Hoe is het ondertussen met... Recyclix?

Laatst kwam ik er achter dat ik sinds 2013 aan het bloggen ben, dus is dit mijn 10de jaar! Daarom leek het me leuk om dit jaar een paar onderwerpen aan te snijden waar ik de afgelopen jaar meermaals over heb geschreven, om te kijken hoe het er nu mee staat. Vandaag: mijn Recyclix.

Voor het geval dat je in 2016 geen financiele blogs las: Recyclix claimde een Pools bedrijf te zijn dat plastic afwas vermaalde tot granules en ze zo weer met vette winst wist te verkopen. En het "mooie" was dat jij kon investeren zodat je ook van de winst kon profiteren! De winst die ze beloofde was zo lachwekkend dat het me nog steeds verbaast dat mensen er instonken. Voor het geval dat je nog een inkijkje wil hebben: de Facebook pagina bestaat nog steeds, en ergens vond ik nog een kopie van de website.

In april 2016 komt mij de naam Recyclix voor het eerst ter ore, en ik vertrouw het meteen niet: veel te hoge winstverwachtingen in een branch waar nauwelijks iets aan te verdienen valt, obscure constructies. Voor de rest heb ik er toen niet veel tijd aan besteed.

Ondertussen zag ik steeds meer beichten van Nederlandse bloggers over Recyclix, dus besloot ik om de boel eens beter te bekijken. Voor de grap ging ik eens bekijken hoe je de beste winst kon maken met Recyclix. Hieruit bleek dat je al gauw 300% winst per jaar kon halen, dat heel veel extra opties rendabel leken, maar niet tot meer winst leiden, en dat je ook veel winst kon maken door vooral veel accounts aan te maken. Kortom, niet echt de ingredienten voor een betrouwbare investering.

In november 2016 schrijf ik dat praktisch elke naam of link die op de website van Recyclix staat uit de duim is gezogen. En nog steeds reageerde sommige bloggers dat ze niet overtuigd waren...

Daarna gaat het hard: op 12 december 2016 waarschuwt afm.nl over de praktijken van Recyclix. In februari 2017 begint het hele ponzi-scheme van Recyclix in te storten, met zogenaamd brand in een recyclebedrijf en ruzie bij de directie. Rond maart probeert Recyclix zoveel mogelijk privegegevens buit te maken door trouwe klanten te vragen of ze meer gegevens kunnen sturen, zoals een selfie, adresgegevens en legitimatie, om zogenaam de uitbetalen te kunnen valideren.

Daarna wordt het stil...de bloggers van welleer schrijven er niets meer over en de website gaat uit de lucht. In een bericht van 8 mei 2021 staat dat de mensen achter Recyclix 3 jaar de gevangenis in moeten.

Ik heb me destijds verbaasd over de houding van veel bloggers. Geobsedeerd voor alles wat rendement op kan leveren was men blind voor de onrealistische beloftes van zulk programma: hoe kan je geloven dat er investeringen zijn die langdurig rendementen van tegen de 300%  per jaar hebben? Maar het meest stoorde ik me aan het feit dat sommige bloggers affiliate links plaatsten. Hierdoor kreeg de blogger wellicht meer winst, maar op deze manier werden nietsvermoedende mensen ook verleid om in een zinkend schip te stappen. 

Als ik dan een opmerking plaatste over dat ik geen enkel zaakje kent dat meer stinkt dan Recyclix, dan kwam er altijd een vaag antwoord als "iedereen moet gewoon zelf goed onderzoek doen, de tijd zal het leren". Een paar blogger die er mee bezig waren:

• VerlossendeAflossers was ongeveer de eerste, maar in ieder geval de meest fanatieke investeerder. Tot januari 2017 zette ze nog steeds bij elk artikel over Recyclix een affiliate link, En toen in het ponzi-scheme al ver aan het instorten was, schreef ze in maart 2017 dat de sceptici het nog steeds niet bij het rechte eind hebben. Zelfs in haar laatste bericht over Recyclix, in juni 2017, durft ze nog niet toe te geven dat de eigenaren met de noorderzon vertrokken zijn.
• Hypotheekweg gebruikte op de affiliate link van verlossende aflossers, maar vertrouwt het niet echt en heeft zo snel mogelijk zijn geld teruggetrokken. 
• En dan is er LekkerLevenMetMinder. Ze zag de negatieve geluiden, maar bleef hangen op het feit dat "time will tell". In september 2016 is ze nog steeds vrolijk bezig met het optimaliseren van haar recycle strategie, maar in mei 2017 voegt ze aan het artikel toe dat het een ponzi scheme was. Een minimalistische rectificatie, maar het is tenminste wel een rectificatie.
• Ten slotte is er nog het Rijke Wijf. Ze heeft alle links naar Recyclix vakkundig verwijderd, behave deze:

Wat een tijden waren dat!

zie ook:

Is Recyclix ponzifraude?
De wiskunde achter Recyclix
De namen achter Recyclix

Op vakantie zonder te budgeteren!

Ik beschou het meedoen met loterijen als niet financieel bewust, maar ik kan er ook wat van: we zijn ben op vakantie geweest zonder iets te budgeteren.  In veel gevallen heb ik niet eens naar het bedrag gekeken op de pinautomaat gekeken, maar gewoon op OK gedrukt. Sterker nog: we zijn door Scandinavie gereisd zonder de wisselkoers van alle verschillende kronen op te zoeken!

Ik kan me voorstellen dat dit absurd klinkt voor iemand die financieel bewust bezig wil zijn. Een groot verschil is dat mijn vriendin en ik geen geldverspillers zijn: we besteden gewoon wat we nodig hebben. Dus geen souvenirs, maar wel intree voor dingen die we willen bekijken. Waarom zou ik me een ervaring ontnemen om een paar tientjes uit te sparen? Qua eten zijn we geen restaurant fans, maar als het zo uitkomt gaan we gewoon uit eten, en de rest halen we uit de super. En al betaal je je blauw in Scandinavische supermarkten, ik zou mezelf niet in de spiegel kunnen kijken als ik hier ineens geen biologisch eten zou kopen. Ook de auto krijgt gewoon benzine als hij dorst heeft. Heeft het zin om precies te weten hoeveel de brandstof kost? Ik kan natuurlijk de hele vakantie bezig zijn met het zoeken van een goedkoop tankstation. In mijn doordeweekse ritme weet ik welke tankstations goedkoop zijn, en kan ik hiermee gemakkelijk rekening houden. In landen waar ik dit niet weet zou dit aanzienlijk veel meer moeite kosten, en uiteindelijk levert het zelden meer dan 5% korting op.

Weet ik dan echt niet hoeveel de vakantie gekocht heeft? Nee, echt niet! Mijn vriendin en ik hebben ongeveer evenvaak de pinpas getrokken, maar we weten niet van elkaar wat we kwijt zijn geweest. Dit hebben we niet afgesproken, maar zo is het gewoon gelopen. Ik vind het een heerlijke geruststelling dat we het samen niet over geld hoeven te hebben, want we hebben allebei hetzelfde uitgavepatroon, en gelukkig geen armoede.

Dit is wel eens anders geweest. Ik ben van huis uit opgevoed dat je nooit meer geld uit moet geven dan nodig. Uit eten of op een terras is zondig, want dat kan je thuis ook, maar dan voor een fractie van de prijs. Het hielp ook niet mee dat ik niet echt veel te besteden had: in mijn studententijd gingen mijn ouders scheiden en daarvoor ontving ik geen studiegeld meer van ze. En toen ik daarna trouwde met iemand met een gat in haar hand, werd het niet heel veel beter: vaak was er aan het eind van het geld nog een stukje maand over. Voor mij heeft budgeteren vaak de lol van de vakantie verpest: mijn ex was continue bezig met souvenirwinkels afstruinen en overal zag ze kansen om teveel geld uit te geven. Ik probeerde wel ooit budgetten in te stellen, maar dat zorgde vooral voor ruzie. Het gevolg was dat ik nog meer mijn hand op de knip hield, en dat ik me soms minder dingen gunde, als een soort van compensatiedrang. 
Pas sinds een paar jaar, nu ik het breed genoeg heb, en met een vriendin die het vergelijkbaar bestedingspatroon heeft, begint het te beter te lukken om geld te gebruiken voor waar het bedoeld is, namelijk voor levensvreugde. 

Hoewel dus veel mensen die financieel bewust willen worden dus moeten leren om minder uit te gaan geven, heb ik juist moeten leren om juist geld uit te geven, maar dan aan dingen die ik belangrijk vind in het leven. 

