Het grote onrecht dat de Nederlanders is aangedaan (not)

Een paar duizend kilometer naar het westen zijn ze de rechten over ieders baarmoeder aan het afpakken, en een paar kilometer ten oosten kunnen ze het niet eens worden over wie de nieuwe nazi's zijn. Maar al deze problemen vallen in het niet bij het onrecht dat Nederland is aangedaan. De Nederlandse staat heeft namelijk iets gedaan dat in strijd is met de Europese Rechten van de Mens. Gaat het hier over de 1100 kinderen die uit huis zijn geplaatst door de toeslage affaire? Of om het feit dat 26000 huizen onveilig zijn verklaard door aardbevingen? 

Nee, het gaat hier om het feit dat sommige mensen ongeveer 1.7% belasting over hun vermogen moesten betalen. Mens-ont-er-end inderdaad.

Niet dus. Vijf jaar geleden heb ik al een keer uitgebreid uitgelegd waarom ik belasting op vermogen een veel beter idee vind dan belasting op arbeid, dus dat ga ik hier niet nog een doen. Heel kort samengevat: er is veel meer vermogensongelijkheid dan inkomensongelijkheid in Nederland, en met een gebrek aan belasting op verhuur en dividend gaan we langzaam naar een staat waarin een bovenlaag slapend rijk wordt en waar de arbeider alle belasting betaalt. Voor commentaar van Arjen Lubach, zie hier.

Hoezo mag je geen belasting op vermogen heffen? Nederland doet het in ieder geval al sinds 1964, samen met andere landsen in Europa.

Maar, zal je zeggen, dit gaat niet over het een vermogensbelasting, maar over het rendement over je vermogen, terwijl je misschien helemaal geen rendement hebt gehad. Nou, als we dan toch bezig zijn: de pot pindakaas die je voor E2,39,- bij de Appie koopt, daar betaalt de Appie slechts E1,89 voor (geen idee, ik zeg maar wat). Het blijft precies dezelfde pindakaas. Waarom moet ik dan belasting "toegevoegde waarde" betalen? En wat dacht je van de eigenwoningforfait, oftewel "het voordeel uit je eigen woning", zoals de wet het zo mooi noemt? Is dit niet in strijd met de rechten van de mens toen je die toko in 2010 aan de straatstenen niet verkocht kreeg? Waarom betaal ik wegenbelasting op een auto die nauwelijks de weg op komt? Of waarom betaal ik net zoveel toeristenbelasting als ik met een tentje of met een camper kom?

Zo kunnen we wel een tijdje doorgaan. Ik weet dat we een beetje in een Victoriaans tijdperk leven: we zijn nog nooit zo welvarend geweest, dus beginnen we met z'n allen over-emotioneel te doen over letterlijk alles. Ik snap best wel dat van die Johan-Derksen-figuren moe worden van de zoveelste woke discussie, maar voor mij is deze belastingdiscussie werkelijk het toppunt.

Wat zou volgens jou een eerlijke vermogensbelasting er uit zien?

Zie ook:
is vermogensrendementsheffing eerlijk?

Saving rate van 2021 (en een stukje 2022)

Al enkele jaren post ik gemiddeld twee keer per jaar mijn saving rate en nog meer van die cijfers. Dit jaar was het er nog niet van gekomen doordat ik flink in de buidel aan het tasten voor een keuken. Er zijn helaas serieus wat deuken in mijn stijgende grafieken gemaakt. De andere reden is dat de getalletjes me steeds minder interesseren. 9 jaar geleden (wow, zolang geleden al!) vond ik mijn baan nog niet zo interessant en verdween het grootste gedeelte van mijn salaris in een niet al te gelukkig huwelijk. Het maken van een financieel overzicht gaf me houvast en hoop om langzaam uit een dal te kunnen klimmen. Ondertussen ziet het er allemaal een stuk florisanter uit en ben ik eigenlijk veel meer bezig met gelukkig leven dan met naar getalletjes staren. Maargoed, toch maar een overzicht dan maar!

Saving rate

Terwijl ik lekker op weg was om structureel door de magische grens van 50% te gaan, heeft de keuken eind 2021 flink roet in het eten gegooid (gelukkig heb ik de oude schoorsteenpijp boven het aanrecht nu goed dichtgepurd ;-) ). Drie maanden achter elkaar ging er meer geld uit dan in. Maar is dit erg? Ik denk dat het erger was geweest als ik niet had geinvesteerd in leefcomfort. Het is moeilijk om het in waardevermeerdering van het huis uit te drukken, maar de keuken is zijn geld dubbel en dwars waard. Voorlopig ben ik wel klaar met verbouwen, en 2022 laat al weer mooie pieken zien, dus wie weet wordt 2022 wel een record saving rate!

Eigen vermogen:

Aan de eigen vermogen grafiek kan je nauwelijk zien dat er verbouwd is. De daling van eind 2022 valt in het niet bij de waardevermeerdering van het huis. Ondertussen is mijn toko en spaarrekening dus 250% van mijn jaarlijkse uitgaven. Ik zit nu dus op 10% van de magische 25x jaarlijkse uitgaven, een waarde die vaak wordt gebruikt als safe withdrawal rate. Ben ik hiermee dus op 10% van de reis? Ik denk het niet: de grafiek is behoorlijk exponentieel, dus ik verwacht dat de resterende 90% aanzienlijk sneller gaat. Ook is het wel interessant om te kijken waar het vermogen nu in zit:

Voornamelijk in overwaarde dus. Ik heb het afgelopen jaar nauwelijks aandelen gekocht, eigenlijk alleen via het aandelenprogramma van mijn werk, voor de rest koop ik af en toe in een dipje, en wacht ik nog steeds op de grote klapper...

Passief inkomen:

Ten slotte nog het passieve inkomen, oftewel: hoeveel van mijn inkomen komt aanwaaien? En daar begint iets vervelends op te treden wat ik al jaren had kunnen zien aankomen: de grafiek knalt alle kanten uit. Ik beschouw koerswinsten of verliezen als passief inkomen, en naarmate mijn aandelenportefeuille langzaam groter wordt, worden de maandelijkse winsten of verliezen navenant groter. De rode lijn, die het jaarlijkse gemiddelde aangeeft, is nog wel redelijk stabiel, maar het is een kwestie van tijd voordat deze lijn ook niet meer te volgen valt. Ik moet hier echt iets op gaan bedenken...

Voor de uitsplitsing van passief inkomen gebruik ik wel de jaarlijkse gemiddelden, anders zou het een janboel worden:

En hier zie je nog een leuk kadootje: mijn moeder had besloten om het kookgedeelte van de keuken te doneren, dus heel erg bedankt daardoor :-). Je kunt je afvragen of dat bij passief inkomen hoort, maar als ik van giten zou kunnen leven, dan hoef ik niet te werken, toch? Anyway, je ziet dat aandelen inderdaad de grootste bijdrage hebben in het passieve inkomen. 2020 en 2021 waren een goed jaar, maar op het einde werd de beurs volatiel.

Dus ja, niet zo heel spannend, zelfs als ik het halve huis verbouw gaat het gewoon zijn gangetje. Maar zoals altijd: de beste financiele cijfers zijn saaie cijfers!

zie ook:
saving rate
eigen vermogen
passief inkomen

Wat kost een keuken?

Het afgelopen jaar ben ik veel bezig geweest met het voorbereidend werk voor een nieuwe keuken, zoals het slopen van de tussenmuur, vloer isoleren, leidingen trekken, stucen. Daarna gaat het een stuk sneller: daarna is het een kwestie van wat bestellingen doen bij de blauw-gele grootgrutter, wat inbussleuteltjes ter hand nemen, en voor dat je het weet staat er een keuken:

Een stuk beter dan dit dus:

Natuurlijk moeten de spreekwoordelijke en letterlijke plinten op orde worden gemaakt, en we moet nog iets bedacht worden wat er tegen de muur en de vensterbank komt, maar ik kan alvast genieten van een hele fijne keuken!

