grafiek wordt dan zo:

De opbrengst is nog steeds 3 keer zo klein als 2015, en ongeveer 200 keer zo klein als december 2018.

En wat betekent dit voor de koers?Deze situatie begint steeds nijpender te worden. Een groot deel van de Bitcoins is in bezit van de mijners, en die hebben er baat bij dat hun werk rendabel blijft. Dit is waarschijnlijk een van de redenen waarom de Bitcoin nu niet verder zakt. Maar deze situatie begint onhoudbaar te worden. Doordat de Bitcoin steeds stabieler is, zijn er steeds minder transacties, dus dalen de transactiekosten nog verder. En in 2019 wordt het feest verder verpest doordat de mining fee van 12.5BTC naar 6.25BTC gaat.
Er gaat een punt komen dat mijnen meer kost dan het oplevert. Op dat punt zulen mijners hun Bitcoins gaan verkopen en hun bezit te gelde maken. De financiele investeerders zijn al lang vertrokken, nu is het de beurt aan de mijners.
Dit zal ook niet van de ene op de andere dag gaan gebeuren: als er servers uitgezet gaan worden, zal de moeilijkheid dus gaan afnemen en zal de opbrengst per server weer een beetje toenemen. De boel zal dus schoksgewijs verder zakken.


We zullen het meemaken...

maandag 29 oktober 2018

Afbouw wet Hillen: nu nog interactiever!

Twee weken geleden had ik een tooltje gemaakt om de afbouw van de wet Hillen te berekenen, maar het was nog steeds niet echt handig om te zien wat er nu echt ging gebeuren. Daarom heb ik twee grafieken toe gevoegd: de belastingteruggave als functie van de hypotheekwaarde en de teruggave als functie van het jaar. En dan ga je ineens hele vreemde dingen zien. Waar zijn die koekenbakkers in Den Haag toch mee bezig...


Als we een hypotheek van 100.000 nemen, dan zag het plaatje er in 2000 zo uit:
belastingteruggave in 2000
Als de hypotheek kleiner van 15.000 werd, dan moest je ineens belasting gaan bijbetalen in de vorm van eigenwoningforfait. Vanaf 2005 is dus de wet Hillen ingevoerd waardoor dit negatieve deel werd kwijtgescholden. In 2018 ziet het er zo uit:
 
belastingteruggave in 2018
Rond 2050 zal de wet Hillen weer helemaal afgebouwd zijn. Maar ondertussen is de loonheffing en de weigewoningforfait ook aanzienlijk gedaald, zodat de "aflosboete" ongeveer de helft is dan in 2000:

belastingteruggave in 2050

Zo ziet het er allemaal nog wel soort van logisch uit. Maar als je de belastingteruggave door de tijd gaat bekijken, dan wordt het een stuk vreemder. Hier is de belastingteruggave voor als de hypotheek net zo groot is als de WOZ waarde:
 belastingteruggave bij 100.000,- hypotheek

De grafiek verloopt nogal grillig: het is een combinatie van het eigenwoningforfait, die tussen 2000 en 2050 van 0.80% via 0.55% en 0.70% uiteindelijk bij 0.45% uit gaat komen, en het maximaal aftrekbaar percentage. De komende jaren gaat die in stapjes van 3% achteruit, waardoor iedereen de komende jaren flink minder hypotheekrenteaftrek gaat krijgen. Daarna zal het min of mee stabiel blijven. 


 belastingteruggave bij een afgelost huis

Voor een afgelost huis heb je niets meer met de hypotheekrenteaftrek te maken, maar pur met de eigenwoningforfait en de wet Hillen. Hier zie je heel mooi dat men in 2000 nog 450 euro per jaar aan eigenwoningforfait moest betalen, dat in 2005 ineens werd kwijtgescholden. Pas in 2050 is dit bedrag terug, maar veel minder omdat de eigenwoningforfait ondertussen veel lager is geworden.

Maargoed, dit is allemaal gigantisch koffiedikkijken, tot aan 2050 krijgen we nog een stuk of 8 regeringen, en die hebben vast een hoop ideeen hoe het nog veel ingewikkelder kan:-)
 

zondag 14 oktober 2018

Hoe bereken je de afbouw van wet Hillen

Ik kreg meerdere malen (nouja, ik heb een donkerbruin vermoeden dat het om een enkel persoon gaat) het verzoek om eens na te rekenen hoe de afbouw van de wet Hillen in zijn werk gaat. Voor de mensen die het niet weten: Hans Hillen heeft ooit een wet voorgesteld om te voorkomen dat hij belasting op zijn villa moest betalen. Voor de werking van deze wet, zie hier.


Als je dacht dat deze wet niet ingewikkelder kan, maak dan je borst maar nat, want Rutte III gooit er nog een schepje bovenop: wet Hillen wordt in 30 (!!!) jaar afgebouwd. Niemand weet wat de belastingschijven rond die tijd zullen zijn, wat voor kabinet we dan hebben, en of Nederland uberhaubt nog boven de zeespiegel ligt, maar we weten in ieder geval zeker dat de wet Hillen dan is afgebouwd.