Bij welke groep hoor jij? Heb je moeten leren om minder dingen te kopen, of juist meer?

Waarom spelen mensen mee met een loterij?

Met enige verbazing las ik vandaag het artikel van Luxe of zuinig: waarom spelen we mee met de loterij? Er schijnen dus financieel bewuste mensen te bestaat die met loterijen meedoen. Natuurlijk mag iedereen helemaal zelf weten wat er met diens vermogen wordt gedaan, maar het leek me toch interessant om te bekijken wat Nederlandse loterijen kosten en opleveren.

Luze of zuinig doet met twee loterijen mee: de Staatsloterij voor 17,50 per maand, en de Postcodeloterij voor 15,- per maand. Wat krijg je voor die 32,50 per maand? De voornaamste argumenten zijn dat het spannend is, soms geld oplevert, en dat je indirect goede doelen besteedt. 

Laten we met de winstverwachting beginnen: ik kom verschillende percentages tegen, onder andere hier en hier. In het meest gunstige geval keert de Staatsloterij pakweg 69% van het ingelegde bedrag uit, en de Postcodeloterij 45%. Dit zou betekenen dat van die 32,50 gemiddeld 18,83 terugstroomt.

Helaas moeten we met een paar extra dingen rekening houden: allereerst moet over prijzen van de Postcodeloterij boven de 449,- een kansspelbelasting van 29,5% worden betaald. Daarnaast is een groot deel van de prijzen van de Postcodeloterij ontbijtkoeken, fietsen en andere dingen waar je niet perse op zit te wachten. Tenslotte moeten we accepteren dat de kans enorm klein is dat een grote prijs wordt gewonnen. 10 jaar terug heb ik al eens een analyse gemaakt over de winstkansen van de staatsloterij. Daar zie je over langere termijn ongeveer 47% van de inleg uitgekeerd krijgt. De overige 22% zit in de enorme geldprijzen waarvan de kans dat je die in je leven wint nihil zijn.

Als ik uitga van 47% van de Staatsloterij en 45% x(1-29,5%) voor de Postcodeloterij, dan kom ik uit op een karige 13,- per maand, oftewel 40%.

Dan de goede doelen: omdat de Postcodeloterij een goededoelenloterij is, moet minimaal 40% naar goede doelen gaan. De Staatsloterij is een stuk vager, maar ik kom af en toe percentages van pakweg 17% tegen. Tenzij je "De Nederlandse Staat" ook als goed doel rekent... Hoe dan ook, van de 32,50 gaat er dus 9,- naar goede doelen. Niet enorm veel, maar ik ken genoeg mensen die minder dan 9,- per maand aan goede doelen geven. 

Maar effectief is het allemaal niet: als je elke maand deze 32,50 zou doneren en je regelt belastingaftrek, dan krijg je dus ongeveer 13,- per maand aan belasting terug. Kortom: je houdt dan dezelfde winst over, maar de goede doelen krijgen drie en een half keer zoveel!

Ten slotte: de spanning.. Is elke maand vol verwachting zitten 32,50 waard? Als je van spanning houdt, dan kan je beter naar een casino gaan, waar een roulettetafel ongeveer 97% uitkeert, of je koopt er Bitcoin van, dan kan je elke minuut van de dag in spanning zitten of de koers omhoog dan wel omlaag knalt.

Nogmaals: iedereen moet zelf weten hoe het geld verpild wordt, maar mij niet gezien.

De flauwekul rond graaiflatie

Het nieuws staat er vol van: bedrijven zoals Albert Heijn zouden, in de schaduw van de echte inflatie, naast krimpflatie ook aan "graaiflatie" doen. Hiermee bedoelen ze dat bedrijven de inflatie misbruiken om de winsten verder op te stuwen. 

Het is natuurlijk erg leuk om weer een economische term bij te bedenken, maar uiteindelijk valt het allemaal onder dezelfde kapitalistische noemer die marktwerking heet. Heel simpel: kapitalisme zorgt dat vraag en aanbod aan elkaar uitgebalanceerd wordt. Als de vraag (de kopers) dus blijven komen, dan kan de prijs van het aanbod (de winkel dus) hoog blijven. 

Waarom denken mensen steeds dat bedrijven liefdadigheidsinstellingen zijn? Die kostenneutraal proberen te werken, met wellicht een piepkleine marge om de toekomst van het bedrijf zeker te stellen? Nee natuurlijk niet! Als je de winst niet maximaliseert, is een bedrijf dief van zijn eigen portemonnee. 

Iedereen die nu een huis verkoopt doet hier ook vrolijk aan mee. Ik ken niemand die zoiets heeft van: "mijn huis kostte tien jaar terug 2 ton, als ik er een beetje inflatie bij doe, dan mag het huis nu weg voor 240k". Nee, dit huis staat gewoon voor 3 ton op de markt, samen met alle andere huizen van deze categorie. Je kijkt naar wat het kan opbrengen, niet naar wat het je gekost heeft.

Er zijn nauwelijks bedrijven die hun verkoopprijs baseren op hun kosten. De meeste autofabrikanten maken nauwelijks winst op hun compact cars, soms leggen ze er zelfs geld bij. De winst komt van het hoge segment. Een Volkswagen Up kost pakweg 20k, en een Touareg een slordige 100k. Maar de kostprijs ligt bij lange na geen factor 5 uit elkaar. Beide auto's hebben immers evenveel wielen, en de hoeveelheid technologie is vaak ook bijna gelijk. Volkswagen (en alle andere autofabrikanten) doen dit om marktaandeel in het goedkope segment te krijgen, om zo mensen aan hun merk te binden, zodat ze later wellicht een duurder model kopen. Is dit dan ook graaiflatie? Nee, gewoon marktwerking.

Laat ik voorop stellen dat ik er niet noodzakelijk voorstander van ben om alles aan de markt over te laten. Met grofweg elke 10 tot 20 jaar een economische crisis kunnen we ons best afvragen of het huidige systeem efficient is. Maargoed, blijkbaar hebben we gekozen voor een vrije markt, en dit is een onderdeel er van. Zodra we de markt teveel gaan reguleren, dan gaan er immers ook mensen klagen.

In de ergste categorie van klagers over winkelprijzen zitten de mensen die het zogenaamd opnemen voor de boeren, want de supermarkten zouden de boeren uitknijpen, zodat de boeren nauwelijks iets krijgen, en de supermarkten vette winsten. Dit klinkt heel aannemelijk en oprecht, maar ik blijf met een prangende vraag zitten: waarom kopen deze mensen niet direct bij de boer? Ik zie sporadisch wat borden langs de weg waar je wat fruit kan kopen, maar ik heb niet het idee dat er heel veel gebruik van wordt gemaakt. Waarom zijn deze winkels niet zo succesvol als de Albert Heijn? Ik kan begrijpen dat boeren geen tijd hebben om de hele dag bij een winkel te zitten, maar er bestaan ook automaten waar je spullen kan kopen, of je kan een cooperatieve winkel starten met meerdere boeren.

Maar de meeste mensen zullen zeggen: "de boer is te ver weg, Albert Heijn zit bij mij in de buurt". en dan ben je dus weer terug bij de kern van kapitalisme: u vraagt, Albert Heijn biedt aan.

Flinke sprong in eigen vermogen...met een nare bijsmaak

In de tien jaar dat ik aan het bloggen ben is er veel in mijn situatie veranderd. Tien jaar geleden was ik al blij als ik een paar duizend euro per jaar kon aflossen. En ondertussen droomde ik van een afgelost huis, zodat ik eerder met pensioen kon gaan. Afgelopen maand is die droom een heel stuk dichterbij gekomen, maar het is heel anders dan ik me had voorgesteld. 

Waarschijnlijk voel je 'm al aankomen: mijn dementerende vader is ondertussen in een verpleeghuis opgenomen, en we hebben zijn huis verkocht. De afgelopen maanden zijn dus heel druk en hectisch geweest. Hij had dit huis pas gekocht nadat ik uit huis was, dus voor mij had het huis een beperkte emotionele waarde. Enfin, nu is hij dus een zielige oude man, maar wel met een recordbedrag op zijn bankrekening. 

