kop

maandag 15 februari 2021

Alle fabeltjes rond Bitcoin

In het verleden heeft de mensheid al veel tulpenbollenmanies gekend. Dat is niet gek, want de mensheid heeft nu eenmaal een kort geheugen. Zo leven er niet veel mensen meer die de beurskrach van 1929 hebben meegemaakt. Tegenwoordig schijnen mensen een steeds korter geheugen te hebben, want de huidige tulpenbol, de Bitcoin, is voor de derde keer in zijn korte leven bezig aan een bubbel.

Ik zie steeds meer bloggers weer investeren in Bitcoin, volgens mij is het niet zonder toeval dat dit vaak dezelfde mensen zijn die vijf jaar terug in Recyclix investeerde, onder het motto "boeien wat er allemaal achter zit, het schijnt geld op te leveren, dus ik moet er bij zijn". Dus is het weer eens tijd voor een tegengeluid. Tijd om de grootste flauwekul rond Bitcoin te ontkrachten.

Laat ik vooropstellen dat ik blockchain technologie fantastisch vind. Blockchains stellen ons in staat om kennis vast te leggen die prive kan zijn, maar toch verificeerbaar door de hele wereld. Heel veel mensen denken dat je in Blockchains alleen maar transacties kan vastleggen, maar in principe kan je alle soort informatie vastleggen. Als jij dit jaar een checksum van een gedicht/lied/boek/formule in een bockchain vastlegt, dan kan je daarna voor altijd bewijzen dat jij de schrijver bent. Want jij bent de enige die weet welk wachtwoord je moet toevoegen aan je gedicht/lied/boek/formule om dezelfde checksum te verkrijgen. Ook kunnen blockchains gebruikt worden voor het internationaal vastleggen van academische titels, eigendomsbewijzen: de toepassingen zijn eindeloos.

Helaas denkt het gros van de mensheid dat je blockchains alleen kan gebruiken om mee te betalen. En omdat het over geld gaat en over nieuwe technologie, dan denken mensen meteen dat er geld te halen valt. En tadaa: daar is de bubbel. Met de volgende kreten wordt ontkend dat het een bubbel is:

"Er zijn steeds meer bedrijven die Bitcoin accepteren"

Het is altijd fijn om je mening ondersteund te zien door anderen. Maar zijn er nu zoveel bedrijven de Bitcoin aan het steunen? Je ziet enkele bedrijven die nu aankondigen dat ze Bitcoins willen accepteren. Dit klinkt voor mijn vooral als een vorm van "fear of missing out". Voor praktische doeleinden heeft Bitcoin geen enkel voordeel over het gewoon betalen met geld, behalve dan dat je de belasting kunt omzeilen, en oja, dat is illegaal. Iets vergelijkbaars zag je in de jaren '00 met Second Life: iets futuristisch waarvan bedrijven meteen als vliegen op stront afvlogen, maar de echte consument bleef weg. 

Eigenlijk ben ik heel benieuwd naar de verdeling van transacties van Bitcoin. Hoeveel procent is illegaal, welk deel is puur speculeren op de koers, en welk deel wordt echt gebruikt voor transacties? In 2018 scheen 44% van de transacties illegaal te zijn. Hoeveel mensen daadwerkelijk iets kopen met Bitcoins? Ik denk dat het heel weinig is.

"Elon Musk investeert erin, dus moet het goed zijn"

Ook hier moet ik even iets vooropstellen: ik waardeer Elon's bijdrage aan de mensheid enorm. Maar bedenk dat Elon nogal wispelturig kan worden als hij door de overheid wordt tegengehouden. Toen zijn fabrieken dicht moesten wegens corona, en toen Starship SN9 niet mocht vliegen van de FAA reageerde hij furieus. Ik kan me heel goed voorstellen dat Elon een toekomst ziet in Bitcoin, omdat hij hiermee de overheid kan omzeilen. Door zijn kapitaalinjectie van anderhalf miljard in Bitcoins, schoot de koers omhoog. Maar bedenk dat het ook andersom kan gaan: als Elon gefrustreerd raakt over Bitcoin, kan hij ineens besluiten om alles te verkopen...

"Bitcoin is het nieuwe goud: het is ook schaars"

Deze zin staat meestal onder een plaatje waarom een bitcoin staat als een gouden munt met van die printplaat-contactpuntjes erop. Alsof Bitcoin een keihard ding is. In werkelijkheid kan het verschil niet groter zijn: de enige plek waarvan we weten dat er goud kan worden gemaakt is in een supernova. de voorraad op aarde is ongeveer zo groot als een olympisch zwembad en zal nooit veranderen. Bovendien is goud mooi en heeft het hele interessante eigenschappen zoals het edelheid, smeedbaarheid enzovoorts. 