Wat zullen de tarieven dan zijn en hoe gaan ze dit berekenen? Eerlijk gezegd weet ik het niet precies. Op verschillende websites (hier, hier, hier, en hier) heb ik verschillende tarieven voor Eigenwoningforfait en belastingschalen gezien. Op basis daarvan heb ik een tooltje gemaakt die een berekening maakt (klik hier of op de tool):
Als iemand niet eens is met de berekening of met de getallen, dan hoor ik het graag!

Zie ook:
fiscale strop voor aflosser?
Ons belastingstelsel kan blijkbaar nog ingewikkelder 
link naar de tool

dinsdag 9 oktober 2018

Mechanische deurbel

Het fijne van klusjes afronden in huis is dat je eindelijk toekomt aan de kleinere klusjes. Een heikel puntje in ons huis was het ontbreken van een deurbel. De deurbel die er 8 jaar geleden hing was lelijk en had een oude stroomvretende transformator. Die hebben we destijds vervangen door een draadloze bel, maar die bleek van action-kwaliteit te zijn: hij weigerde vaak dienst, en soms ging hij op een willekeurig moment af. Met deze bel had je geen belletjetrekkers nodig.
Daarna hebben we het 6 jaar zonder deurbel gedaan. Iedereen die we kennen komt via de achterdeur, en nieuwe mensen vertelden we direct dat ze achterom mochten komen. En we hadden geen last van colportage of Jehovah-getuigen (al wisten die mensen ook al heel snel dat ze achterom konden komen). De enige mensen die gewenst aan de voordeur komen zijn de pakketbezorgers, maar deze lui zijn zo opdringerig dat ze meestal op de ruit gingen kloppen.
Maar nu de gang weer spik en span is wordt het tijd om mensen via deze gang te ontvangen. Ik wil geen ouderwetse deurbel, want die hebben al gauw voor een tientje per jaar aan lekstroom, en ik wil geen onbetrouwbare draadloze bel. Dus kwam ik op het idee voor een mechanische bel. Het is eigenlijk gewoon een grote klassieke fietsbel die wordt aangedreven door een knopje buiten de deur. De bel werkt dus volledig op spierkracht! Een geweldige uitvinding dus.

Toch blijkt hij niet echt populair te zijn. Toen ik er eentje wilde kopen vertelde de baliemedewerker van de ijzerboer dat hij in 12 jaar nog nooit van zoiets gehoord had. Toen ik hem wees op hun website waar het ding aangeprijsd stond was hij overtuigd en ging hij op zoek in het magazijn. Hij kostte ongeveer 30,-, dus ik heb de bel in ongeveer 3 jaar terugverdiend.

Iemand ervaring met deze soort deurbellen?

maandag 20 augustus 2018

Energieverbruik 2018

We zijn al ver over de helft van 2018, tijd om een energiebalans op te maken. Het vorig jaar was ik een recordaantal keren naar het werk gefietst, namelijk 113 keer. Het zou moeilijk zijn om dit te evenaren, en persoonlijk wilde ik er niet naar streven, omdat ik niet moet doorschieten in mijn gedrag. Bovendien heb ik dit jaar best vaak thuis gewerkt. Dat scheelt in de brandstof, maar ook in de fietskilometers. Toch ben ik aardig op weg om het record van het vorig jaar te evenaren of te verbreken:

De oranje lijn is het aantal keren dat ik dit jaar tot nu toe met de fiets ben geweest. Door het mooie weer en doordat ik deze vakantie geen lange aaneengesloten periode vrij heb genomen lig ik nu zelfs voor: de teller staat op 77 keer, goed voor 4620 km!

Dit resultaat heeft direct effect op het autoverbruik: sinds de tijd dat we een auto hebben is het verbruik continue aan het zakken. Ze zitten nu op ongeveer 13500 km per jaar:

Elektriciteit blijft redelijk constant, op zo'n 1700kWh per jaar. We doen nog steeds niks geks met stroom:
Het gasverbruik ligt op zo'n 1250 kuub per jaar. Deze resultaten zijn zeer moeilijk direct aan ons toe te schrijven, omdat het jaarlijkse verbruik vooral afhankelijk is van de temperatuur:
Ten slotte water. Je zou verwachten dat het verbruik heel hoog ligt ivm de droogte. Het tegendeel is waar. Ik heb slechts spaarzaam gegieterd, 1 of 2 gieters per dag. Dat is net zo veel als een paar keer de wc doorspoelen. Voor de rest is het bad veel minder gebruikt.
Zie ook:
onze hypotheek

maandag 13 augustus 2018

Nu beleggen is als zomergoed zaaien in de herfst

Wat hebben de beurs en het weer met elkaar gemeen? Het maakt niet uit hoe goed onze technologie is, beide kunnen we nauwelijks beinvloeden en nauwelijks voorspellen.
Veel mensen hebben in het verleden gedacht dat ze met simpele wijsheden het weer konden voorspellen, en met simpele grafiekjes de beurs. Maar na verloop van tijd moesten ze toegeven dat het voorspellen onmogelijk was. De meeste beleggers die ik ken kopen nu hun aandelen gewoon op de eerste dag van de maand zonder ook maar een seconde naar de koers te kijken, om te voorkomen dat ze in verleiding raken tot speculeren. Zoals MrFOB heel mooi zei: "Glazen bol maar laten vallen, scherven brengen geluk".