Voor mijn broer en ik was het nu overwegen wat te doen. Van de belastingdienst mag je jaarlijks 6035,- schenken aan je kinderen, en 2418,- aan ieder ander persoon, zoals kleinkinderen. Met twee kinderen en drie kleinkinderen schiet dat niet echt op. Niemand durft een schatting te maken hoe lang mijn vader nog blijft leven, maar ik denk niet dat hij lang genoeg leeft om al zijn geld belastingvrij weg te schenken. Ook moet hij vanaf het volgend jaar vermogensrendementsheffing betalen. Als het geld gewoon op een spaarrekening staat zal dat niet zo veel zijn, maar er is een groter probleem: voor de zorgkosten gaan ze zijn vermogen zien als forfaitair inkomen, waardoor hij pakweg 4% per jaar moet afdragen aan de SVB.

Bovendien kon mijn broer wel wat geld gebruiken voor een verbouwing, heeft hij nu een gunstige wisselkoers en zijn wij aan het rondkijken om te gaan samenwonen, dus kan het geen kwaad om alvast wat uit te delen. We hebben het bedrag zo gekozen dat er nog meer dan ruim voldoende overblijft voor een begrafenis, gelaten aan alle kleinkinderen en belastingvrij schenken voor nog enkele jaren. 

Het voelt zuur om belasting te moeten betalen over een erfenis. Maar van de andere kant: tot 136.000,- betaal je slechts 10% belasting (zie belastingdienst). Eigenlijk bizar dat je een slordige 40% belasting betaalt over salaris waar je hard voor hebt gewerkt, en slechts 10% voor geld dat je gewoon in je schoot krijgt geworpen. 
Ik heb jarenlang op elke bruiloft tegen de stelling "erfbelasting is belachelijk, want daar is al een keer belasting over betaald" gediscussieerd. Ik ga mijn argumenten hier niet nogmaals herhalen, als je ze graag wilt lezen, zie dan mijn artikel "is vermogensrendementsheffing eerlijk" en het mooie artikel uit de Trouw "Mark Rutte, Anti-liberaal". Het zou een beetje hypocriet zijn als ik nu alles op alles zou zetten om erfbelasting te vorkomen.

En nu eindig ik deze maand dus met een saving rate van pakweg 95%, en een passief inkomen waar ik een paar jaar op zou kunnen uitzingen.... Ik voel me bijna schuldig om de gelddromen die ik tien jaar geleden had die nu zijn uitgekomen...

zie ook:

Zorg om aftakelende ouders
Erfrecht: legaat
Is vermogensrendementsheffing eerlijk?

Mijn hypotheek... wat had beter gekund?

Vorige keer besprak ik hoeveel winst ik uiteindelijk heb gemaakt door het bijstorten in de spaarhypotheek. Ik ben heel tevreden met het resultaat, maar het is wellicht wel eerlijk om te vermelden wat ik nog beter had kunnen doen aan mijn hypotheek, zodat het wellicht nog lucratiever was geweest:

• Spaarhypotheek op voorhand volstorten
  Als je later gaat bijstorten heb je een hoop rekenwerk te doen om binnen de bandbreedte te blijven. Bij sommige hypotheekverstrekkers is het echter mogelijk om op voorhand een bijstortschema te bepalen. Zo kan je bijvoorbeeld instellen dat je de eerste 5 jaar 10 keer zoveel premie betaalt als de 15 jaar erna. En de laatste 10 jaar? Daar mag je zelfs voor instellen dat je helemaal geen premie betaalt, zie hier. Ik heb nooit een tooltje gemaakt voor deze optie, omdat deze optie niet meer mogelijk was tegen de tijd dat ik iets van javascript begon te begrijpen, maar om je en idee te geven: een hypotheek van een ton tegen 5% kost over 30 jaar 43078,- aan inleg. De rest wordt door de spaarrente gegenereerd. Maar als je het hieromschreven traject aanhoudt, dan kost het je slechts 27665,- aan inleg.
  Waarom hebben we dit niet gedaan? Simpel: we hadden geen idee dat dit mocht, en bovendien hadden we geen ruimte over om extra te storten.
  
  
• Aflossingsvrije hypotheek omzetten naar spaarhypotheek
  Vanaf 1 januari 2013 is een hypotheek alleen aftrekbaar als hij minimaal annuitair afgelost wordt. Hiermee kwam defacto een einde aan de spaarhypotheek (en ook aan de aflossingsvrije hypotheek, al is deze vorm nog een tijdje populair geweest toen de rente extreem laag stond). Naar aanloop van deze transitie was het mogelijk om je aflossingsvrije hypotheek nog snel te laten omzetten naar spaar. In het najaar van 2012 was er zelfs een wachtrij bij hypotheekverstrekkers omdat veel mensen dit wilde doen. 
  Dit was een goede optie voor mij geweest. De hypotheek liep ondertussen al twee jaar, en na twee loonsverhogingen was het wellicht mogelijk om de hogere last van een extra spaarhypotheek te kunnen dragen. Helaas was is ik er te laat bij om dit te regelen. 
• Rente aflossingsvrije hypotheek afkopen
  Dat mijn spaarhypotheek een rente van 5.3% heeft is niet zo erg. Na een tijdje ging dit percentage in mijn voordeel werken. Maar mijn aflossingsvrije hypotheek van 5.1% was achteraf gezien minder gunstig. Eind 2015 heb ik een keer bekeken of het afkopen van de rente gunstig was. Destijds zou het een slordige E20.000 kosten, maar wel grofweg 7% rente op mijn investering krijgen. Hoewel ik dit geld op dat moment niet had, was dit een achteraf gezien een hele goede investering geweest in verband met mijn scheiding in 2019: ik zou dan een hele gunstige rente kunnen overnemen, terwijl het geld niet in overwaarde zou gaan zitten die ik met mijn ex zou moeten delen. Maarja, als ik zulke goede vooruitziende blik had, dan had ik net zo goed niet kunnen trouwen...
  

Zijn er hypotheekzaken waar jij achteraf spijt van hebt?

zie ook:

rentevaste periode openbreken: wat is de winstverwachting?

Hoe is het ondertussen met mijn spaarhypotheek?

spaarhypotheektools

spaarhypotheek: laatste jaren premievrij?

Zijn de boeren de spil in de Nederlandse economie?

De provinciale verkiezingen gaan voor een groot deel over de problematiek rond de agrarische sector. Een tijdje terug heb ik het al gehad over uitspraken gehad als "stikstof is alleen een probleem in Nederland" en "geen boer geen voer", dus hebben we nog een belangrijk speerpunt van de boeren over: "de veeteelt is onmisbaar voor de Nederlandse economie".

En dat is meteen een hele lastige uitspraak, want hoe meet je dit, en waar leg je de grens? Tel je bij landbouw alleen de produktie, of ook de verwerking, zoals de slagerijen en andere voedingsmiddelenindustrieen? Maar als je die bedrijfstakken meetelt, mag je dan de verwerking van geimporteerde produkten meetellen? En bedrijven die boeren ondersteunen, zoals loonwerkers, transporteurs? En bedrijven die bedrijven ondersteunen die de boeren ondersteunen? En hoe zit het met subsidies?

Om bovenstaande redenen dienen de getallen die in dit artikel genoemd worden slechts als orde van grootte. 

Omzet
Dus laten we maar snel naar de getallen gaan! Volgens het CBS droeg de landbouw 1.4% bij aan het bbp van Nederland, oftewel een slordige 11 miljard. Om de landbouw heen hangt een "wolk" van leveranciers, verwerkers en handelaren, het zogenaamde "agrocomplex". Als je die meetelt, dan kom je op 6.4%, oftewel 52 miljard. Van deze omzet wordt grofweg 38% door veelteelt opgewekt, dus grofweg respectievelijk 4 en 20 miljard.

Is dat veel? Laten we het vergelijken met een paar grote bedrijven in Nederland. Ik heb de "overlopers" Unielever (omzet 60 miljard) en Shell (omzet 381miljard) bewust weggelaten:

Zoals eerder gezegd: dit is appels met peren vergelijken, maar het geeft wel een orde van grootte: ASML, Philips Medical en Randstad hebben samen meer omzet dan het hele agrocomplex. En als je dan bedenkt dat deze bedrijven pakweg 200 hectaren innemen, en het agrocomplex een slordige 2.000.000 hectaren, dan geeft dat wel te denken: het geld dat verdiend wordt met een industrie die ongeveer de helft van Nederland inneemt had ook verdiend kunnen wordt met slechts 0,01% van het oppervlak! Ondankt de exportrestricties verwacht ASML te kunnen groeien naar 40 tot 60 miljard omzet per jaar in 2030, dus de halvering van veestapel voor 2030 wordt ruimschoots gecompenseerd. 