De hoeveelheid Bitcoins is door zijn eigen code beperkt, maar de code zelf is open source. Er zit dus geen enkele intellectual property op Bitcoin. Iedereen is vrij om een kopie van Bitcoin te maken om zijn eigen lokale munteenheid te starten. Op dit moment staan de Bitcoin-investeerders te juichen als een groot bedrijf Bitcoin accepteert, maar er gaat een omslagpunt komen. Wat als de Amerikaanse overheid het gaat accepteren? Wat als de Chinese overheid voor 100 miljard aan Bitcoins koopt, zodat ze de prijs heel gemakkelijk kunnen sturen? Vinden we het dan nog steeds zo leuk? Veel mensen zullen het debacle van Hyves nog herinneren. Hyves was een Nederlands vriendennetwerk dat in 2010 10 miljoen gebruikers had. Door de overname van TMG en de opkomst van Facebook was het binnen 3 jaar gedaan met Hyves. Zulke risico staat Bitcoin ook te wachten: zodra het sentiment omslaat, wegens bemoeienis van overheden, dalende koersen of door een beter alternatief, kan het binnen een korte tijd gedaan zijn.

"Om Bitcoins te mijnen moet je een ingewikkelde rekensom oplossen."

Deze zin kom ik heel vaak tegen. Deze zin wekt de suggestie dat het mijnen van bitcoins zoiets is als het vinden van nieuwe mersennepriemgetallen ofzo. In werkelijkheid doen mijnende computers niks anders dan domweg proberen om een getal te vinden dat voldoet aan de eisen volgens een puur loterijsysteem. De moeilijkheidsgraad van het mijnen wordt kunstmatig bijgestuurd, zodat er elke 10 minuten een boock wordt gemijnd. Als er meer computers gaan mijnen, dan gaat de moeilijkheid gewoon omhoog. Vooral in China staat talloze computers de energie van een klein land te verstoken voor dit doel. Nouja, doel? Met dat in gedachte is het eigenlijk heel vreemd dat Elon Musk het beste voorheeft met Bitcoin.

"Het is niet erg dat Bitcoin digitaal is, het huidige geld is dat immers ook"

Klopt, maar Bitcoin heeft een absurd trage transactietijd, hoge transactiekosten en een slechte gebruiksvriendelijkheid. Als deze problemen opgelost kunnen worden, dan zou Bitcoin een aardig betaalmiddel kunnen worden. De vraag alleen is of dat het investeren waard is. Ik denk dat de komende jaren de Euro en Yuan als betaalmiddel harder zullen groeien dan Bitcoin. Toch investeert niemand erin. Waarom niet? Hierbij kom ik bij de belangrijkste paradox rond Bitcoin:

Het nut als betaalmiddel en het nut als investeringsobject sluiten elkaar uit

Een goed investeringsobject is iets dat in waarde stijgt. Een betaalmiddel is iets dat heel waardevast is, hooguit een beetje devalueert, zodat mensen gestimuleerd worden om het uit te geven. Op dit moment is er geen mens die een Bitcoin gaat uitgeven, omdat iedereen aan de HODL strategie doet. Wanneer denken die mensen dat Bitcoin ineens wel een betaalmiddel gaat worden? Als de koers op een stabiele 1.000.000 per Bitcoin staat? Maar als die koers zo lang stabiel is, dan trekken alle investeerders weg naar dingen die wel rendement opleveren. Gevolg: de koers zakt in, en iedereen wil er vanaf. Een paar jaar later stijgt de koers natuurlijk weer, omdat Jeff Bezos ofzo een positieve tweet over Bitcoin lanceert, en het hele circus begint weer opnieuw.

En het circus zal nog lang doorgaan, want het geheugen van de mensheid is helaas heel kort.

Zie ook:

wat moeten we eigenlijk met de Bitcoin?

Why Bitcoin is Stupid - MrMoneyMustache


maandag 8 februari 2021

Veganuary

Hoewel ik al ruim 20 jaar vegetarier-die-wel-vis-eet ben, heb ik nooit overwogen om veganist te worden. Ik associeerde de term veganist altijd met extremistische typetjes die het hele plezier uit hun leven verbannen hadden. Dit is waarschijnlijk ook hoe de gemiddelde karnivoor naar vegetariers kijkt, maar dat terzijde. Het scheelde ook dat ik nooit een grote vleeseter ben geweest, maar wel een fervent kaaseter.

Mijn beweegredenen om geen vlees te eten hadden niet zozeer met dierenleed te maken, maar wel de energie, water, voedsel en landverkwistende industrie die achter het produceren van vlees zit. Oja, de huidige en toekomstige pandemieen zullen grotendeels van de veeteelt afkomstig zijn. Maar als dat mijn beweegreden is, dan hoor ik dus eigenlijk geen enkel dierlijk product te gebruiken. 