Is het dan echt onmogelijk om met verstand te beleggen?

Toen herinnerde ik me ineens een citaat uit het boek "de menselijke maat" van Salomon Kroonenberg: "we kunnen nauwelijks het weer van volgende week voorspellen, maar we weten met grote zekerheid dat het na de zomer een koudere herfst en winter komt". Met dit citaat wilde hij vooral duidelijk maken dat het weer niet lineair, maar cyclisch is, niet alleen een jaarlijkse cyclus, maar ook cycli van duizenden jaren die de ijstijden veroorzaken. Deze cyclus heeft te maken met schommelingen in de aardbaan, zie Milankovic cyclus.
 
Het weer van afgelopen tijd laat dit patroon duidelijk zien. Geen enkele meteoroloog kon precies voorspellen wanneer het tropische weer en de droogte zouden ophouden. Maar iedereen was er van overtuigd dat we in oktober geen tropisch weer meer zouden hebben.
Zo gaat het ook met koersen. Het vorig jaar heb ik in juni al gezegd dat de Bitcoin vroeg of laat flink zou gaan kelderen. Ik had echter nooit verwacht dat de koers nog zo lang zou doorstijgen. Maar zodra de koers ging dalen, begon de Bitcoin een verloop te tonen dat heel voorspelbaar was, en al vaker had laten zien: de Bitcoin zakte in golven in elkaar. In januari 2018 poste ik het koersverloop van  eind 2013 en van eind 2017, en de koersval vertoont veel overeenkomsten:

Zie ook Bitcoin: zoek de verschillen

Ondertussen zijn we ruim een half jaar verder, en de Bitcoin vertoont nog steeds de golvende dalende beweging:

Conclusie: het exacte moment van een crisis is moeilijk te voorspellen: maar het verloop van een crisis is behoorlijk voorspelbaar.

De beurs doet dit ook. De beurs staat op dit moment hoger dan gemiddeld, dus zou je kunnen zeggen dat het zomer is op de beurs. Er zijn af en toe dagen met regen, maar de beurs herstelt zich meestal zeer snel. Wanneer de herfst invalt is niet duidelijk. Misschien hebben we nog een hele lange mooie nazomer en kunnen we tot oktober in de korte broek, maar misschien komt er eind augustus al een koufront op ons af, en zingen we allemaal mee met Gerard Cox.

De vraag is: is het nu verstandig om zomergoed te zaaien? Er is een kansje dat het spul net opkomt en misschien net in bloei komt, maar er is een vele grotere kans dat het goed verregent. Met aandelen is het ook zo: wellicht maak je de komende jaren nog wat winst, maar niemand kan voorspellen wanneer je moet uitstappen voordat het te laat is. Een flinke crisis kan de koers zomaar een stuk of 5 jaar terug in de tijd slingeren. Alle winst op investeringen die je dan de afgelopen 5 jaar hebt gedaan zijn plotsklaps verdampt, en zelfs minder waard geworden. Een bankrekening had dan zelfs meer opgeleverd.
De kans dat een crisis binnen 5 jaar ontstaat is enorm groot, dus ook de kans dat je eigenlijk veel beter even kan kunnen wachten met investeren.

En ben ik met deze beredenering dan de beurs te slim af? Waarom doet de beurs dit zelf niet? Speculanten en hun computers zijn heel goed in het voorspellen van korte termijn schommelingen, en daar verdienen ze veel geld mee. Maar professionele speculanten kunnen het niet veroorloven om hun geld een tijdje niet te beleggen. Geen enkele investeerder in een fonds zou het accepteren als een fonds een jaar lang geen geld zou investeren omdat het fonds bang is dat de beurs binnen een jaar crasht. En zeker niet nu de koers nog steeds aan het stijgen is. Kortom, de meeste mensen op de beurs hebben geen lange termijnplanning. Er moeten targets gehaald worden, jaar op jaar.

Ik heb daar geen last van. Ik ben alleen geinteresseerd naar wat het over pakweg 20 jaar waard is. En ondertussen zijn er genoeg alternatieven voor beleggen die veel zekerder zijn. In ons geval is dat aflossen of bijstorten in de spaarhypotheek. Voor een ander is wellicht het investeren in zonnepanelen een optie. Deze dingen zijn veel minder conjunctuurgevoelig, en is je winst veel meer gegarandeerd. Het enige nadeel dat ik wellicht voor doemdenker wordt uitgemaakt, (of angsthaas;-)).

maandag 6 augustus 2018

Crowdfunding update: nog steeds in de gevarenzone


Het afgelopen jaar heb ik in enkele crowdfundingprojecten geinvesteerd: twee keer 50 euro bij Lendahand, en vijf keer 100,- bij Geld voor Elkaar. Ik heb bewust gekozen om steeds het minimumbedrag in te leggen, om zo optimaal te spreiden. Op dit moment heeft nog geen investering betaalproblemen. Sterker nog: een investering heeft besloten om de boel vervroegd af te lossen!
Toch ben ik er niet mee doorgegaan, zoals de onderstaande grafiek pijnlijk duidelijk zal maken.