Als we het grafisch weergeven wordt het nog meer duidelijk:

Het hele agrocomplex is geen enorme speler. Vooral als je gaat kijken naar de echte veroorzaker van het stikstofprobleem. Het donkergroene vakje linksonder het agrocomplex is de pure veeteelt. Het rechtse stuk van de veeteeltbalk wordt voornamelijk ingenomen door agroreuzen als De Heus en For Farmers.

Subsidies

Subsidies worden in vele vormen gegeven, van directe Europese potjes tot stoppremies. Hieronder volgens enkele potjes:

• In 2018 gaf de hele EU 59 miljard aan landbouwsubsidies. 835 miljoen was bestemd voor Nederlandse boeren.
• het saneren van nertsenfokkerijen kostte in 2021 176 miljoen.
• tot 2035 komt er 25 miljard vrij voor landbouwtransitie

Is dit veel? Deze subsidies zijn hele moeilijk te verhouden tot wat het oplevert en tot andere bedrijfssectoren. De meeste grote techbedrijven ontvangen ook bakken aan subsidie in de vorm van WBSO (Wet Bevordering van speur- en Ontwikkelingswerk) en kost de belastingbetaler in 2018 al 1.7 miljard. Bedrijven als Shell, ASML en Booking.com profiteren hier het meeste van.

Hoewel ik 835 miljoen op een omzet van 11 miljard aan de hoge kant vind, is het waarschijnlijk niet heel veel meer dan andere bedrijven ontvangen. Zoals altijd is het erg lastig om het geld op de juiste plek te laten landen. 

Afzet 

Omzet is een lastige term, omdat daar ook de inkoopkosten inzitten, en subsidies zijn al helemaal ondoorzichtig. Dus wellicht is het leuk om te gaan kijken wat onze veeteelt nu echt oplevert. De website Agrimatie van de universiteit van Wageningen geeft mooie infographics over de veelteelt. Zo kan je zien welke ruwe grondstoffen Nederland binnenstromen en hoeveel producten er geexporteerd of geconsumeerd worden:

bron: Agrimatie

Als ik alle binnenlandse afzet en export neem en daar de import van aftrek, dan kom ik voor zuivel, varken en pluimvee op ongeveer een totale omzet van 20 miljard. Dit komt behoorlijk overeen met de omzet van het "veeteelt agrocomplex" stukje.

Samengevat:

Voor een sector die ongeveer de helft van het oppervlak van Nederland opeist, daarmee grote schade toebrengt aan het milieu en daarmee de rest van het land op slot zet, levert het beroerd weinig op.

Stem komende woensdag dus liever op een partij die je provincie mooier en leefbaarder wil maken

zie ook:

Stikstof alleen een probleem in Nederland?
Geen boer geen voer?

Hoe is het ondertussen met.... mijn spaarhypotheek?

Laatst kwam ik er achter dat ik sinds 2013 aan het bloggen ben, dus is dit mijn 10de jaar! Daarom leek het me leuk om dit jaar een paar onderwerpen aan te snijden waar ik de afgelopen jaar meermaals over heb geschreven, om te kijken hoe het er nu mee staat. Vandaag: mijn spaarhypotheek.

Om te begrijpen waarom ik dit blog begon moeten we terug naar drie jaar voor de start van dit blog, namelijk toen ik en mijn destijds vrouw in 2010 dit huis kochtten. In die tijd was een aflossingsvrije hypotheek heel normaal. Pas in augustus 2011 kwam er een "gedragscode" die bepaalde dat men maximaal de helft van de WOZ waarde aflossingsvrij mocht doen, de rest zou dan spaarhypotheek moeten zijn. Onze hypotheekverstrekker liep blijkbaar op de troepen vooruit, en gebruikte deze gedragscode al in 2010. Voor een uitgebreide geschiedenis van de Nederlandse hypotheek, zie hier. Ook de rentes waren anders: met ruim 5% was hij "historisch laag", dus hadden we de rente zo lang mogelijk vastgezet. 

Drie jaar later kwam langzaam het besef dat ik niet tot mijn 73ste loonslaaf en consumeerslaaf wilde blijven en stuitte ik op blogs over hypotheek versneld aflossen. Veel van deze blogs waren duidelijk geinspireerd door het boek "hypotheekvrij" van Gerhard Hormann, waarbij wordt gepredikt om zo snel mogelijk je aflossingsvrije hypotheek af te lossen voor lagere maandlasten. Dat je hiervoor ook hypotheekrenteaftrek misliep was niet erg, want als je de HRA pas op het einde van het jaar liet uitkeren dat merkte je het verschil niet....of zoiets. De spaarhypotheek durfde niemand aan, want dat had iets met bandbreedtes en dat was eng. 

Anyway, dit mantra schreeuwde om een tegengeluid dat een spaarhypotheek veel rendabeler was om af te lossen, en dus begon ik met een blog genaamd "rentenieren op je hypotheek". Later ging ik over meer dingen schrijven en vond ik de naam te lang, dus veranderde ik het in Geld is Tijd.

En zo begon ik dus met een reis van bijstorten van de spaarhypotheek. In september 2013 deed ik mijn eerste storting. In de jaren erna stortte ik in totaal 13350 euro bij en kortte ik de hypotheek in tot 20 jaar. Hiermee is de spaarhypotheek volledig "vol", en is het dus een mooi moment om de balans op te maken. Het vorig jaar liet ik al zien dat mijn spaarhypotheek op dit moment meer oplevert dan hij kost. Maar de belangrijkere vraag is: wat heeft al dat bijstorten en inkorten opgeleverd?

Dat is helaas niet zo eenvoudig om te zeggen, omdat in 2019 wegens mijn scheiding mijn spaarhypotheek is gehalveerd. Hoewel de spaarhypotheek halveerde, mocht ik wel de volledige spaarpot meenemen. Om te voorkomen dat er teveel gespaard zou worden, had ik de maandelijkse bijstorting in elk geval moeten aanpassen. Daarom heb ik zitten rekenen met 2 scenarios: dat de premie minimaal zou worden en de hypotheek dus zo lang mogelijk zou blijven bestaan, of dat ik net zoveel zou inkorten als dat ik daadwerkelijk heb gedaan. dan krijg je het volgende plaatje:

De groene lijn is dus opbouw in de spaarhypotheek zoals hij daadwerklijk loopt/is gelopen. Let maar niet op het rare knikje van 2017, toen is er het een en ander aan versleuteld aan de spaarhypotheek, zie hier. De rode en blauwe lijn geven twee scenarios weer hoe het had kunnen lopen als ik niet had bijgestort.

De vergelijking tussen maandelijkse (netto) kosten is als volgt:

De piekjes in de groene lijn zijn de bijstortingen. Je ziet dat de groene lijn na 2019 ongeveer dezelfde premie heeft als de blauwe lijn. Dit is namelijk de minimale maandelijkse kosten die toegestaan zijn wegens de bandbreedte. het verschil is dat er in het blauwe scenario ongeveer 5 jaar langer betaald moet worden. 

Maar de grote vraag is natuurlijk: wat heeft het echt opgeleverd? De frappante is dat het blauwe en het rode scenario ongeveer evenveel zouden kosten. In het rode scenario bouw je sneller geld op, maar de hypotheek is ook kosrter, dus je profiteert minder lang van het spaaarhypotheekvoordeel. Het scenario dat ik heb gevolgd heeft over de hele looptijd ongeveer 9000,- opgeleverd. Het is hierbij niet eerlijk om dit te rekenen als 9000/13350 = 67% winst. De bijstortingen zijn immers in de jaren '10 gedaan, terwijl de winst pas rond de jaren '30 wordt gemaakt. Als je ook de duur meetelt, dan kom je op een rendement van grofweg 5% per jaar. Achteraf gezien is het bijstorten dus een lucratieve en veilige manier geweest om rendement te maken. 

Zelf Gerhard Hormann heeft in 2016 toegegeven dat aflossen op een aflossingsvrije hypotheek niet echt gunstig is, en dat bijstorten op een spaarhypotheek veel rendabeler is. Maarja, achteraf is gemakkelijk praten. Er zijn genoeg dingen die ik beter had kunnen doen bij het afbreken van mijn hypotheek, dus het is ook eerlijk om dat te vermelden. Ik zal daar binnenkort eens over uitwijden.

zie ook:

de geschiedenis van de spaarhypotheek
recensie "hypotheekvrij"
eindelijk kan ik rentenieren op mijn spaarhypotheek
is Gerhard Hormann van zijn geloof gevallen?
een overzicht van mijn hypotheekaflossingen

Waarom ik eindelijk biologisch ben gaan eten

Elke keer als ik in de supermarkt kom sta ik bij het groentevak te wtijfelen: de duurdere biologische, of toch maar weer gewoon de goedkope? In mijn studententijd kon ik deze argumentatie nog verdedigen, maar naarmate ik welvarender ben, en nota bene investeer in duurzame akkerland is het onhoudbaar geworden. Dus bij deze alle argumenten waarmee ik voorheen goedpraatte dat ik geen biologische producten kocht, en nu wel. 