Dan blijft er een vraag over: hoeveel heeft dit allemaal gekost? Hier een overzicht:

Muur verwijderen	2030,-
Vloer isoleren	330,-
Meterkast aanpassen	1114,-
Leidingen, schakelmateriaal	869,-
Stucen	214,-
Keuken kastjes	2738,-
Keuken apparatuur	3117,-
Totaal		9412,-

Net onder de 10k dus. Ik ben er erg tevreden over. Ik heb niet het gevoel dat ik iets te duur of te goedkoop heb gedaan. De vloer isoleren en stopcontacten verplaatsen was strict genomen niet nodig geweest, en waarschijnlijk had ik ook een inductiekookplaat op 1 fase kunnen vinden. Maar ik denk dat het een hele goede investering is: de vloer is comfortableren, alle stopcontacten zitten weer op logische plekken en er zijn meer dan genoeg groepen. Op apparaten is niet bezuinigd, al heeft deze keuken weinig snufjes voor een hedendaagse keuken: in plaats van een cooker of plintboiler is er gewoon traditioneel warm water en een waterkoker. En een magnetron werd hier zelden gebruiktn. Mocht het echt ooit nodig zijn, bijvoorbeeld als ik door ziekte gemakkelijker wil koken, dan kan ik altijd een klein magnetronnetje neerzetten.

Al met al was het een flinke opgave. Zoals bij veel klusjes weet ik niet of ik er aan was begonnen als ik van tevoren wist dat het zovel werk was. Maar ook zoals bij veel klusjes: ik heb weer veel geleerd en ben erg blij met het resultaat!

Hoeveel doneren aan Giro 555?

Het is weer zo'n tijd dat mijn geweten aan mijn ratio aan het knagen is: er is oorlog en mensen hebben hulp nodig. En als klap op de vuurpijl gaan er allemaal bekende Nederlanders in een belpanel zitten, alsof het tegenwoordig nog heel gebruikelijk is dat je je gegevens moet doorbellen zodat giro555 het kan incasseren. Ooit van internetbankieren gehoord?

Goede doelen zijn normaalgesproken een goede mix van "goed voor de wereld, goed voor je hart". Er zijn ook voorbeelden waar het rationeel slechte wordt gecompenseerd door iets gevoeligs goed. Een voorbeeld is de postcodeloterij: gokken is verslavend en kost veel geld (rationeel dus slecht), maar dit wordt gecompenseerd doordat een kleine fractie van je inleg naar een goed doel gaat (het gevoel is goed). Een ander interessant voorbeel is Tony Chocolonely: chocolade is niet goed voor je gezondheid (rationeel slecht), maar dit wordt gecompenseerd doordat er geen slaven aan te pas zijn gekomen.

Bij giro55 heb ik een beetje het omgekeerde: het staat buiten kijf dat we op alle manieren moeten helpen om de humanitaire ramp zo klein mogelijk te maken. Maar ik merk dat mijn gevoel geen zin heeft om mee te doen aan de massahysterie met bekende Nederlanders. en dat mijn geld op de totaalscore van giro555 komt, beter bekend als de oh-wat-is-Nederland-toch-gul-score.

Dus heb ik het volgende bedacht om mijn geweten te sussen: ik doneer al periodiek aan een van de hulporganisaties die aan giro555 verbonden zit. Ik doneer dus niet alleen voor deze humanitaire ramp, maar ook voor de humanitaire rampen van de afgelopen jaren. 

Is er dan niks extra's wat ik kan doen? Daar heb ik iets voor bedacht: ik ben 10-20 jaar geleden veel in Rusland geweest. Veel van die contacten zijn intussen verwaterd, dus lijkt me dit een uitgelezen moment om weer eens contact op te nemen. Gewoon om te kijken hoe het met ze gaat. Ik heb geen zin om wie dan ook de les te lezen, maar contact zorgt altijd voor meer wederzijds begrip. En soms is dat meer waard dan geld. 

Zie ook:
Hoeveel aan goede doelen besteden?

Ik betaal 80% minder rente aan hypotheek!

Als ik naar de plaatjes kijk van een tijdje terug, dan word ik uiteraard blij van de zakkende hypotheek een maandlasten, maar van de andere kant lijkt het nog steeds niet hard op te schieten. Na 8 jaar actief extra aflossen is nogsteeds slechts eenderde afgelost, en de maandelijkse lasten zijn met nauwelijks 30% gezakt. 

Hoog tijd om de boel van een optimistischere kant te bekijken!

Want deze getallen zeggen niet alles. Ik heb mijn spaarhypotheek ingekort van 30 naar 20 jaar, waardoor ik sneller van deze hypotheek afben, maar waardoor ik ook hogere maandlasten heb. Ook heb ik van twee hypotheekdelen de rente opengebroken. Hierdoor gaat de rente uiteraard omlaag, maar omdat eentje een annuitaire hypotheek is wordt het aflossingscomponent juist hoger, wat dus tot een hogere premie leidt.

Dus leek het me interessant om te kijken hoeveel ik maandelijks kwijt ben aan premie, en hoeveel aan aflossing. En dan zie je een wereld van verschil ten opzichte dan 8 jaar terug:

De totale premie (het blauwe en rode stuk) is weliswaar hooguit met 30% gezakt, de verhouding tussen aflossing (blauw) en rente en ORV (rood) is volledig omgedraaid. In het begin ging slechts 17% van de premie naar aflossen, nu 45%, en waar eerst 83% werdt verspild aan rente en ORV, is dat nu slechts 17%. Dat is dus 5 keer zo weinig! Uiteraard heb ik liever nog lagere maandlasten, maar maandlasten die direct worden gebruikt als aflossing kan ik mee leven.

De andere frustratie zit uiteraard in de huidige lage rentestanden. In 2010 dachten we slim te zijn door de hypotheekrente lang vast te zetten (5.1% aflosvrij en 5.3% voor spaar), want de rente stond historisch laag. De rest is geschiedenis. Maar hoeveel rente betaalden we dan effectief? Als ik het de rente en ORV door de actuele hypotheekstand deel, dan kan ik berekenen hoeveel rente is eigenlijk gemiddeld aan het betalen was. En dat ziet er als volgt uit:

De kleine piekjes op de lijn komen doordat er aflossingen waren die pas later zijn verwerkt. Je kunt het dus als ruis beschouwen. Door de ORV kwamen we niet tussen de 5.1% en 5.3% uit, maar zelfs op 5.5%! Gelukkig werd er al snel een daling ingezet. De echte dalingen kwamen pas toen in in 2020 en 2021 de rente heb afgekocht voor twee hypotheekdelen. Op dit moment betaal ik gemiddeld slechts 1,1% netto! Hoewel ik nog steeds een stuk hypotheek heb van 5.3%, is levert de spaarhypotheek al bijna net zo veel rente op als hij kost, dus dat component is bijna gelijk aan 0%. Daarom die je dus een enorm verschil tussen bruto en netto: de spaarhypotheek zorgt voor een extra groot stuk hypotheekrenteaftrek.

Om het eerlijk te kunnen vergelijken met een hedendaagse hypotheek heb ik geprobeerd om om te rekenen met hoeveel bruto rente deze 1.1% overeen komt. Je krijgt dan de volgende grafiek:

Mijn huidige rentelast is dus ongeveer gelijkwaardig aan een annuitaire of lineaire hypotheek van 1.53%. Dit is ongeveer de huidige marktrente!

Dus al met al ben ik blij met mijn hypotheeksituatie: de rentelasten zijn net zo laag als een hedendaagse hypotheek, maar ik heb wel een hypotheekcomponent van 5.3% dat de moeite waard is om af te lossen (en zo de gemiddelde rente verder te laten zakken)

10.000 afgelost!

Het afgelopen jaar heb ik niet veel geld geinvesteerd omdat ik niet wist hoeveel mijn keuken ging kosten. Bovendien had ik al 10% van mijn duurste hypotheek (5.3%) afgelost, en dat was het maximale bedrag dat boetevrij afgelost kon worden per jaar. 