De rode lijn is bedrag dat ik uit heb staan. Dit is dus in de min. Op de piek had ik dus 600,- geparkeerd bij de crowdfundingsbedrijven. De blauwe lijn laat zien hoeveel geld er in het meest gunstigste geval terug gaat komen. De groene lijn is het verschil, dus de winst. Na verloop van tijd wordt er langzaam wat terugbetaald, dus de rode en blauwe lijn worden steeds kleiner. Zodra een investering niet meer zou kunnen terugbetalen, gaat de groene lijn dalen.

En hier zit dus het probleem: na bijna 2 jaar investering, is het netto resultaat nog steeds bijna 400,-. Dit is een groot bedrag ten opzichte van de winst van bijna 100,- die in het meest gunstigste geval tot mij komt. De kans dat er in de komende jaren een bedrijf gaat klappen is zeker reeel, en dan zou alle winst ineens verdampen.

De huidige statistieken bij mijn geld voor elkaar ziet er nu zo uit:
 
Ter vergelijking heb ik lijnen toegevoegddie uitdrukken wat de winst zou zijn geweest als ik hetzelfde geld ergens zou kunnen stallen tegen een rendement van 4%, 6% of 8%. Als alles goed gaat, dan zullen we op het einde ongeveer op 5-6% uitkomen. Maar je kunt je afvragen of het het risico waard is, als bijstorten op de spaarhypotheek ongeveer evenveel oplevert.
 Wat gaan we dan wel doen? Wachten tot er een crisis komt, en dat alle aandelen goedkoop zijn. Kan nooit langer dan een paar jaar duren. En tot die tijd investeren in de hypotheek.

maandag 30 juli 2018

Klussen

Vorige week heb ik de hele gang en badkamer overhoop gehaald, deze week werd het tijd om dingetjes mooier te gaan maken. Onze wastafel had veel zwarte vlekken doordat er vocht in het hout was getrokken. Ik heb geprobeerd om dit met ontwewringswater te verwijderen, maar de vlekken bleven bestaan. Uiteindelijk heb ik er een laagje houtkleurig plamuur op gedaan. Hiermee heb ik meteen de kieren opgevuld. Even was ik in de verleiding om gewoon wat foundation te gebruiken uit het kastje, het is immers allebei plamuur:-)
Daarna een dikke laag jachtlak erover en de boel blinkt weer als nooit tevoren:

In de gang had ik alle oude latten verwijderd. Toch kon ik niet meteen beginnen met gipsplaten, want de latten hadden vaak een overspanning van 60 centimeter of meer, terwijl gips bij voorkeur maximaal 30 centimeter kan overspannen. Dus moest ik wat extra latten gaan timmeren. Bij de loze ruimte betekent dit een extra constructie. Gelukkig heb ik nu latten genoeg:
En daarna de gipsplaten er tegenaan. Dat fleurt de boel meteen op!
Ik kon vooral niet wachten om die lelijke verwarmingsbuizen te bedekken. Ik wil die verwarmingsbuizen de komende 20 jaar niet meer zien:

En dan komt het laatste puntje: de toilet. Het wandje achter de toiler was slap geconstrueerd, dus dat gaat nu beter gebeuren. Maar nu ik de boel toch open heb liggen, komt er een ander probleempje opspelen: deze toilet spoelt niet heel goed door.
Een oorzaak kan zijn dat de afvoerpijp niet ontlucht/belucht wordt. Hierdoor kan er geen lucht aangezogen worden als er wordt doorgespoeld. De afvoerpijp ventileren is niet gemakkelijk. Ik heb grofweg 4 keuzes:
  1. Trek de afvoerpijp door naar de zolder. Dit is behoorlijk ingrijpend, want dan moet ik het muurtje achter de toilet doortrekken naar het plafon. 
  2. Maar een ventilatierooster in de buitenmuur. Dit is ook een hoop gedoe: boren door de muur, met een lange ladder een roostertje bevestigen etc.
  3. Zet een beluchtingsfilter op de afvoer in het bestaande muurtje. Het probleem is dat deze filters verstopt kunnen raken, en de filter zit dan achter tegels.
  4. Zet een ontluchter op de afvoerpijp van de wastafel. Deze afvoer komt uit op de afvoer van het toilet, dus dan kan er toch lucht bij. Bij de afvoer van de wastafel kan ik gewoon bij.
Ik neig naar puntje vier, vooral omdat het het minst drastisch is. Iemand andere suggesties?