En voordat je het je afvraagt: nee, niemand betaalt mij om iets te schrijven. Ik heb geen aandelen van welk keurmerk dan ook. Ik heb dus wel aandelen van Land van Ons, maar ik schrijf hier anoniem, zij weten niet wie ik ben, en er is dus geen wederdienst of wat dan ook. Het enige risico bestaat dat mensen door dit artikel mileubewuster gaan leven en dat ik daardoor op een mooie wereld ga wonen, maar ik verwacht dat de impact verwaarloosbaar is. 

Goed, waar waren we? Oja, waarom ik geen biologische producten kocht:  

Zijn de eisen voor biologisch wel goed?

Keurmerken zien er leuk uit, maar door de berg aan keurmerken is er een soort van keurmerkinflatie ontstaan. Een mooi voorbeeld is het Max Havelaar keurmerk, onderdeel van het internationale Fairtrade keurmerk. Voor veel fabrikanten en winkels was het keurmerk te duur, omdat er een minimumprijs voor boeren wordt gehanteerd, zodat men gewoon een eigen keurmerk heeft bedacht: UTZ, onderdeel van het Rainforest Alliance. Maargoed, we dwalen af: waar staat biologisch voor? De hoofdregels zijn:

• Geen gebruik van synthetische bestrijdingsmiddelen
• Geen kunstmest
• Bij dierenproducten is rekening gehouden met dierenwelzijn. Biologisch vlees is typisch minstens zo diervriendelijk als "beter leven 3 sterren", zie hier. 

Geen slecht lijstje dus, maar het blijft een keurmerk, dus het kan nooit perfect zijn voor alle situaties. Bijvoorbeeld:

• Binnen de biologische landbouw is genetische modificatie niet toegestaan. Hier kan je veel vraagtekens bij zetten. De natuur doet de hele evolutie aan genetische modificatie, en de mens ook wegens plantveredeling, waarom mag deze stap dan niet, zelfs niet als het veel productievere planten oplevert?
• Er zijn wel eisen over meerdere gewassen op dezelfde akker, zodat het interessanter is voor insekten en om plagen te reduceren, maar ik zie geen eisen wat betreft maaiseizoenen (om weidevogels te beschermen) en houtwallen, die ontzettend belangrijk zijn voor ecoverbindinszones.
• Een akker moet 2 jaar biologisch zijn verbouwd voordat het keurmerk kan worden gegeven. Dit betekent dat een boer dus twee jaar minder inkomsten heeft door de lagere opbrengst, maar nog niet de voordelen heeft van hogere prijzen. Het omschakelen naar biologisch is dus een enorme investering. Het zou fijn zijn als er een soort overgangskeurmerk zou komen zodat deze producten toch gunstig verkocht kunnen worden, of dat de overheid de gedorven inkomsten compenseert.

Hoewel er kantekeningen te plaatsen zijn, denk ik dat het biologische keurmerk op veel gebieden ambitieus genoeg is om een verschil te kunnen maken. Zonder dit keurmerk zou het erg ingewikkeld zijn om alle producten apart te moeten overwegen of ze goed genoeg zijn.

Biologisch voedsel heeft veel meer landgebruik, dus is juist slecht voor het milieu

Dit is denk ik het meestgebruikte argument tegen biologisch voedsel: de opbrengst van een biologische akker is kleiner, dus men heeft meer landoppervlak nodig om hetzelfde voedsel te kunnen verbouwen, met als gevolg dat er meer natuur opgeofferd moet worden voor landbouw. Sommigen gaan zelfs zover dat we de wereld niet meer zouden kunnen voeden als alles biologisch zou zijn. Zie bijvoorbeeld hier en hier. Maar zo eenvoudig is het niet. Doordat bioligische boeren geen pesticides en kunstmest gebruiken, is de biodiversiteit op een biologische akker veel hoger en is er minder uitspoeling van nutrienten. Bovendien stoot kunstmest veel stifstofoxide uit, wat zowel een stikstofprobleem als een broeikasprobleem veroorzaakt. Zie onder andere hier en hier. Het verschil aan biodiversiteit is enorm: onze conventionele landbouw is dermate "platgespoten" dat het voor de gewone flora en fauna als woestijn wordt gezien: niks te beleven. Alle groene weides in Nederland zien er wellicht mooi uit, maar voor de natuur tellen ze totaal niet mee. Biologische akkers en weides daarentegen hebben veel meer te bieden voor insekten, weidevogels en kunnen daarom meer meegeteld worden tot natuur.

En wat betreft het argument dat we niet de hele wereld kunnen voeden met biologisch eten: door minder vlees te eten kan het extra landgebruik met gemak gecompenseerd worden.

Biologisch voedsel zit vaak plastic verpakt

Als ik mezelf soms bijna had overtuigd om een biologische komkommer te pakken, was er soms nog een obstakel dat me tegenhield: de biologische komkommer zat in plastic, en de gewone niet. Hoe kan iets dat onnodig extra verpakt dit nou goed zijn?

Het antwoord is simpel: verpakte groente gaan ongeveer drie keer zo lang mee als onverpakte groente. Het reduceren van uitval wegens verroting compenseert ruimschoots de extra milieubelasting van de verpakking.

Biologisch voedsel is duur

En dan komen we bij het belangrijkste punt van ons pinnige Nederlanders en bovendien mensen die snel met pensioen willen: het is duurder. En dat in een wereld waar de voedselprijzen al aardig aan het stijgen zijn. Dus ben ik voor de grap eens gaan kijken hoeveel het scheelt bij de Lidl:

Het viel me op dat veel producten slechts 10 cent duurder waren. Vooral bij melk was ik zeer verbaasd over het verschil. Bedenk dat bij dierenproducten zowel al het voer biologisch moet zijn als dat het dierenwelzijn op orde moet zijn. Ook verbaasde ik me over de wortelen, die exact evenduur waren, en de komkommer, die immers in de volle grond geteeld moet worden en beduidend beter smaakte. de enige echte uitschieter is de koffie.

Er is wel een dingetje wat de keuze lastig maakt: de biologische producten komen soms van verre streken. Dit kan voor mij ooit een overweging zijn om toch voor het lokale product te kiezen.

Mijn koopgedrag maakt heel weinig uit, uiteindelijk zijn het de grote bedrijven die het verschil maken.

Deels is dit natuurlijk waar: we worden op televisie doodgegooid met adviezen om de thermostaat een graadje lager te zetten, en ondertussen krijgt de fossiele industrie bakken subsidie om door te vervuilen. Het aanpakken van de industrie heeft een veel groter effect dan het veranderen van consumentengedrag. Een mooi voorbeeld is de duurzame cacao: enkele jaren terug startte Oxfam Novib de actie "groene Sint", om chocoladeletters duurzamer te krijgen. Binnen no-time waren praktisch alle chocoladeletters duurzaam, zonder dat de consument er veel voor hoefde te doen. Als biologisch zo goed is, waarom zorgen de boeren en winkels niet gewoon voor 100% duurzaam?

Zo gemakkelijk is het helaas niet. Zoals ik al eerder aangaf is de omschakeling naar biologisch lang en duur. Vooral de dure grondprijs in Nederland werkt tegen. Op dit moment wordt ongeveer 4% van de Nederlandse landbouwgrond voor biologische teelt gebruikt. Daarentegen is 3% van de verkochte voeding biologisch. Ik weet niet of dit verschil komt doordat de meetmomenten niet precies gelijk liggen of omdat een biologische akker minder opbrengt. Grofweg verschillen ze niet veel van elkaar. 

het Europese gemiddelde is nu zo'n 9%, met uitschieters als Oostenrijk die al 25% biologische landbouw hebben. Zoals bij veel statistieken bungelen we als Nederland weer onderaan. Er zullen nog vele jaren overheen gaan voordat in Nederland al het voedsel biologisch is, en tot die tijd kan de consument meehelpen om het verschil te maken.

Conclusie

Als een winkel beide versies aanbiedt, vind ik dat ik geen excuus meer heb om niet-biologische producten te kopen. Het is wellicht geen utopisch keurmerk, maar wel het beste wat we op dit moment hebben. Voor het kleine prijsverschil hoef ik het niet te laten.