Dit jaar kunnen we weer met een schone aflos-lei beginnen. Bovendien heb ik nu meer inzicht in hoeveel de keuken gaat kosten. De aandelenbubbel is nog steeds niet gebarsten, dus besloot ik om maar weer eens een die jaarlijkse 10% van die dure hypotheek af te lossen. Maar wat zie ik tot mijn verbazing? Mijn hypotheekboer heeft een regeltje gewijzigd: de 10% is niet meer beperkt per hypotheekdeel, maar ik mag nu 10% van de totale hypotheek op een hypotheekdeel naar keuze aflossen. In het verleden gold deze regel wel voor aflossingsvrije hypotheken, maar niet voor annuitaire. Ik kan dus ineens grofweg 4 keer zoveel aflossen!

Dus was ik even van mijn a propos. Zou de hypotheekverstrekker een foutje hebben gemaakt en moet ik er nu snel (mis)bruik van maken? Moet ik nu al mijn spaargeld in de hypotheek pompen? Dit lijkt me geen goed idee. Ik wil altijd een buffertje achter de hand houden voor het geval dat de beurs crasht. Dus heb ik het mooie bedrag van 10.000 gekozen om af te lossen. Dit is tevens het grootste bedrag dat ik ooit uit eigen portemonnee heb betaald. Mijn auto's komen meestal niet verder dan een paar duizend, en zo groot was mijn studieschuld niet toen ik hem in een keer afloste. 

Door deze klapper slinkt het lichtgroene hypotheek aanzienlijk:

Na bijna 12 jaar van hypotheek aflossen zit ik nu over het eenderde van het aflossen... Van de andere kant: zonder extra aflossingen zou slechts de helft afgelost worden, en gezien mijn aflostempo van de afgelopen jaren zou de boel over 10 jaar afgelost kunnen zijn.

De netto hypotheekrente maakt ook een mooie val:

Een stuk of 7 jaar geleden was iedereen druk bezig met het aflossen van hypotheken, bij voorkeur de aflossingsvrije. Tegenwoordig hoor ik er zelden iets over. Natuurlijk is ondertussen de hypotheekrente gedecimeerd en schieten de aandelenkoersen de lucht in, maar voor mij biedt het aflossen van een 5.3% hypotheek een goed, en vooral heel stabiel rendement. Wat vinden jullie? Had ik het toch beter naar de beurs kunnen brengen?

Keuken verbouwen 5: stucen

Nadat alle leidingen zijn gefreesd en gevuld, mogen de muren weer strak wit worden, dus tijd om te stucen. Ik heb er voor gekozen om zelf te proberen om te gaan stucen. 

Voordelen van zelf stucen:

• Het is veel goedkoper. Ik heb geen offerte voor een stucadoor aangevraagd, maar ik gok dat deze muurtjes op E1000-2000 uitkomen. Zelf heb ik wel een hoop tools nodig, zoals een rijlat, een spackmes en een grote kuip. Daar ben ik ongeveer 200,- mee kwijt. Als ik alle uurtjes optel, dan heb ik ongeveer twee weken fulltime gestuct. Dat is veel langzamer dan een prof, maarja, ik moest het nog leren. Op deze manier kom ik op een uurloon in de orde van 10-20 euro per uur. Minder dan op kantoor, maar wel met meer voldoening!
• Stucadoors zijn simpelweg niet te krijgen. Ik heb een paar stucadoors gebeld, maar de meesten waren simpelweg niet bereikbaar, of zeiden dat hun orderportefeuille tot 2037 vol zat. Geen enkele stucadoor zit te wachten op zulke kleine opdracht als er ook hele huizen gestuct kunnen worden.
• Flexibiliteit. Als ik een stucadoor laat komen, dan moet precies die dag alles klaar zijn. Dat wil zeggen dat ik geen tegenslagen mag hebben met gekke leidingen. Ook moet alles in een keer. Als ik het zelf doe kan ik het werk verdelen over meerdere sessies, zodat ik tussendoor spullen kan verplaatsen etc.
• Een dag niet geleerd is een dag niet geleefd! Ik vind het altijd fijn om iets nieuws te leren. De eerste keer geeft het wellicht niet het perfecte resultaat, maar deze ervaring kan altijd van plas komen in de toekomst.

Nadelen van zelf stucen:

• Eerlijk is eerlijk: het wordt niet zo strak als door een vakman. Tenminste, niet bij mij. Het valt niet mee om de mortel in de exact juiste verhouding te mengen en daarna in een hele korte tijd alle mortel te gebruiken en strak te trekken. Bovendien is mijn jaren 60 huis zo krom als een hoepel, dus valt het niet mee om alles perfect recht te maken. Van de andere kant: ik heb geen cruciale muren moeten stucen, bijvoorbeeld eentje achter het aanrechtblad, die wil je zo recht mogelijk. Eigenlijk heb ik alleen maar positieve reacties van mensen gehad, al willen die mij misschien niet beledigen...
• Het huis wordt een smerige vetzooi. Je begint met schoon gereedschap en goede moed, maar na een tijdje valt er wel eens een kwakje stuc op de handvat, of op de grond, waar je vervolgens per ongeluk intrapt... Enfin, na een tijdje is alles een grote bende, en heb ik best een paar keer wat krachttermen gebruikt dat het allemaal niet wilde lukken.

Dit is voor:

En dit is na:

Conclusie:

In dit geval was zelf stucen denk ik een goede keus: stucadoors zijn niet te krijgen, en alles was moeilijk te plannen. In de toekomst zou ik alleen kleine stukjes zelf doen. Ik ga niet meer aan grote muren beginnen, en zeker geen plafonds.

Zie ook:

keuken verbouwen

Investeren in LEGO?

Volgens manners.nl is investeren in LEGO slimmer dan investeren in goud. LEGO-sets blijken namelijk al snel veel meer waard te worden, zeker als de set nog in de verpakking zit en als het om bepaalde zeer gewilde sets gaat. Een paar kennissen van mij kopen inderdaad periodiek bepaalde sets en rekenen zich rijk. Is dat terecht?

Ype en Ionica hebben hier een tijdje terug al een hele leuke fotostrip over gemaakt (de hele strip is hier te zien):

bron: fotostrips.nl

Ik ben een grote fan van Ype en Ionica, want ze maken wiskunde begrijpelijk voor een breed publiek. Bovendien heb ik precies deze LEGO set, helemaal compleet met doosje en al, want ik was vroeger heel zuinig op mijn LEGO. Mijn zoontje heeft ondertussen de leeftijd dat hij niet meer veel met LEGO speelt, dus laten we eens kijken of er wat winst te behalen valt!

Voor mijn vergelijking gebruik ik de LEGO catalogus van 1988. Ik kies deze omdat dit een van de eerste catalogi uit mijn geheugen is. Ik heb zovaak verlekkerd naar die plaatjes zitten staren dat ik het boekje nog bijna uit mijn hoofd ken. Een bijkomstige reden: dit was de laatste catalogus waar adviesprijzen staan vermeld.

De catalogus kan je onder andere op worldbricks.com vinden. Vervolgens heb ik een paar dozen gekozen die ik nog in mijn bezit heb. 

bron: https://archive.org/details/netherlands-Katalog_Lego-1988

Voor mijn vergelijking heb ik naar de "6361 mobiele kraan" en "6357 helicoptervervoer" gekeken:

van Model Team heb ik naar "5580 Amercan truck" gekeken, want die had mijn broer:

En bij Technic hadden wij de "8832 zwarte buggy" en "8853 loader". Om de vergelijking compleet te maken heb ik de "8865 testcar" ook toegevoegd, om te kijken of ik mijn ouder nu kan verwijten dat ze me die toch hadden moeten geven:

Vervolgens heb ik op marktplaats gekeken wat de sets tegenwoordig doen. Hieronder zie je per set wat de waarde was in 1988 (in guldens) en de minimale en maximale prijs op marktplaats in 2022 (in euros):

Van de "5580 American Truck" kon ik er slechts eentje vinden, maar de rest geeft een breed spectrum aan aanbod. Dit grafiekje is een beetje lastig te lezen met twee munteenheden, dus heb ik het nogmaals op een andere manier uitgezet: hoeveel keer waard de set is geworden en wat de jaarlijkse rente dan zou zijn: 

Hier zie je dus dat mijn LEGO setjes grofweg een kwart van de waarde hebben tot twee keer de waarde. dat lijkt veel, maar over 34 jaar valt het best mee. In het geval van een prijsverdubeling is dat ongeveer 2% jaarlijkse rente. Zelf een set die driekwart aan waarde verliest, heeft een verlies van slechts 4% per jaar. Conclusie: ik ga niet rijk worden door mijn LEGO collectie op internet te zetten. Ik kan de boel beter bewaren voor mijn potentiele kleinkinderen, of als ik zelf weer kinds wordt. En ik moet dus bekennen dat mijn ouders gelijk hadden door mij geen LEGO set van Fl 205,- te geven....