Ten slotte was er een klusje dat de toilet beter zal laten doorspoelen: grondig schoonmaken. En zat een kalklaag van enkele millimeters in de afvoerpijp:

Die liet gelukkig gemakkelijk los, dus het glazuur van de pot is nog goed. Waarschijnlijk kunnen de grote boodschappen nu een stuk gemakkelijker naar beneden roetsjen.
 
zie ook:
slopen!

maandag 2 juli 2018

Half jaar cijfers

Tijd voor de tweede helft van 2018, maar gelukkig hebben we de cijfers nog. Het gaat niet hard, maar de saving rate ("wat hadden we over" gedeeld door "wat waren de inkomsten") begint eindelijk langzaamaan een beetje omhoog te kruipen. Het afgelopen jaar was de gemiddelde saving rate ongeveer 28%:
Dit heeft er voor gezorgd dat we eingelijk uit de negatieve cijfers zijn! We hebben nu een positief eigen vermogen. Ik hoef me dus niet meer te meten met landen met en torenhoge staatsschuld, maar ik kan verder vooruit gaan kijken. Ik heb er voor gekozen om ons vermogen te delen door de jaarlijkse uitgaven, zodat je kunt zien hoe lang we het zouden kunnen interen op dit vermogen (in praktijk natuurlijk niet zo handig ivm een huis). We zouden nu al ongeveer een maand kunnen interen op ons vermogen, whoohoo:-)
Eignelijk is het veel interessanter om te kijken naar of we al genoeg passief inkomen genereren. De onderste grafiek geeft "het passief inkomen (rente, beleggingen, kinderbijslag etc) gedeeld voor "onze uitgaven":
Nog steeds zijn er drie dominante dingen in deze grafiek: een eenmalige gift van onze ouders in 2015, de kinderbijslag die 4 keer per jaar binnenstroomt en het toenemen van de rente op de spaarhypotheek. Voor de rest zie je een dipje rond 2017, toen heb ik wat geld in crowdfunding gestopt. Dat druppelt nu langzaamaan terug, maar dat is nauwelijks te zien tussen de rest. Om maar te zwijgen over de winst van beleggingen, die zijn vorlopig helemaal marginaal.

Oh, en ik was nog bijna vergeten te vertellen: we hebben nogmaals 2000,- afgelost. De hypotheekwaarde (groene lijn) is nog maar een beetje groter dan de WOZ waarde (blauwe lijn): ons huis begint het wateroppervlak al te zien!

zie ook:
ons hypotheekverloop

maandag 11 juni 2018

2079,- afgelost

Vorige week vertelde ik dat ik voorzichtig aan het beleggen ben geslagen, maar ons huis is nog steeds de voornaamste investering. Vandaar dat we afgelopen maan weer 2079,- hebben afgelost. Waarom 2079,- zou je denken? Het vorig jaar hebben we de overlijdensrisicoverzekering van de spaarhypotheek gewijzigd. Daardoor kwam er geld vrij dat niet allemaal in de sparhypotheek gestopt kom worden, zodat er een stukje van 1921,- werd afgelost op de aflossingsvrije hypotheek. Voor het volledige verhaal zie hier. Zo bleven wij achter met een aflossingsvrije hypotheek van xxx.079,-, en als financiele neuroot krijg ik jeuk van zulk onafgerond getal. Dus vandaar dat er nu 2079,- afgaat, zodat ik weer met een gerust hart naar afgeronde cijfers in excel kan zitten staren.

De grafiek ziet er ondertussen zo uit:


Zie ook:
spaarhypotheek helemaal omgegooid
het verloop van onze hypotheek

maandag 4 juni 2018

Begonnen met beleggen

Hoewel mijn gevoel nog steeds zegt dat de volgende crisis nabij is, ben ik toch begonnen met beleggen. Hoe is dit zo gekomen? Allereerst mogen investeringen best een beetje risico bevatten. Aflossen en bijstorten in de hypotheek heeft praktisch nul risico, en daar mag best een kleine investering tegenover staan die iets meer risico heeft.
Maar de belangrijkste reden is dat ik er wat ervaring mee wil opbouwen. Hoe dynamisch zijn de koersen, hoe gaat het hele gedoe in zijn werk, hoeveel papieren moet je invullen etc. Zo ben ik beter op voorbereid zodra we daadwerkelijk in een crisis zitten.

Op dit moment stort ik elke maand 105,- op degiro. Waarom 105,-? Dit is de netto besparing die we ondertussen op de hypotheek hebben na al het afgelos en bijgestort. Het is dus passief inkomen dat best gebruikt mag worden om harder te gaan rollen. Elke maand bekijk ik wat ik er van kan kopen. Dit zullen voornamelijk ETF's zijn, maar ik wil ook van enkele bedrijven een aandeel kopen. Gewoon om er wat feeling mee te krijgen. Zodra ergens de komende 5 jaar op de beurs de pleuris uitbreekt, is het tijd om meer te gaan kopen.