Koop jij wel eens biologisch voedsel?

Warmtescan van mijn huis

In het kader van duurzamer wonen biedt mijn gemeente een gratis warmtescan aan. Tijdens een warmtescan maken ze infraroodbeelden van een huis om te zien waar de meeste warmte weglekt, en waar dus nog beter geisoleerd kan worden. Ik heb me al een jaar geleden aangemeld, maar blijkbaar was er zulke lange wachtrij dat ik een paar maanden terug pas gebeld werd. Ze kunnen immers alleen een warmtescan doen als het buiten voldoende koud is. De warmte moet namelijk wel de mogelijkheid krijgen om naar buiten te lekken. En dus was het 7 december koud genoeg voor wat mooie kiekjes.

Ramen en deuren zijn vaak notoire warmtelekken. Ik weet dat mijn glas niet het allerbeste HR+ glas is, dus ik was heel benieuwd. De ramen zijn typisch een graag warmer dan de muren, dus 4 in plaats van 3 graden:

De ventilatieroosters die ik ooit heb gemaakt zijn inderdaad warmtelekken, maar ventilatie is zeker zo belangrijk als isolatie:

Al met al niet slecht dus. De voordeur daarentegen is een groter probleem, die is 5-6 graden:

Aan de binnenkant zie je het tegenovergestelde plaatje, daar is de deur juist kouder dan de omgeving:

Het is goed dat ik in de winter een gordijn voor deze deur heb hangen. Wellicht kan ik wat meer doen, zoals zulk knuffelbeest dat als tochtstrip gebruikt kan worden. bij ons in het dorp komt immers iedereen via de achterdeur, dus deze deur mag best beter ingepakt worden.

Een van de belangrijkste reden om de warmtescan te laten doen is de koubrug. In mijn huis loopt het betondek van de eerste verdieping door de spuwmuur naar buiten aan de voorkant en achterkant. Mocht je afvragen waarom ze vroeger voor zulke idiote contructie hebben gekozen: voorheen was de bovenverdieping een houten wand, en die moest natuurlijk ergens op staan. Hoe dan ook, ik was heel erg benieuwd hoeveel warmte er door deze koubrug naar buiten lekt: 

Aan de voorkant is de koubrug ongeveer 4 graden ten opzichte van de 2 graden van de rest van de muur. Ook kan je zien dat de buurman rechts de koubrug heeft "ingepakt" met isolatie en trespa, waardoor zijn koubrug slechts 3 graden is:

Aan de achterkant zit mijn afdak over de koubrug heen. Ik heb het gevoel dat hierdoor de vloer van de eerste etage aan de achterkant warmer is dan aan de voorkant. Dit klopt ongeveer: de koubrug is achter zo'n 6 graden tegenover 4 graden van de rest van de muur: 

Aan de binnenkant is het effect ook duidelijk zichtbaar: het plafond is ongeveer 13 graden, ten opzichte van 14-15 graden voor de rest van de muur:

Ten slotte het dak. Rond het dak vallen twee dingen op. Het is heel warm onder de dakgoot, en er is een warme plek rond de schoorsteen:

De warme plek bij dakgoot is gemakkelijk te verklaren, want daar lopen alle verwarmingsbuizen. dat kan je van binnen ook goed zien:

De buizen zijn een keer geisoleerd, maar blijkbaar zit hier nog ruimte voor verbetering. Als ik ooit bij deze verwarmingsbuizen moet zijn kan het geen kwaad om een extra jas eromheen te doen. Eigenlijk het enige ding wat een simpel foutje is en gemakkelijk te verhelpen is bij de schoorsteen. De plaatjes binnen waren helaas niet duidelijk, maar tijdens het scannen was duidelijk te zien dat men het stuk dak onder de schoorsteen is vergeten te isoleren. 

En dat is er nog een heel voordehandliggend ding over: een pijpje dat vroeger werd gebruikt voor de condens van de droger. Op de volgende foto zie je heel goed de warme vlek links van de schoorsteen en de vlek op de muur waar de droger zat:

En van binnen laat het ook niks aan de verbeelding over:

Ik dacht dat zulk klein gat op de zolder niet veel zou doen, maar even opvullen kan geen kwaad.

Conclusie:

Over het algemeen ben ik niet ontevreden. hoewel de ramen en deuren niet hele moderne zijn, stralen ze niet veel meer uit dan de muren. Ook de koubrug is minder erg dan ik had verwacht. Het is een gigantische investering om dit probleem goed op te lossen, en zo te zien ga ik dat nooit terugverdienen. De enige dingen die ik ga doen is extra isolatie bij de voordeur maken, het dak bij de schoorsteen opvullen, en uiteraard het gat door de droger.

Terugblik persoonlijke financien van 2022

Ziezo, 2022 is achter de rug. Persoonlijk was het geen geweldig jaar, met veel gedoe rond mijn aftakelende vader en nog meer medisch leed van vrienden en familie. Maargoed, dit blijft een financieel blog, dus laten we snel de cijfers er bij halen: 

Financien

Na 2021, waarin een behoorlijk stuk geld in de keuken is verdwenen, ziet het er voor 2022 weer een stuk rooskleuriger uit. De savingrate voor heel 2022 eindigt op 49%:

Volgens MrMoneyMustache betekent dit grofweg dat ik nog 17 jaar moet werken. Tegen die tijd ben ik 58. Geen slecht vooruitzicht, maar eigenlijk ben ik van plan om al wat eerder Barista Fire wil gaan worden. Ik heb hier nog geen nauwkeurige berekeningen over gemaakt, maar over 8 jaar is zowel de alimentatie als de spaarhypotheek afgelopen, dus wellicht is dat een mooi moment om het rustiger aan te gaan doen.

Een andere manier om naar financiele onafhankelijkheid te kijken is het passieve inkomen. De grafiek hieronder geeft verschillende componenten van passief inkomen (gedeeld door de totale uitgaven. Als de grafiek 100% procent kan ik al mijn uitgaven dekken): 

Je ziet dat dit jaar geen feest was op de beurs, want de inkomsten van beleggingen was niet veel. Van de andere kant: dit was juist een goed jaar om aandelen te kopen. De op- en neergaande koersen maakten het redelijk gunstig om de aankopen te timen. Ten slotte zie je dat het component "giften" flink is gestegen. Het vorig jaar heeft mijn moeder wat apparatuur voor de keuken gedoneerd, en dit jaar heeft mijn vader de maximale schenking gedaan (nouja, mijn broer en ik beheren zijn rekening...).

De buffer (hoeveel maanden kan ik het met mijn spaargeld uithouden) is het hele jaar rond de vijf maanden geweest. Normaalgesproken vind ik een buffer van drie maanden voldoende, maar doordat ik de markt aan het afwachten ben heb ik minder belegd dan ik eigenlijk gewild had. Geen zorgen, dit geld staat nog steeds klaar voor de volgende dip!

Ten slotte het eigen vermogen. in deze grafiek deel ik het eigen vermogen door de uitgaven. Bij 100% zou ik dus een jaar op mijn vermogen kunnen teren (er van uitgaande dat het vermogen vrij opneembaar is), en bij 2500% heb ik genoeg vermogen voor de "safe withdrawal rate" van 4%.

Het vermogen is grofweg gestegen van 300% naar 400%. Dat is in lijn met de saving rate van 49%: ik heb ongeveer net zoveel gespaard als uitgegeven, dus na een jaar heb ik genoeg geld om het een extra uit te kunnen zingen. 

Je ziet dat het extra vermogen voor een deel in aandelen is gaan zitten, maar het grootste deel is naar de hypotheek gegaan. Dus is het meteen tijd voor het volgende kopje:

Hypotheek

Aangezien de keuken dit jaar afgerond werd, had ik minder buffer nodig en kon er weer met vol enthousiasme worden afgelost. In februari heb ik al eens 10.000 afgelost, en in december kwamen er nog eens twee keer 5000 bij. Samen met de autmatische aflossingen is de hypotheek gekrompen van grofweg 70% van de oorspronkelijk hypotheek naar 60%:

Dit is een jaarrecord voor mij! Met dit tempo kan ik over 6 jaar hypotheekvrij zijn! Maar dat is waarschijnlijk niet wat er gaat gebeuren. Ik ga proberen om het annuitaire stuk van 5.3% binnen een of twee jaren af te lossen. De rest van de hypotheek is dermate goedkoop dat het op dit moment beter is om het geld te reserveren voor aandelen.