In het allergunstigste geval 2% rente dus. Dat klinkt wellicht heel wat voor hedendaagse begippen, maar voor een investering die 34 jaar vaststaat verwacht ik meer. Waarom beloven andere websites dan zulke gouden bergen (zelfs beter dan goud)? Er zijn natuurlijk twee verschillen:

1. Mijn setjes zitten niet meer gesealed in de verpakking, en hebben dus gebruiksporen. Hierdoor keldert de waarde gigantisch. Maarja, anders had ik er niet mee kunnen spelen. Ype zegt in het bovenstaande stripje dat hij set 6357 set voor E 300,- kan verkopen. Dit is dus niet echt realistisch. Bovendien kostte het settje geen F10,-, maar F39,50 (ja, ja, ik snap dat het om een grap gaat ;-) ).
2. Volgens de beleggers zijn LEGO-sets vooral gewild als ze 3 jaar uit het assortiment zijn. De set is dan nog wel bekend in het collectieve geheugen, waardoor de vraag nog groot is, maar het aanbod weg. Dat linkt misschien leuk, maar dat maakt LEGO dus geen langdurige inverstering. Je moet dus steeds sets kopen vlakvoor dat ze uit het assortiment gaan, en drie jaat later hopen dat ze wat meer waard worden. Lijkt mij teveel op werk.

Zoals altijd blijken saaie investeringen zoals aflossen en langdurig beleggen toch veiliger te zijn.

Heeft iemand nog lucratieve dingen op zolder staan?

Keuken verbouwen 4: leidingen trekken

Nadat de vloer is geisoleerd heb ik de boel even laten liggen. De keuken is zo prima gebruikbaar, dus niks aan de hand. Maar nu werd het toch weer tijd om de boel op te pakken. De volgende stap is het leidingwerk. Mijn huis stamt van ongeveer 1958, en ik ben de achtste bewoner. Er hebben meerdere klussers in gewoond, en ik gok dat dit de vijfde keuken wordt die er komt te staan. Dat betekent dat er al minimaal 3 keer wijzigingen zijn aangebracht aan het leidingwerk. En dat is te zien:

• Een stopcontact van de keuken is doorgelust naar de garage. De hele garage zit dus met de keuken op dezelfde groep. Historisch gezien begrijpelijk: de garage is pas later gebouwd. Hieronder zie je hoe de keuken sneaky wordt afgetapt achter een stortpijp van de badkamer:
  
  
  
  
  
• Wat ook op deze foto te zien is en veel zorgelijker is: een paar stopcontacten zijn in de muur verbonden met verdeeldozen (!!). Dit is levensgevaarlijk en niet toegestaan: Verdeeldozen hebben dunne koperen draadjes, dus de kans op doorbranden is aanzienlijk.
• Het elektra stamt uit verschillende tijdsperken. Dat is vooral te zien aan verschillende kleurconventies van de draden en het materiaalsoort van de dozen. Soms is het net elektra-geologie: op basis van hoe diep de doos in het stucwerk zit, kan ik schatten hoe oud de doos is. Op sommige plekken zitten dozen 3 centimeter begraven in het stucwerk...
• De gasleiding voor de kookplaat loopt eerst naar de achterkant van de keuken, om vervolgens met een bocht weer naar de voorkant van de keuken te gaan. Dit is geen probleem, want dit gas gaat niet meer gebruikt worden.

Dus wordt het hoogtijd om de boel grondig aan te pakken. Want naast deze artefacten is de hele kamer veranderd. Zo was de benedenverdieping oorspronkelijk 3 kamers: een keuken, een voorkamer en een achterkamer. En alledrie hadden ze hun eigen lichtschakelaar. Ondertussen zijn alle kamers samengevoegd, en is de deur van de gang naar de voorkamer dichtgemaakt. De lichtschakelaar van deze kamer zit nu dus plompverloren in het midden van een muur. Het zou fijn zijn als deze verschoven kan worden. Ook de samenvoeging van keuken en kamer geeft een ander inzicht. Wij komen typisch het huis binnen via de achterdeur in de keuken, maar gaan via de gang naar de slaapkamer. Het is dus wenselijk om zowel de keukenlamp als de kamerlamp op twee plaatsen te kunnen bedienen. Dat worden dus twee hotelschakelingen. Ook zitten de scahkelaars op 1m50, terwijl tegenwoordig ongeveer 1m10 in de mode is. Dus wordt het tijd voor een nieuw leidingplan voor de halve benedenverdieping, waarbij dus ledingen van alle kanten richting een centrale plek moeten worden geleid:

In de keuken komt een gips plafonnetje met spotjes, dus de centraaldoos is later niet meer toegankelijk. Daarom knopen we nu alles aan elkaar op een plek waar later de keukenkastjes onder komen. 

Gas

Het gas is nog een verhaal apart: die heb ik in de keuken afgesloten, omdat we overstappen op inductie. Maar door het afkoppelen van die leiding was de druk in de leiding weggevallen, zodat de veiligheidsklep dichtviel. Normaal gesproken gaat die klep na een half uurtje ofzo weer open, maar niet bij mij dus. Uiteindelijk heb ik de netbeheerder laten komen, en die heeft de klep vervangen en meteen alle restanten van leidingen richting de keuken weggehaald.

Resultaat

Het is best wel frusterend om te zien hoe langzaam dit werk gaat. Na een paar weekenden werk zie je eigenlijk nauwelijks vooruitgang. Toch ben ik blij dat we het grondig aanpakken. Deze investering is niet perse duur (pvc en draad zijn niet echt kostbaar). De enige grote investering was de uitbreiding van de meterkast van 5 groepen op 1 fase naar 9 groepen op 3 fasen. Zoals Geldsnor terecht aangaf viel het niet mee om drie fasen door gewone pvc pijpen te proppen, maar het is uiteindelijk wel gelukt. de garage zit nu op een aparte groep. De leiding die naar buiten liep was al klaargemaakt voor 3 fasen. Nu is alles tot aan de meterkast klaargemaakt. Dus mocht ik ooit 3 fasen in de garage willen, dan hoef ik alleen maar dingen in de meterkast en de garage aan te passen.

Ziezo, alle leidingen zitten weer dicht, nu wordt het tijd om te gaan stucen. Wordt vervolgd!

Gebakken lucht 2.0: NFT's

Na de cryptocurrency zijn we aanbeland bij het volgende niveau van gebakken lucht: NFT's oftewel non-fungible tokens. Waarom zijn NFT's de overtreffende trap van gebakken lucht?

-nerd warning ON-

De blockchain technologie van cryptocurrency is heel krachtig en veelzijdig. Je kunt er niet alleen transacties mee opslaan, maar in principe alle soort informatie. Hoe gaat het in zijn werk? Stel je schrijft een gedicht. Voeg aan dat gedicht nog een persoonlijk code toe dat je met niemand deelt. Vervolgens maak je een hashcode van dat hele zwikje, en dat code zet je op een blockchain. Het leuke van hashcodes is dat ze slechts in een richting werken: je kunt wel van het gedicht+code een hashcode maken, maar van de hashcode kan je niet ontcijferen welk gedicht+code erachter zit. En als later iemand jouw gedicht gebruikt, kan jij dus altijd bewijzen dat jij het al eerder hebt gemaakt, want jij hebt het persoonlijke code dat het juiste hashcode kan veroorzaken die in de blockchain staat. Dit truukje werkt niet alleen met een stuk tekst, maar in principe met elk digitaal bestand.