Voor onze statistieken ga ik de actuele waarde van de beleggingsportefeuille toevoegen bij ons netto vermogen. De winst/verlies beschouw ik als een passief inkomen (dat positief of negatief kan zijn).

Wanneer die crisis gaat komen? Niemand kan in de toekomst kijken. Wekelijks lees ik berichten over de aanstaande koersval, maar tot nog toe blijkt het een storm in een glas water. Als het alleen aan de beurs lag dan duurt het nog wel even. Ik heb het idee dat veel mensen nog steeds niet weten waar ze met hun geld heen moeten. Elk dipje in de koers wordt direct opgevangen door aasgierende investeerders. Pas als er heel veel mensen veel risico lopen (door bijvoorbeeld met geleend geld te speculeren), dan kan is het genoeg om een crisis te veroorzaken.

Het begin van een ciris is nooit te voorspellen, maar het zal geen 5 jaar meer duren.

maandag 21 mei 2018

Eigen vermogen stijgt naar nul!

Iedereen doet zijn of haar financiele carierre op een persoonlijk tempo. Ik lees veel mensen die al financieel onafhankelijk zijn of het huis al afgelost hebben. Sommigen zitten nog steeds onder water. Na 8 jaar huizenbezit zijn we daar zelfs nog niet bij beland maar moeten we eerst nog een andere mijlpaal bereiken, want we hebben nog steeds een negatief eigen vermogen. Als je al onze bezittingen en schulden zou wegstrepen, dan hebben we nog steeds tekort.
Maar niet voor lang meer: terwijl onze schuld drie jaar geleden maarliefst 80% van ons jaarlijks inkomen was (ik deel de schuld door ons jaarlijks inkomen, zodat een het mooi dimensieloos getal wordt), zitten we nu nog met slechts 2% negatief eigen vermogen:

Met een beetje geluk en een beetje vakantiegeld moet dit zeker gaan lukken! Dus komende maand horen we niet meer bij de pakweg 15% van de Nederlanders die een netagief eigen vermogen heeft (zie cbs).

Dit betekent dus niet dat ons huis al boven water staat: er staat namelijk ook wat geld op de bank dat we (nog) niet in het huis stoppen. Maar het moment dat we boven water komen zal niet heel snel op ons laten wachten.

De vraag is nu wat ik met deze grafiek ga doen. Bij een negatief eigen vermogen is het intuitief om je vermogen door je inkomen te delen. Dit getal zegt dan iets over hoe snel je deze schuld te boven kunt zijn. Onze overheid doet precies hetzelfde: die deelt de staatsschuld door het BNP. Bedenk dat de staatsschuld van Nederland veel hoger is dan die van Griekenland, maar bij ons klaagt het ECB niet, omdat ons BNP veel hoger ligt.
Maargoed, wat zegt dit getal bij een positief vermogen? Het geeft nog steeds een orde van grootte van het vermogen aan. Maar wat als we minder zouden gaan werken? Dan delen we door een kleiner getal, en schiet de grafiek ineens de lucht in. Laat staan wat er zou gebeuren als we helemaal stoppen met werken.
Dus eigenlijk is het nu logischer om te delen door de uitgaven. Dan geeft dit getal een weer hoeveel jaar we zouden kunnen uitzingen op dit vermogen. Maar de ene keer delen door de inkomsten, de andere keer door de uitgaven klinkt ook niet heel wiskundig verantwoord.

Achja, als dit het ergste is waar ik me druk om maak, dan valt het wel mee. Iemand met goede ideeen hier?

maandag 14 mei 2018

Help! Op het matje geroepen door de belastingdienst!

Afgelopen week ontving ik een brief van de belastingdienst dat wij er uit zijn gepikt voor een steekproef "om de werkwijze van de belanstingdienst te optimaliseren". Ze willen van 2016 enkele kopieen van documenten hebben, en ze wijzen er tussen neus en lippen door dat dit geen vrijblijvende enquete is. Kortom, wij zijn dit jaar degene die bij de douane zijn hele koffer moet opentrekken, of degene die bij de zelfscankassa zijn hele winkelkar moet uitstallen. Nee meneer, het is niet persoonlijk bedoeld, een pure gerandomiseerde controle.

Bij de brief zat een bijlage met vragen die voor ons toegesplitst waren, en wat ik vermoedde bleek waar te zijn: ze hoeven geen jaaropgaven van werk, bank en hypotheekverstrekker te zien, maar ze willen enkel opheldering over mijn donaties: Heb ik afschriften die de donaties aantonen? Was er een donatieovereenkomst? Heb ik dingen in natura terug ontvangen? Of in natura geschonken?

Sinds enkele jaren doneer ik aan enkele stichtingen. Als de stichting een ANBI status heeft, en er minimaal 5 jaar lang periodiek wordt gedoneerd, en dit bovendien schriftelijk wordt vastgelegd, dan is het volledige gedoneerde bedrag aftrekbaar. Ondertussen zijn dit al drie stichtingen. Ik vind dit heel goed passen bij mijn financiele stijl: wees goed, maar doe het bewust en zo efficient mogelijk.