De hypotheekkosten zakte slechts van 75% naar 70%:

Dit getal lijkt een beetje tegen te vallen als je vergelijkt met de aflossingen, maar zoals je hier kan lezen zijn de huidige kosten vooral aflossingen. Als je mijn netto kosten bekijkt zonder aflossingen, dan betaal ik ongeveer 1% rente! En de spaarhypotheek maakt het helemaal bont, want die levert netto zelfs geld op!

Klussen

Ik heb niet het gevoel dat ik het afgelopen jaar aan veel dingen ben toegekomen. Toch is het me gelukt om de verbouwing van de keuken af te ronden en de badkamer een beetje op te kalefateren, waar ik heel blij mee ben. Voor de rest zijn het vooral kleine klusjes die ik heb gedaan die niet interessant genoeg zijn voor een blogpost, zoals drie lekkages (dak, badkraan en wasmachine afvoer) en een verrotte deur repareren. Op dit moment heb ik geen grootste plannen voor het komende jaar, maar dat zou kunnen veranderen omdat ik een nieuwe buurman krijg die wellicht dingen gezamelijk wil oppakken, zoals een nieuw dak.

Bij deze wens ik iedereen een voorspoedig 2023!

Enkele willekeurige voorspellingen voor 2023

Op de valreep van 2022 is het interessant om te filosoferen wat 2023 ons zal brengen. Dus bij deze een rijtje met voorspellingen:

• Kunstmatige Intelligentie (AI) begint langzaam zijn weg te vinden in het dagelijks leven. Op het medisch gebied zal de enorme hoeveelheid informatie veel betere en toegespitste behandelingen kunnen voorschrijven, en steeds meer leerlingen, onderzoekers en bedrijven zullen grote stukken van hun werk kunnen uitbesteden.  
• Een bedrijf zal met een revolutionair proces komen om gras om te zetten in melk zonder tussenkomst van koeien. De koeienmarkt stort volledig in.
• We krijgen nog een pandemie. Ik ben er nog niet aan uit of het een nieuwe Chinese Covid variant zal zijn, een willekeurig ander virus, of een nieuw zoonose.
• Oekraine weet Rusland volledig uit te putten, zodat ze uiteindelijk al het gebied dat ze voor 2014 hadden terugwinnen
• Ondertussen is de macht van Rusland zo verzwakt en komen de Russische minderheden terug van de oorlog. Door al die ervaring en frustratie ontstaat er onrust in Tsjetsjenie, Dagestan, Boerjatie en Tuva. Ook landen waar Rusland garant stond voor de veiligheid worden instabiel zoals Belarus, Armenie, Kazachstan en Oezbekistan. Ten slotte gaan een paar buurlanden profiteren van de chaos, zoals Georgie die Ossetie terugpakt en Japan die de noordelijke eilanden weer onder haar controle neemt.
• Het wordt geen leuk jaar voor Elon Musk: Twitter zal in elkaar storten, Tesla wordt links en rechts door conventionele en nieuwe autofabrikanten ingehaald, en Starship blijft kampen met tegenslagen. Mede door de financiele crisis zal het vermogen van Elon Musk ruwweg halveren.
• The Line in Saoedi Arabie zal de eerste helft van 2023 veel voortgang maken, maar de bouw zal op het einde van het jaar zonder enig nieuwsbericht stoppen wegens de financiele crisis.
• Oja, en er zal een financiele crisis komen, maargoed, daar wacht ik al een paar jaar op, dus misschien wordt ook 2023 overgeslagen. 

Fijne jaarwisseling!

Extra uitgaven goede doelen: Wikimedia

Voor mij is de kersttijd vaak een moment om een balans te vinden tussen oppotten en het doneren van geld. Met andere woorden: zowel mijn aandelenportefeuille als mijn goede doelen portefeuille wordt welbewust beheerd. 

Ik wil in de orde van 1% van mijn vermogen jaarlijks doneren. En dat geld wil ik zo effectief mogelijk inzetten. Zo doneer ik op dit moment periodiek aan een ontwikkelingsdoel en aan een cultureel doel. Omdat ik periodiek schenk en dit heb vastgelegd met een zelfgemaakte overeenkomst, is het volledige bedrag aftrekbaar van de belasting, zie hier. Kortom, op deze manier kan je bijna twee keer doneren voor hetzelfde bedrag, want voor elke 100,- die ik schenk, kost het me netto ongeveer 60,-.

Dit jaar komt er nog een mooi voordeeltje bij: mijn werkgever heeft een actie gestart waarbij ze alle donaties verdubbelen. Op deze manier wordt 60,- doneren dus effectief 200,- doneren!

Vooral deze bijkomstigheid heeft me er toe gezet om een nieuw goed doel uit te zoeken, zodat ik mijn werkgever nog meer kan laten opdraaien voor mijn filantropie ;-). En de keuze is gevallen op Wikimedia, de stichting achter Wikipedia. Je zou kunnen afvragen of je in een wereld met klimaatproblemen, ziektes, oorlog en vluchtelingen je geld moet schenken aan een website, maar ik denk van wel. Ik heb veel te danken aan Wikipedia. Ik zoek dagelijks kennis op via het netwerk, en vooral toen ik les gaf op een basisschool maakt ik veelvuldig gebruik van de gratis afbeeldingen van Wikimedia. En in een wereld waar complottheorieen de boventoon voeren en waar wetenschappers verketterd worden is een website met goede kennis meer dan noodzakelijk.

Wikipedia staat op de vijfde plek van grootste websites ter wereld, maar is een vreemde eend in de bijt: de top 50 bestaat vooral uit multinationals van social media, verkoopsites en pornosites. Terwijl de overige 49 sites ons tot waanzin drijven met een overkill aan reclames, affiliates en verslavingen, doet Wikipedia waar internet voor bedoeld is: het vergaren en delen van kennis dankzij een wereldwijd netwerk van enthousiaste mensen.

bron: visualcapitalist.com

Als je bedenkt dat er bij Facebook pakweg 25000 mensen werken, waarvan een groot deel bezig is met het optimaliseren van reclames om ons zoveel mogelijk te verleiden, dan is het personeelsbestand van de Wikimedia Foundation van 700 mensen bijna lachwekkend.

Dus denk ik dat Wikimedia een zeer nuttig doel is. Ik ben trouwens niet de enige met deze overtuiging, want onze grote vriend MrMoneyMustache heeft ook wel eens 1000,- aan ze gegeven.

Ziezo, ik kan met een goed gevoel de kerstvakantie ingaan (en zonder gewetensbezwaren het geslijm om geld bovenaan wikipedia wegklikken ;-))

disclaimer: dit artikel is geschreven uit eigen initiatief, zonder inmenging van externe partijen, en zeker niet Wikimedia zelf

zie ook:
hoeveel aan goede doelen besteden?

En? Lukt mijn timen van de markt een beetje?

Zoals wellicht bekend beleg ik al een tijdje periodiek via mijn werk, en bovendien koop ik af en toe wat ETF-jes bij DeGiro. En dat laatste kan je niet bepaald periodiek noemen. Hoewel ik weet dat talloze studies hebben aangetoond dat "time to market beats timing the market", blijf ik onregelmatig kopen, afhankelijk van de stand van de beurs. De beurs staat in mijn ogen al jarenlang veel te hoog, en is het de moeite waard om even te wachten, want "what comes up, must come down". In het verleden heb ik al eens geschreven over dat beleggen op de piek is als zomergoed zaaien in de herfst: over de lange termijn zal de beurs blijven stijgen, maar waarom niet profiteren van een grote kans dat de beurs binnenkort zal dalen? En een jaar voor de corona pandemie heb ik een keer alles verkocht. Ik geef toe, dat was een beetje een toevalstreffer. De beurs stond in mijn ogen behoorlijk hoog, maar niemand kon een pandemie verwachten. Dit geeft dus geen garanties voor de toekomst.