-nerd warning OFF-

Ideaal voor het bewaken van intellectueel/artistiek eigendom dus. Maar net als dat "bitcoin is een handig betaalmiddel" werd geinterpreteerd als "bitcoin is een supergoede belegging", is "blockchain is handig voor bewaken van intellectueel eigendom" geinterpreteerd als "intellectueel is een supergoede belegging". 

En zo is het NFT circus ontstaan. NFT staat voor Non Fungible Token, simpelweg een uniek certificaat. 

Nos op 3 legt het uit als: "iedereen kan een kopie van de nachtwacht hebben, maar er is maar een echte nachtwacht met een geschatte waarde van 500 miljoen." Dit is niet echt een eerlijke vergelijking. De echte nachtwacht is meer dan een plaatje, maar bestaat een gigantisch zeventiendeeuws doek, met al zijn lagen verf en het verleden wat er aan vast hangt. Voor een betere vergelijking moet je naar de conceptuele kunst. 

Een van de bekendste recente conceptuele kunststukken is "Comedian", ook wel "banaan met ducttape tegen de muur" van Maurizio Cattelan uit 2019

bron:wikipedia

Dit kunstwerk bestaat uit idee "plak een banaan met dutcttape tegen de muur" en is ongeveer 120.000 euro waard. Iedereen kan een banaan tegen de muur plakken. Dit is zelfs niet verboden. Maar dan heb je nog steeds niet het kunstwerk van Maurizio. Dat heb je alleen als je 120.000 euro hebt neergeteld. Waarschijnlijk krijg je er een leuk certificaatje bij. En dankzij NFT's hoeft dat dus geen papieren certificaatje meer te zijn, maar een digitale in de blockchain.

Een lokaler voorbeeld is de pindakaasvloer van Wim T Schippers, die hij voor 30.000 euro aan Boijmans Beuningen verkocht.

Waarom zijn deze kunstwerken zoveel waard? Kunst is altijd een geliefd verzamelobject geweest van rijken. En vaak tot ergernis van kunstenaars, die de kunst maken om een bepaald gevoel mee uit te drukken. De conceptuele kunst is juist ontstaan uit het feit dat kunstenaars niet wilden dat hun kunst een speelbal van speculanten zou worden. De rest is geschiedenis: conceptuele kunst is een big business geworden. 

Herken je de parallel met blockchain? Nadat "onverhandelbare kunst" juist heel veel geld waard is geworden, is de "munteenheid die niet kan worden beinvloed en speculatievrij is" de veroorzaker van de grootste tulpenmanie sinds, tja de tulpenmanie zelf. En nu is de parallel bij elkaar gekomen tot NFT: kunst op een blockchain. Met als verschil dat de wereld niet een kleine rijke elite bevat die zich kan bezighouden met zulke flauwekul, maar heden ten dagen zijn er miljoenen mensen die wat geld over hebben voor een investering of een certificaat om trots aan vrienden te kunnen laten zien. 

En wat krijgen we dan? De Vlaamse wielrenner Wout van Aert verkocht 3 van zijn overwinningen voor een slordige 15.000 euro per stuk. Voor dit bedrag kom jij niet op de erelijst in plaats van Wout van Aert, krijg je niet zijn bezweette wielershirt of de trofee die hij van de rondemissen kreeg. Nee, je krijgt alleen een digitaal certificaat, en daar moet je het mee doen. Wout is bijna een halve ton rijker, blijft gewoon de winnaar en lacht je uit met je zielige certificaatje.

Wat nog meer? De eerste tweet is verkocht voor 2,9miljoen dollar. Iedereen mag deze tweet nog steeds zovaak als hij wil retweeten, dus wat je voor dit bedrag koopt is de vraag. En zo kunnen we eindeloos doorgaan.

En daar zit het grote verschil tussen conceptuele kunst en NFT's: de aankoop van een kunststuk als de pindakaasvloer geeft jou als enige museum ter wereld de mogelijkheid om een pindakaasvloer te tonen. Bij NFT's is dat (meestal) niet. Het andere verschil is de schaarste: conceptuele kunst is een klein kringetje, maar nu iedereen zijn eigen scheet als NFT verkoopt is er weinig unieks meer aan. Nu heeft de koper van een overwinning van Wout van Aert nog het gevoel dat hij iets unieks heeft. Maar wat als alle wielrenners dit gaan doen? 

Kortom: NFT verdient met recht de titel "overtreffende trap van gebakken lucht".

De grote vraag is: wanneer klapt de bubbel? Ik heb al vaak voorspellingen gedaan over het klappen van de cryptobubbel. In die voorspellingen ging ik er van uit dat de mensheid om de zoveel tijd veel bij zinnen komt. Ik denk dat ik daar de optimistisch was. Als ik de geschiedenis van de conceptuele kunst bekijk, zie ik dat we weinig hebben geleerd. Zolang onze overheden bakken geld blijven bijdrukken dat vooral naar een superrijke bovenlaag vloeit, zijn er mensen die graag willen investeren in tulpenbollen. Vrije markt is wat de gek er voor geeft, en zolang er gekken zijn, geven ze er geld voor. 

zie ook:

-alle fabeltjes rond Bitcoin

Houden alle financiele influencers zich aan de regels?

Vandaag stond er een bericht in het nieuws dat financiele influencers, of "finfluencers" zich niet altijd aan de regels houden. De regels die overtreden worden gaan vaak over de transparantie (is het duidelijk dat de influencer geld krijgt voor dit advies) en over authoriteit (mag deze persoon eigenlijk wel advies geven).

Ik vind dit een best interessant onderwerp, en het lijkt me interessant om een paar finfluencers onder de loupe te nemen. 

Renee Lamboo (porterenee.nl)

Renee timmert flink aan de weg als financial influencer. Sterker nog, Renee stoort zich ook aan de "financiele cowboys". Maar heeft ze recht van spreken? 

Allereerst: transparantie. Ze schrijft vaak over een algemeen onderwerp, maar op het einde blijkt dat het eigenlijk reclame is voor een bepaald merk. Een voorbeeld is "3 redenen om volgend jaar te beginnen met beleggen". Vervolgens komen er 3 open deuren waarom je moet beleggen, en pas bij reden 3 komt de aap uit de mouw: beleggen is niet alleen gemakkelijk, maar voorals als je dat bij [het bedrijf die haar artikel betaalt] doet. Het artikel eindigt met: "Dit artikel is een samenwerking met [blabla]. De inhoud is 100% PorteRenee".

Is dit transparant? Als lezer heb ik op deze link geklikt omdat ik graag open deuren goede redenen wil vinden om te beleggen. In zulke algemene uiteenzetting verwacht ik vervolgens hooguit een overzicht van meerdere aanbieders. Het was fijn geweest als de disclaimer bovenaan had gestaan, dat had mij een hoop gelees gescheeld.

Dan het tweede puntje: authoriteit. Als ik op het linkedin account kijk van Renee, dan zie ik weinig financiele achtergrond, maar vooral veel schrijfervaring:

Op haar blog noemt ze zichzelf geen financieel expert, maar iemand die door schade en schande wijs is geworden. Maar elke keer als ze langskomt in de krant of in de Viva, wordt ze wel geintroduceerd als "financieel expert". 

Oordeel: onder het motto "wie zonder zonde is werpe de eerste steen": ik vind dat ze niet geheel vrijuit gaat bij de klachten van AFM.

Adine (Lekkerlevenmetminder.nl)

Net als Renee heeft Adine nul financiele achtergrond, en is ze in haar studietijd vooral bezig geweest met talenstudies:

Wel gaat ze er prat op dat je haar mag aanspreken met drs. Ze is werkelijk de enige persoon die ik ken op linkedin die dit doet. Ik heb niet het idee dat dit bevordelijk is voor je aanzien, maar dat terzijde.