En eigenlijk is het wel fijn dat het nu door de belastingdienst gecontroleerd wordt. Stel dat ik een fout heb gemaakt, dan valt het wellicht nog te corrigeren. Het zou pas vervelend zijn als ik na vele jaren al de hele belastingaftrek zou moeten terugbetalen.

Iemand ervaring met de belasting-inquisitie?

maandag 7 mei 2018

Erfrecht: uitsluitingsclausule

Afgelopen weken heb ik het legaatschap en notariele volmacht besproken. Het derde ding dat te regelen valt is de uitsluitingsclausule.
Als je kinderen in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, dan is alles wat ze bezitten per definitie gezamelijk. Als je niets regelt, dan valt een erfenis van een van de partners binnen de gemeenschap van goederen. Mocht het later tot een echtscheiding komen, dan krijgen beide leden van het huwelijk de helft van de erfenis.
Deze regel kan je met een tetament eenvoudig omzeilen. Door middel van een uitsluitingsclausule blijft een erfenis "buiten de gemeenschap van goederen". Het echtpaar mag samen beslissen wat ze met het geld doen, maar zodra het tot een echtscheiding komt, krijgt alleen de erfgenaam dit deel.


Ook is het mogelijk om bij leven te schenken onder een uitsluitingsclausule. Vroeger moest je voor zulke schenking naar de notaris, maar tegenwoordig is het voldoende als je bij de overschijving "schenking onder uitsluitingsclausule" vermeldt. Bij een schenking kan je aan de hand van de rekeningafschriften hard maken dat dit geld alleen voor jou bestemd was. Ik ben blij met deze regel, omdat dit mijn ouders extra stimuleert om ons iets te schenken. Mijn ouders zijn bijna hypotheekvrij, dus zijn ze nu aan het overwegen om mij soms wat extra toe te schieten.

Dit lijkt een simpele regel, maar hij is ingewikkelder dan je denkt. Wat moet je namelijk doen met een schenking die tientallen jaren geleden is gedaan? Mag je hier inflatie over rekenen? En stel dat een ouder ooit E10.000,- heeft geschonken, maar ondertussen is al het bezit uit het huwelijk verdampt, moet de een dan E5.000,- betalen aan de ander die een rijke ouder had?
Mijn grootvader heeft een flink bedrag aan mijn moeder geschonken, ongeveer 10 jaar voordat ze gingen scheiden. Mijn vader argumenteerde dat dit geld in de stenen van de verbouwing was gaan zitten, dus dat het er niet meer was. Maar je zou ook kunnen beredeneren dat dit huis in 10 jaar in waarde was verdubbeld (jeweetwet, de roaring nineties op de huizenmarkt). Uiteindelijk is besloten om uit te gaan van het oorspronkelijke bedrag.


Het probleem wordt nog ingewikkelder als je bekijkt wie mag bepalen wat er met het geld gebeurt. Stel dat iemand E10.000,- ontvangt onder een uitsluitingsclausule, mag de partner dan meebeslissen wat de bestemming wordt van dat geld? Je zou kunnen beredeneren dat de ontvanger mag weten wat hij of zij er mee doet. Maar als de ontvanger van dit geld in zijn eentje op wereldreis gaat en alles opmaakt, en vervolgens een scheiding aanvraagt, mag hij dan E5000,- eisen van zijn aanstaande ex-partner?
Overigens is het niet mogelijk om als ontvanger besluiten om het geld toch in de gemeenschap van goederen te stoppen. Wat je ouders hebben opgedragen blijft.
En zo kom je dus op een hele vreemde paradox: geld dat geschonken is onder uitsluitingsclausule kan je niet in je eentje over beslissen, want bij het scheiding zou je dit geld opnieuw kunnen eisen van je ex. Maar geld dat niet onder uitsluitingsclausule is geschonken zou je wel in je eentje over kunnen beslissen.

Heeft iemand hier nog vreemde ervaringen mee?
 zie ook:
erfbelasting en legaatschap
wat als je ouders niet meer wilsbekwaam zijn

maandag 16 april 2018

Erfrecht: wat als je ouders niet meer wilsbekwaam zijn

Twee weken geleden schreef ik dat het erfrecht in Nederland redelijk goed in elkaar zit: als je niets regelt, dan gaat alles naar de kinderen en betaal je redelijk weinig belasting. Helaas is er een geval dat je in een hele vervelende situatie kan raken waar onze wet niets regelt. Deze situatie treedt op wanneer je ouders niet meer in staat zijn om zaken te regelen, zoals bij dementie of bij een coma.

In dit geval zijn de kinderen niet automatisch de aangewezen personen om zaken te regelen. Het kan voordoen dat je ouders nog een huis hebben. Dit huis kan niet zonder toestemming van hen verkocht worden. Ook kan er zonder hun toestemming geen geld geschonken worden. Het gevolg is dat er wel zorgkosten gemaakt moeten worden, maar dat er een huis is wat niet verkocht kan worden. Het kan dus zover komen dat de hypotheek niet meer betaald kan worden en het huis in de executieverkoop komt.