En wat ben ik nu aan het doen? Ik leg behoorlijk vaak in, maar alleen als de beurs relatief laag staat. De markt is erg volatiel en ik verwacht veel schommelingen, of zelfs een crisis, dus zijn er genoeg momentjes om een dipje te kopen. Hieronder zie je de koers van VWRL, en de momenten waarop ik heb ingelegd:

Je ziet dat ik vooral koop

De afgelopen twee jaar heeft deze taktiek redelijk goed gewerkt. Hoewel de gemiddelde koers ongeveer 99,74 was, heb ik voor gemiddeld 95,45 kunnen kopen. Dat klinkt mooi, maar er zijn natuurlijk wel wat kanttekeningen te maken:

• Ik heb in 2021nauwelijks iets in kunnen leggen. Dit wil ook zeggen dat ik een jaar aan dividend ben misgelopen
• Deze taktiek werkt alleen in momenten dat de beurs volatiel is. In een normale beurs stijgt hij jaarlijks, waardoor je met markttimen alleen maar achter de feiten aanloopt.
• DeGiro heeft een beleid waarbij je geen transactiekosten betaald voor de eerste aankoop in een maand, en voor de volgende aankopen als ze minimaal 1000,- zijn. Bij veel van bovenstaande rode stipjes heb ik dus voor minimaal 1000,- moeten kopen. Deze taktiek lukt dus niet bij een kleine portemonnee.
• Het blijft gokken wanneer je bescheiden porties koopt en wanneer je je hele spaarrekening leegtrekt. In mijn geval heb ik nog steeds te defensief gekocht. Ik had nog best wat willen bijkopen, maar de moment is nog niet gekomen. En dan kom ik meteen op het laatste punt:
• Het is handig om een alternatieve investeringsmogelijkheid te hebben voor als de beurs te hoog voor je smaak is. En daarom heb ik deze week nogmaals 5000,- afgelost van mijn annuitaire hypotheek van 5.3%: 

Dus: kan ik het aanraden om de markt te timen? Nee, ik kan niks aanraden. Maar zolang ik nog kan aflossen op de hypotheek en er is nog geen echte economische crisis, ga ik nog even op dezelfde voet door.

Eigenlijk had ik nu nog een analyse moeten maken over mijn inleggedrag versus regelmatig inleggen en het extra effect van dividend, maar gelukkig heeft Geldnerd dat voor mij gedaan. Een aanrader om te lezen!

Recensie "VerpleegThuis - Teun Toebes"

Mijn aftakelende vader, waarover ik onlangs schreef, is ondertussen in een rolstoel en in een tehuis beland. Hoogtijd om me wat te verdiepen in de kwaliteit van leven in zulke tehuizen. Vandaar nu een recensie van het boek "verpleegThuis" van Teun Toebes.

Teun Toebes is een 21-jarige student verpleegkunde en zorgethiek, die het idee kreeg om een jaar als "bewoner" in een tehuis voor dementie te gaan wonen, om zo te ervaren hoe iemand met dementie behandeld wordt. Hoewel hij door al zijn vrienden voor gek wordt weggezet, zet hij zijn idee door.

Wat hij meemaakt in het tehuis is vaak pijnlijk herkenbaar. Bewoners in een dementiehuis zijn vaak tweederangs burgers, soms zelfs lager dan een gevangene: terwijl bezoekers en personeel naar nette wc's gaan, gaan de bewoners naar oversized wc's waar de geur van incontinentiemateriaal je tegemoet komt. Bewoners worden er vaak pjnlijk op attent gemaakt dat ze geen code hebben van de deur. Hun geld of andere zaken wordt hen vaak afgepakt, en ze hebben niks te zeggen over behandeltrajecten, zelfs of ze alcohol mogen. Door personeelstekort hebben verplegers slechts tijd voor de noodzakelijke dingen, maar helaas geen tijd om samen een bakje koffie te drinken om te bespreken hoe het echt met de bewoners gaat. Het hele leven worden mensen aangemoedigd om veel te bewegen, maar in veel tehuizen worden mensen in rolstoelen vastgebonden omdat er anders een minimaal risisco is dat ze een keertje vallen.

Deze aanklacht is niet mis. Is het echt zo erg? Door de bank genomen denk ik dat we onze verzorgingsstaat de laatste jaren flink hebben uitgekleed. Het personeel moet steeds harder rennen. Je moet uberhaubt al blij zijn als er ergens een plekje in een tehuis voor je is. Voor de rest denk ik dat het verhaal erg afhankelijk is van persoon tot persoon. Ik heb het gevoel dat wij zoveel mogelijk handelen in de geest van mijn vader: hij mag zoveel drinken als hij wil of geld besteden. Hij zit helaas in een rolstoel omdat het valrisico al is geschied: hij heeft onlangs zijn heup gebroken toen hij uitgleed in de badkamer. 

Daarnaast is het tehuis waar Teun terecht kwam niet perse representatief voor Nederland. Tegenwoordig zijn er stichtingen zoals dagelijk leven, die zo'n 70 huizen hebben verspreid door Nederland, waar de bewoners zoveel mogelijk in hun waarde worden gelaten en waar ze gewoon in en uit kunnen lopen. Het andere wonen gaat nog een stapje verder in het utopisch beeld van Teun, want daar woont de beheerder van het tehuis zelf ook in het tehuis. Wel in een iets groter huis dan de bewoners, maar ook deze stichting laat zien dat tehuizen niet noodzakelijk onmenselijk hoeven te zijn. Maar Hogewey in Weesp is de overtreffende trap: dit tehuis is gebouwd als een sfeervol dorpswijkje met winkels, terrasjes en theater. Alle obers en winkeliers zijn in werkelijkheid verplegers of vrijwilligers. Op deze manier genieten de bewoners veel vrijheid en kunnen ze toch de benodigde zorg krijgen zonder dat ze steeds worden geconfronteerd met hun beperkingen.

Kortom, op veel plaatsen wordt al veel gedaan om het leven met dementie draaglijk en waardig te maken, maar we hebben nog een lange weg te gaan. 

Maar heb ik iets aan het boek gehad? Voor mijn situatie heeft het een hoop inzichten opgeleverd. Het was goed dat ik geconfronteerd werd met het feit dat elk leven zo waardig mogelijk dient te zijn. Zo heb ik het naambordje op mijn vaders kamer (met een foto van hem in een rolstoel met daaronder "Mr [achternaam]") vervangen door een fotocollage van foto's toen hij nog midden in het leven stond, die duidelijk zijn hobbies en passies uitbeelden, en daaronder heb ik zijn voornaam gezet, waarmee hij het liefst aangesproken wil worden. En wat betreft het hebben van geld op zak: mijn vader is vaak verward dat hij zijn tasje met portemonnee kwijt is. Zijn vriendin heeft dat tasje namelijk onlangs aan mij gegeven. Ik heb het afgelopen week teruggegeven, met een beetje geld, een adresboekje dat hij tevens als notitieboekje kan gebruiken, en een fotoalbum van vanalles wat. Toen ik het aan hem gaf was hij als een kind zo blij! Misschien gaat hij het tasje inderdaad een keer kwijtraken, maar dat is nog altijd beter dan hem iets ontnemen.

In dat opzicht is het boek ruimschoots geslaagd: ik ben menswaardiger naar mensen met dementie gaan kijken, en ik ben me nog verder aan het verdiepen hoe behandeld wil worden mocht het mij overkomen.

Badkamermeubel pimpen

De laatste tijd heb ik het erg druk gehad met dingen regelen rond mijn dementerende vader. Nu hij onlangs naar een verzorgingstehuis is gegaan is de boel hier in iets rustiger vaarwater gekomen. Dus weer meer tijd om te bloggen zou je wellicht verwachten, maar ik heb een hoop achterstallige klusjes en ideeen liggen. Maar uiteraard kan ik het een met het ander combineren, dus bij deze weer een klusblog.

Mijn badkamermeubel bestaat uit een houten blad met daarin een custom kraantje en wasbak. Doordat er af en toe toch wat vocht tussen komt, heeft het hout de neiging om te rotten. Vier jaar geleden heb ik dit al een keer aangepakt, maar eigenlijk ben ik is mijn vriendin er nog steeds niet tevreden over: het hout blijft viezig aanvoelen. Bovendien is het wasbakje erg klein, komt de kraan tegen de achterwand als je hem helemaal opendoet, en de afvoer lekt af en toe. Bij voorkeur zou de hele badkamer verbouwd moeten worden, maar we zijn tot een creatieve, minimalistische oplossing gekomen: een nieuwe wasbak over het bestaande blad:

Op deze manier heeft de badkamer weer een stuk modernere uitstraling zonder ingrijpende verbouwing. Het was wel een gok of het allemaal zou lukken. Zo moest de uitsparing in het badkamermeubel een heel stuk groter worden, maar wilde ik het meubel niet loshalen, omdat ik bang was dat de spiegel zou breken. Het bovenblad ging gelukkig wel redelijk eenvoudig los, en zo kon ik gemakkelijk de uitsparing uitmeten:

Op basis van die metingen kon ik kijken hoeveel er van het kastje afmoest:

Ziezo, voor 150,- en een middagje klussen kan de badkamer er weer een tijdje tegenaan! Op naar het volgende puntje op mijn kluslijst...