Haar blog artikelen hebben een iets andere insteek dan bij Porterenee. Een typisch voorbeeld is "[merknaam] Review 2021: mijn ervaringen met indexbeleggen". De titel is in ieder geval niet suggestief: het is geen algemene clickbait die me uiteindelijk richting een bepaald bedrijf moet dirigeren. Van de andere kant: nergens wordt expliciet vermeld dat het hier om een affiliate gaat. Wel staat eronder een algemene disclaimer: "Deze post kan affiliate-links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie krijg als je iets via deze links koopt. Uiteraard kost dit jou niets extra's (soms is het zelfs voordeliger!) en kun je erop rekenen dat ik alleen links opneem van websites of producten waar ik zelf 100% achter sta. Gebruik je deze links voor je overstap, aanmelding of aankoop? Dank je! Je helpt mij dan weer om nóg meer mooie content te kunnen maken!"

Dit doet me altijd een beetje denken aan merken die op al hun verpakkingen dingen zetten zoals "kan sporen van noten bevatten" en "serveersuggestie": liever teveel indekken dan teweinig, waardoor je als consument nog geen idee hebt wanneer je moet opletten en wanneer niet. Transparant? Ik vind van niet.

Ook op het gebied van advies gaat Adine erg ver. Nog even een citaat uit het nieuwsbericht:

Financieel advies geven mag niet zonder vergunning van de AFM. Veel finfluencers gebruiken de disclaimer dat wat zij zeggen geen advies is, maar volgens de toezichthouder geven ze dat soms wel degelijk op sociale media bij vraag- en antwoordsessies. De AFM ziet het als beleggingsadvies als finfluencers ingaan op iemands persoonlijke situatie, bijvoorbeeld door te zeggen "in jouw geval zou ik...".

Adine heeft de website https://moneymindacademy.nl/ opgericht, met als doel "Via de Money Mind Academy help ik jou bij het ontdekken van je Innerlijke Geldtype en het creëren van jouw unieke schatkaart naar een rijk leven.". Ik weet nog steeds niet precies wat ze in deze academy doet, maar het lijkt niet helemaal te mogen volgens de definitie van AFM. Hierbij ga ik van uit dat Adine geen AFM vergunning heeft, anders had ze dat al lang vermeld op haar linkedin profiel.

Haar eigen kant van dit verhaal kan je lezen op LekkerLevenMetMinder: Onrust in blogland: AFM niet altijd blij met finfluencers

Ten slotte: vind ik mezelf een influencer? Ik denk niet dat daar sprake van kan zijn, want ik heb nog nooit een cent verdiend aan dit blog. Op mijn vorige blog had ik even wat reclames staan, maar daar ben ik snel mee opgehouden. Ik vind het zelf irritant, waarom zou ik het ander mensen wel aandoen? Mijn blog is duidelijk in de categorie van "persoonlijk gepruts". Wel krijg ik ooit emailtjes met hele gerichte financiele vragen, waarbij is wellicht niet altijd een goede disclaimer bijschrijf. Ik heb dus ook huiswerk te doen.

Mijn investeringen in het nieuws

Er zijn heel veel redenen om te beleggen, en eentje die bij mij best hoog op het lijstje staat is dat ik graag een positieve bijdrage lever aan de wereld. Ik weet dat dit extreem subjectief is, dus bij deze dingen gaat het denk ik vooral om het goede gevoel dat het geeft. Daarom vond ik het wel leuk om zo vlak voor kerst twee van mijn investeringen in het nieuws te zien. 

Koop de HEMA

Het vorig jaar dreigde de HEMA ten prooi te vallen aan assgierende durfkapitalisten, waarop het initiatief HENA (Het Enige Nederlandse Alternatief) is ontstaan waarbij Nederlanders aandelen in konden kopen waarmee de HEMA overgekocht kon worden. Ik heb er destijds ook geld ingestoken.

Uiteindelijk is het gelukkig niet nodig gebleken: HEMA is gekocht door de eigenaren van Jumbo, waardoor het in Nederlandse handen blijft. Aangezien het niet echt handig bleek dat er extra aandelen speciaal voor HEMA zouden worden uitgegeven, wordt HENA opgeheven en krijgen alle investeerders hun geld terug. 

Land van Ons vs. META

Maar het grotere nieuws gebeurde in Zeewolde. De gemeenteraad van deze kleine gemeente is overdonderd door de multinational META (van Facebook) om een energieslurpend datacenter te bouwen van 166 hectare. Alweer een situatie waar multinationals Nederland als wingewest beschouwen. Terwijl de inwoners van Zeewolde, de meerderheid van de tweede kamer, alle natuurorganisaties en zelfs alle boeren in de buurt dit datacenter niet wensen, is de gemeenteraad toch gezwicht. 

Gelukkig is de strijd nog niet gestreden: volgens de Hoge Raad mag de overheid geen directie transactie aangaan met marktpartijen als het gaat om schaars onroerend goed. De verkoop moet opengesteld worden voor andere gegadigden.

En daar kwam een van mijn favoriete "beleggingen" om de hoek kijken: burgercooperatie Land van Ons heeft aangeboden om de grond van Zeewolde te kopen. Land van Ons is een cooperatie die akkerland koopt om vervolgens te verhuren aan duurzame boeren. Op deze manier wordt duurzame landbouw betaalbaarder en hebben we als burger de transitie naar meer biodiversiteit zelf in de hand. Land van Ons is er van bewust dat de grond van Zeewolde te groot is voor hun budget, maar ze zijn al in gesprek met partijen die mee willen betalen aan de aanschaf. 

Ik krijg hier een warm kerstgevoel van! Wil je ook investeren in de Nederlandse biodiversiteit, investeer in Land van Ons!

Zie ook:

beleggen en ethiek

investeren in akkerland

keuken verbouwen 3: vloer isoleren

Nu de muur tussen de keuken en kamer weg is, is het tijd om andere dingen aan te pakken. De vloer onder de woonkamer is van hout met een kruipruimte, althans volgens de bouwtekening. Ik heb 8 jaar geleden de spouwmuur laten vullen. Het bedrijf heeft destijds ook geopperd om de kruipruimte vol te spuiten, maar dat heb ik toen niet gedaan, omdat het nogal omslachtig was (grote kuilen buiten graven, grote gaten in de muur boren) en relatief weinig opleverde. Nu is echter een uitgelezen kans om de vloer goed aan te pakken. Laten we eerst eens met een camera onder de vloer kijken:

Blijkbaar heeft iemand ooit een poging gedaan om te isoleren met tempex, maar veel platen zijn losgegaan. Als ik met blote voeten op die stukken vloer ga staan, dan is het verschil goed te merken. Dit moet eigenlijk wel weer vastgezet worden, en als we toch bezig zijn, waarom niet er nog een extra laag tegenaan doen? Het is wel een hele nare klus om te doen. de kruipruimte is ongeveer 50 centimeter hoog en ligt vol met troep.

Er zijn nog een paar andere redenen om de vloer goed onder handen te nemen. Zo wil ik weten of er nergens vochtplekken zijn en of de kruipruimte voldoende ventileert. Maar de belangrijkste reden is dat de keuken op dit moment maar 2 elektragroepen heeft. Als ik op inductie wil gaan koken, dan heb ik zeker nog een extra groep nodig, misschien een 3fasegroep, en bij voorkeur een paar meer.

Dus vraagt dit om grondige aanpak. eerst een flinke voorraad steenwol gekocht:

Steenwol is damp-open, de tempex niet. De damp-open steenwol komt aan de goede kant, namelijk de onderkant ofwel de koude kant. Hierdoor wordt de isolatiewaarde van de vloer een stuk of 4 keer hoger.

En nu: een stuk of 5 planken opengooien:

en kruipen maar!