Voor deze situatie kan je bij de notaris een notariele volmacht regelen. In deze volmacht wordt geregeld dat een kind, partner of vertrouwenspersoon rechtshandelingen mag verrichten zodra de persoon in kwestie niet meer wilsbekwaam is. Zodra de persoon is overleden vervalt dit recht en treedt het testament in werking.

Dus hoewel de kans gelukkig klein is dat iemand niet meer wilsbekwaam is, is het risico aanwezig, en zou iedereen dit eigenlijk moeten regelen.


Zie ook:
erfbelasting
uitsluitingsclausule

dinsdag 3 april 2018

Erfrecht: wat moet je zelf regelen?

Een onderwerp dat ik niet vaak aan bod zie komen is het erfrecht. Testamenten worden door veel mensen ingewikkeld gevonden, en de technische taal die notarissen uitkramen maakt het er niet beter op. Gelukkig heb ik een kennis die mij en mijn ouders (gescheiden, allebei bijna afbetaald koophuis, 71 en 67 jaar oud) wilden voorlichten. De afgelopen jaren is er veel veranderd in het Nederlandse erfrecht, waardoor je steeds minder zelf hoeft te regelen. Als je niets regelt, dan gaat het in de meeste gevallen goed. Toch zijn er 3 dingen die je als ouder zou willen regelen:

  1. erfbelasting, schenken op papier en legaat.
  2. notariele volmacht (wilsbekwaamheid)
  3. uitsluitingsclausule

Ik begin deze week met de erfbelasting.

Als je geld erft van je ouders moet er belasting over geheven worden. De rekenregel is vergelijkbaar bij inkomen en vermogensrendementsheffing: bij een kleine schenking betaal je niets, maar hoe meer geld, hoe meer belasting je betaalt. Om die reden werd er in het verleden vaak "op papier geschonken". Zo hebben mijn grootouders jaar na jaar een stukje van hun boerderij op naam van mijn moeder en tante gezet zonder dat ze er belasting voor hoefde te betalen. Tegen de tijd dat ze overleden, hadden mijn grootouders nauwelijks geld waar belasting over betaald moest worden.

Tegenwoordig is deze regel niet meer zo populair. Dat heeft een paar redenen. Ten eerste is in 2010 de erfbelasting hervormd met als doel om de belasting simpeler en intuitiever te maken. Waar je vroeger over de eerste E10.000,- geen belasting hoefde te betalen, werd dit in 2010 E19.000,-. Ondertussen is deze belastingvrije voet al opgelopen tot E20.371,- in 2018. Je kunt dus per kind al ruim 20 mille gratis oversluizen. Bij het tarief erboven hadden ze vroeger een stuk of 6 belastingschijven, maar dat hebben ze versimpeld tot 10% voor kinderen en 20% voor kleinkinderen. Het gevolg is dat je iets meer belasting betaalt voor schenkingen rond de ton, maar daarboven is het goedkoper geworden:
grafiek erfbelasting kinderen en kleinkinderen, oude stijl en nieuwe stijl

bron: tarieven voor erfbelasting

Daarnaast is schenken op papier niet zo eenvoudig als het lijkt. Hoewel de erfgenaam het geld niet in de hand krijgt, moet het wel opgeteld worden bij het vermogen, dus heb je het risico dat je er vermogensrendementsheffing over moet betalen. Aan de andere kant moeten je ouders het stukje dat ze geschonken hebben teruglenen. En daar moeten ze een marktconforme rente over betalen, waar ze vervolgens renteaftrek voor kunnen krijgen...pffff.... Geen wonder dat mensen deze constuctie niet meer vaak kiezen. Dan nog liever een beetje belasting betalen op het moment dat ze komen te overlijden.

Toch is er nog iets dat je kunt doen om de hoeveelheid belasting te verminderen: legaten. Een legaat is een afspraak in een testament dat iemand een vast bedrag krijgt, bijvoorbeeld je kleinkinderen. Kleinkinderen hebben immers ook een belastingvrije voet van E20.371,-. (bron:
belastingvrijstelling bij erfenis) Als je dus 2 kinderen hebt en 4 kleinkinderen, dan kan je dus al E122.226,- doneren zonder een cent aan belasting kwijt te zijn. Hier zitten wel een paar nadelen aan. Deze regel kan scheve gezichten geven als je kinderen niet allemaal evenveel kleinkinderen hebben voortgebracht. Bovendien geldt dat de legaten eerst worden utigekeerd, dan pas de erfenis aan de kinderen. Als er niet veel valt te schenken, dan krijgen de kinderen dus bijna niets. Hoewel ze meestal wel bewindvoerder blijven over het geld van de kleinkinderen totdat ze volwassen zijn.

Dus ons erfrecht zit redelijk stabiel in elkaar. Je hebt weinig moeilijke constructies nodig, desnoods ga je wat geld aan kleinkinderen schenken.

Volgende week: wat heb je aan een notariele volmacht?