En zoals meestal bij deze klusjes gaat het niet meteen van leie dankje, want ik heb iets over het hoofd gezien: er loopt een muurtje door het midden van de kamer waar de balken op rusten:

Aahh!!! Nouja, eigenlijk mijn eigen fout, ik had het op de bouwtekening kunnen zien. Ik heb echt geen zin om de hele kamer open te gooien, dus dat betekent dat ik een een gat door deze muur moet hakken, zodat ik ook bij de andere kant kan komen. Het wordt hoe langer hoe claustrofobischer.

gelukkig laat het muurtje zich redelijk gemakkelijk slopen:

Een algemene indruk: afgezien van veel stukken puin, hout en tempex is de kruipruimte schoon en droog. Het bedrijf dat de spouwmuur heeft gevuld heeft destijds nieuwe ventilatiegaten naar de kruipruimte geboord. Eentje daarvan wordt geblokkeerd door een extra muurtje, dus daar heb ik wat stenen moeten weghakken. Bij de andere drie gaten ligt een heel mooi tempex-heuveltje en voel ik de tocht binnenkomen, perfect dus:

Voor de duidelijkheid: in de ideale situatie is de vloer potdicht, maar kan er via ventilatiegaten lucht onder de vloer doorstromen. Deze ventilatie voorkomt vocht- en gasophoping (dat bijvoorbeeld uit de bovem optrekt)

Daarna kan het opvullen beginnen. Van de oude schrootjes van het keukenplafond heb ik latten gezaagd om de steenwol vast te klemmen:

Onderweg ben ik nog veel gekke dingen tegengekomen: een oude convectorput, fundamenten voor inbouwkasten, tussenmuur in de woonkamer, schouw. Gemakkelijk was anders. Ook ben ik nog een flessenpost tegengekomen: iemand heeft ooit een fles met een briefje achtergelaten. helaas is het briefje teveel verweerd om er veel van te lezen.

Ten slotte heb ik dus wat extra leidingen van de meterkast naar de keuken gelegd: aangezien pcv buis iets van 30 cent per strekkende meter kost, kan je niet snel teveel pvc aanleggen. Nu lopen er 4 extra buizen naar de keuken, en eentje naar de achterkant van het huis. Altijd handig voor buitenverlichting, vage nieuwe soort internet of wat dan ook.

Dit is een handige foto voor als ik nog ooit een nieuw energielabel wil aanvragen.

Al met al een enorm vies en claustrofobisch klusje. 

Kosten: pakweg 300,- aan isolatie, 50,- aan andere dingetjes

Opbrengst: het verschil tussen geen isolatie en alleen tempex is heel groot. Dus het is goed dat alle tempex nu mooi vast zit. Het glaswol is nauwelijks te merken qua comfort. Ik heb eens wat simpele berekeningen gedaan over hoeveel warmte er via de vloer weglekt, en de terugverdientijd is niet echt heel gunstig. Muur, dak en raamisolatie doen veel meer. Maargoed, dit is hopelijk de laatste keer dat ik onder de vloer moet zijn, dus ik kan het maar beter zo goed mogelijk doen.

Verstandig om zelf te doen? Ik betwijfel of er bedrijven zijn die op deze manier een vloer isoleren, zeker als de kruipruimte zo laag is. Meeste bedrijven willen snel klaar zijn, dus of ze verspreiden isolatievlokken over de grond, of ze willen de hele vloer vervangen. Ook is het lastig om gecombineerde klusjes uit te besteden: een isolatiebedrijf wil geen leidingen aanleggen, en een elektrabedrijf wil geen vloer isoleren.

Het belangrijkste resultaat is denk ik dat ik nu zekerheid heb dat de kruipruimte van goede kwaliteit is, en dat ik er (hopelijk) nooit meer in hoef te zijn.

Keuk verbouwen 2: muur slopen

In het plan "keuken verbouwen" zit een heel belangrijk klusje: de muur tussen de woonkamer en kamer wil ik weg hebben. Ik heb lang zitten dubben hoe ik dat ga doen, en of ik het zelf ga doen. De eerste vraag is dan: hoe dik moet de staalbalk zijn die er in de plaats moet komen? Ik weet wel hoe je de sterkte van een staalbalk kan berekenen, maar ik weet niet hoeveel belasting hij aan moet kunnen. Gelukkig kan ik een beetje afkijken bij mijn buurman, die heeft een bouwkundig adviseur ingeschakeld voordat hij de muur er zelf uit heeft gehaald. 

Maar dan nog blijf ik met een hoop onzekerheden: dit klusje mag niet fout gaan, want anders verandert mijn huis in een berg puin. Zelfs als ik het huis zou verkopen en er komen later problemen aan het licht, dan kan ik verantwoordelijk worden gehouden. 

Dus hoezeer ik ik dingen graag zelf doe, heb ik toch besloten om dit klusje uit te besteden. Het enige wat ik hoef te doen is alvast het plafonnetje uit de keuken te halen, zodat de klusser het plafond degelijk kan stutten. 

En daar opent zich al de eerste doos van pandora: er loopt een waterleiding over het plafond:

Waarom loopt er een waterleiding over het plafond? En wat moet dit water in een tussenmuur? Dit huis is van 1958 en ik ben de zevende of achtste bewoner. Ik vermoed dat ik de vierde of vijfde keuken ga installeren. Iets zegt met dat dit niet de laatste doos van pandora is...

Gelukkig kunnen de stutten naast de leiding worden geplaatst, en kan de sloper zijn werk doen. Erg mooi om te zien dat onze tekening verbluffend goed klopte, want de tekening loopt mooi door:

En nu heb ik dus een fantastisch grote woonkamer!

Het is wel een beetje wennen, vooral omdat er zoveel licht binnenkomt. En het is heel fijn om niet meer door deuropeningen te moeten, maar gewoon diagonaal door de keuken kan. Het wordt me dus al meteen duidelijk: ik wil van deze ruimte kunnen genieten, dus geen kookeiland. Wat dan wel? Eerst maar wat ideeen uitwerken, kijken waar alle leidingen zitten en die soort dingen. Want nu ik toch dingen open heb liggen wil ik het meteen goed doen. Zo is de houten vloer nauwelijks geisoleerd. Genoeg te doen dus.

Keuken verbouwen

Zoals ik al aangaf ben ik de laatste tijd niet zoveel bezig met bezuinigen. Ik ben meer bezig met hoe ik mijn huis beter kan maken. Het feit dat mijn keuken slechts 1m80 breed is al een doorn in het oog sinds ik er woon. 1m80 is te small om er een eettafel neer te zetten, dus eigenlijk heb je er helemaal niks aan. Maar de keuken is wel op de zonnige kant, blokkeert de keuken al het zonlicht dat ook de kamer in kan vloeien. 

Ik ben al heel lang aan het denken hoe ik dit wil verbeteren. De muur tussen de keuken en kamer wegslopen is ingrijpend, en daarmee open je een doos van pandora: dan moet je eigenlijk ook de hele kamer aanpakken. 

Een bijkomend dingetje is dat mijn zoontje een verbouwing niet nodig vindt. Hij vindt het zonde van het geld, en hij vind de keuken nog goed genoeg. Blijkbaar heeft hij veel genen van mij geërfd....

Na een tijdje vertelde m'n zoontje dat zijn moeder hem gerust had gesteld: ik praatte immers al 10 jaar over het verbouwen van de keuken en er gebeurde steeds niks, dus hij kon gerust zijn dat er weinig zou gebeuren. Dat was voor mij de druppel: ik heb meteen een een aannemer gevraagd om de muur eruit te laten halen. De plannen voor de rest komen wel zodra de muur eruit is.

Om mijn zoontje toch aan het idee te laten wennen, heb ik samen met hem op de muur getekend hoe de keuken eruit kan komen zien:

De weg naar FIRE is saai

Ik ben niet de eerste die het ooit gezegd heeft, maar ik wil het toch gezegd hebben: de weg naar FIRE is saai. In de eerste jaren ben ik veel bezig geweest met bezuinigen, optimaliseren van hypotheek en excelsheets, en daarna...tja, dan kabbelt de boel een beetje voort: 

Saving rate

De saving rate is de afgelopen 10 jaar geleidelijk opgelopen. Voornaamste redenen zijn meer salaris, minder hypotheekrente en wat meer beleggingsinkomsten:

De laatste tijd zijn er wat dipjes ontstaan. Een paar dipjes zijn veroorzaakt door het afkopen van de hoge rente van stukken hypotheek. De laatste afname is veroorzaakt doorzat ik een dag per week minder ben gaan werken. Is dit erg voor FIRE? Ik denk dat het een mooie balans is tussen nu genieten en toch nog genoeg over kunnen houden. Kortom, ik ruil geld in voor tijd :-)

Wat betreft hypotheek is het zo mogelijk nog saaier: ik heb eigenlijk nog 1 hypotheek over die de moeite waard is om versneld af te lossen, namelijk de annuitaire hypotheek van 5.3% (lichtgroen). In het begin van het jaar heb ik daarop maximaal afgelost, en nu...tja, wachten tot het volgend jaar.

De grote vraag is: is het erg dat deze weg naar FIRE saai is? Ik vind van niet. Eigenlijk is het helemaal niet leuk om de hele tijd bezig te zijn met geld. Ik vind het heel prettig dat ik mijn leven zo heb ingericht dat er weinig geld weglekt, zodat er genoeg geld overblijft om zelden geldstress te hebben. In mijn studententijd en huwelijkstijd had ik het niet breed, zodat ik in een restaurant eerst naar de prijzen keek en dan pas naar de gerechten. Ik ben heel blij dat ik dat automatisme langzaam uit mijn systeem heb kunnen halen.

Genoeg tijd om te focussen op andere dingen, zoals lekker leven, en oja, wat verbouwingen, hierover later meer.

Downcycling eetkamerstoelen

Niet zoveel updates, want ik ben de laatste tijd niet zoveel met geld bezig: ik heb dit jaar al 10% afgelost op de duurste delen van de hypotheek, en ik ga nog even niet investeren in de tulpenbollen van de aandelenmarkt. What comes up, must come down. Dus pot ik het geld tijdelijk op voor grote investeringen, zoals mijn autootje dat elk jaar meer doorroest en een keuken die op is.

Wat ben ik wel aan het doen? Wat huisverbeteringen. Mijn eetkamerstoelen zijn van zwart leer, maar zijn behoorlijk aangetast door katten, net als mijn bank overigens. Dus heb ik een reeks opties:

• nieuwe kopen. dat betekent 300-600,- stukslaan terwijl ik eigenlijk niet eens weet wat voor stoelen ik zou willen. Ook zit ik dan met 6 stoelen die naar de milieustraat moeten.
• tweedehands: ik heb een beetje rondgekeken, maar de prijs kwaliteitverhouding valt vaak tegen. Bovendien blijft het afvalprobleem.
• stoelhoezen kopen. Ik heb even in de winkels gekkeen, maar deze hoezen zijn vaak one size fits all lycra, dat er niet bepaald sfeervol uitziet. Ze zijn ook niet goedkoop overigens.

Gelukkig kwam er een oplossing die de katten zelf hebben aangedragen: de leer van de stoelen pulken! de katten hadden het leer van veel zitvlakken al weggehaald, en het stof eronder is best stevig. 

Dit is een aanpak die ik steeds vaker probeer te doen: probeer bestaande middelen te herbruiken of een andere functie aan te geven. Zo heb ik een paar jaar geleden tuinmeubilair gemaakt van oude plafondplanken. Ik weet eigenlijk niet of je dit upcycling, recycling of downcycling moet noemen: de hoeveelheid product wordt minder, maar ik heb er meer aan.

Hieronder zie je hoe het leer is aangetast. Het afpulken van het leer is een typisch klusje dat ik tussen thuiswerk door kan doen:

Ziezo: weer als nieuw, onder het iets gekost heeft:

Hoeveel aan goede doelen besteden?

Afgelopen week las ik dat Tips van Tom had gedoneerd aan giro 777. Ik vind het fijn om te zien dat ik niet de enige ben die vindt dat financieel bewust leven ook gepaard gaat met meer zingeving in je leven. Anderen helpen is daar een onderdeel van. MrMoneyMustache is hierbij een positieve uitschieter: hij heeft zowel in 2019 als in 2020 een ton weggegeven aan goede doelen. Het blijft interessant hoeveel mensen MrMoneyMustache beschouwen als goeroe, maar wel cherrypicken: wel veel geld oppotten, maar niet aan goede doelen doneren.

De vraag is natuurlijk: wat is een mooi bedrag om te doneren? 

Allereest: ik ben van mening dat iedereen zelf moet bepalen wat voor iemand een goed doel is. Ik geef vooral aan goede doelen die iets voor het milieu doen, terwijl anderen zich meer richten op het bestrijden van een bepaalde ziekte. Daarnaast wil ik dat het geld zo effectief mogelijk gebruikt kan worden. Daarom maak ik bij voorkeur gebruik van een periodieke gift, omdat het gedoneerde bedrag van volledig aftrekbaar is. Zie belastingdienst voor meer info. Ik heb wel een keer last gehad van een controle van de belastingdienst, maar blijkbaar had ik alles op orde. 

En helaas voor mijn provincieburen: de overstroming in Limburg voldoet niet aan mijn criteria: een donatie aan giro777 is niet periodiek en dus niet aftrekbaar, en bovendien schenk ik liever aan het voorkomen van klimaatrampen dan aan het dweilen met de kraan open. Maar nogmaals: iedereen moet hier zijn eigen overwegingen maken.

Terug naar de vraag: "wat is een mooi bedrag?". Ik kon twee richtlijnen vinden. De eerste is het bedrag relateren aan je inkomen. Rijke landen hebben samen afgesproken om 0.7% van hun BNP te besteden aan ontwikkelingshulp. Dit zou te vertalen zijn naar 0.7% van iemands persoonlijke bruto jaarsalaris. Dit klopt natuurlijk niet helemaal, want de 0.7% regel geldt alleen voor ontwikkelingshulp, en niet voor cultuur, gezondheid, dierenwelzijn, enzovoorts, maar toch denk ik dat het een aardig richtbedrag is. Iemand met een modaal inkomen zou dan dus ongeveer 365,- per jaar mogen doneren.  

De tweede manier is om het bedrag te relateren aan je vermogen. Vermogen is veel slechter verdeeld in de wereld dan inkomen. Een paar jaar geleden heb ik dit uitgebreid besproken. Wellicht is het dus eerlijker om te doneren op basis wat je hebt, niet op basis van wat je elk jaar krijgt, maar grotendels ook weer uitgeeft. Een paar dagen terug pleitte Hans Beerends dat 1% van het vermogen van de superrijken voldoende zou moeten zijn om alle 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties waar te maken. Zou dat niet een mooie richtlijn zijn voor alle persoonlijke vermogens?

Ik ben eens gaan kijken hoeveel ik de afgelopen jaren heb gedoneerd. Omdat ik niet graag absolute getallen geef, toon ik het bedrag als verhouding van mijn bruto inkomen en als eigen vermogen. Ik kom dan op de volgende grafiek:

Zoals je kunt zien voldoe ik sinds 2016 aan mijn zelfbedachte criteria. De vermogenslijn is een beetje raar, want in 2019 kwam mijn huis net boven water. Mijn eigen vermogen was dus heel laag, dus had ik relatief veel aan goede doelen uitgegeven. Daarvoor was mijn eigen vermogen negatief, dus bestond de rode lijn nog niet.

Achja, uiteindelijk is het doneren aan goede doelen het combineren van naastenliefde en het afkopen van een slecht geweten. Blijkbaar heb ik grafiekjes nodig om mijn geweten te sussen ;-) 

Hebben jullie richtlijnen over hoeveel je aan goede doelen besteed?

Zie ook:

Hans Beerends: laat het geld van miljonairs de goede kant op rollen
is vermogensrendementsheffing eerlijk?