Dus had ik afgelopen december besloten om met Veganuary mee te doen: een maand lang veganistisch eten. Ik had me er totaal niet in verdiept of op een ander manier voorbereid. Ik besloot gewoon te zien hoe de maand zou verlopen zonder moeilijke recepten te zoeken ofzo.
Ik ontbijt meestal met havervlokken, maar haverpap op waterbasis wordt een erg saaie substantie. Dit heeft me er wel toe gezet om mijn dagelijks papje wat op te leuken met vruchten en rozijnen.
De lunch vond ik wel behoorlijk saai worden. Als ik kaas uit mijn dieet haal, dan bleef er vooral zoete rommel over. Dat is best leuk voor een boterham, maar na de zoveelste boterham begint de suikerspiegel wel erg hoog te worden. Daarom heb ik vooral veel humus gekocht.
Avondeten is een stuk eenvoudiger. Er zijn zoveel manieren om te varieren met avondeten, dat het eigenlijk nooit saai is, ook niet zonder dierenproducten. 
En voor het toetje  speelde de Lidl afgelopen maand mooi in op mijn behoefte, want ze hadden onder andere veganistisch roomijs in de aanbieding. Smaakte helemaal niet slecht.

Ben ik de hele maand strict geweest? Uhm, nee. Als ik bij anderen eet, dan ben ik allang blij dat ze zich aanpassen voor vegetariers. Dus als het gerecht kaas of vis bevatte, dan heb ik niks over mijn vegan project verteld. Ook laat ik uit principe geen lekkernijen aan mijn neus voorbij gaan, alleen maar omdat er toevallig een ei in zit. Principes zijn leuk, maar het moet wel leefbaar blijven.

Wat heb ik er van opgestoken? Ik vond het vooral lastig om kaas te laten staan. Ik was op 1 februari zo hard toe aan kaas dat ik bang ben dat ik een groot deel van vegaruary teniet heb gedaan... Met melk, vis en eieren had ik er minder last van, dus ik denk dat ik die voortaan minder zal eten.

Dus misschien ben ik door dit project veranderd van een pescotarier naar een flexiveganist.

Zijn er meer mensen die met Veganuary hebben meegedaan?

maandag 1 februari 2021

Bereken het rendement van annuitaire hypotheekrente afkopen

Onlangs heb ik van een stukje annuitaire hypotheek de rente afgekocht, zodat ik geen 5.1%, maar slechts 1.35% rente betaal. Twee weken geleden heb ik gekeken naar het effect op de maandlasten, vorige week heb ik de boete berekend, maar nu komt het belangrijkste: wat levert het op?

Vorige week zagen we hoe de boete werd berekend (zie tool)
Ik heb nu toegevoegd hoeveel je ongeveer netto aan boete moet betalen, want het boetebedrag is vooruitbetaalde rente, dus gewoon aftrekaar. Het zou kunnen dat je hypotheekverstrekker een iets andere berekening hanteert. Om toch je rendement te kunnen bepalen is het kunst om gewoon een beetje met de marktrente te spelen totdat de boete ongeveer gelijk is aan die van je hypotheekverstrekker.

We hoeven nu nog slechts 1 getalletje in te vullen om de winst te bepalen: de nieuwe rente die je gaat betalen. Deze is meestal anders dan de marktrente, en is afhankelijk van hoelang je de hypotheek opnieuw vast gaat zetten: hoe langer vast, hoe hoger de rente. Vervolgens kunnen we zien wat de gevolgen zijn:
Zoal we twee weken geleden zag, zakt de rente weliswaar flink, maar wordt er meer automatisch afgelost, waardoor de totale annuiteit niet heel veel kleiner is geworden. Voor het bepalen van de winst zijn we alleen geinteresseerd in de rentelast: aflossen is een kostenneutrale activiteit, maar minder rente betalen, dat is wat we willen meten. In de volgende regel staat daarom de totale winst, dat is de besparing in rente minus de boeterente. Ik kijk naar de winst die gemaakt wordt in de resterende rentevaste periode, in dit geval 10 jaar. Het kan zijn dat je de rente langer vastzet, maar de oude rente zou hoe dan ook na 10 jaar aflopen, dus na 10 kan ik niet meer eerlijk vergelijken. Ook is het mogelijk dat je de rente korter dan 10 jaar vastzet. Ik weet natuurlijk niet wat de rente daarna gaat doen, maar vanuit nu gezien is de huidige rente de meest realistische. 

Hoewel de boete dus in dit geval rond de 25000,- is, levert het op het einde van de rentevaste periode ongeveer 4750,- op. Vervolgens bereken ik de "return on investment", oftewel de winst gedeeld door de investering. Persoonlijk vind ik dit niet een heel belangrijk getal, want het zegt niets over de looptijd van je investering. 19% winst na 100 jaar vind ik niet veel, 19% na 1 jaar wel. 
Om daar meer over te zeggen heb ik ook de terugverdientijd bepaald. Dit getal zegt vooral hoelang je "onder water staat" met je investering. In dit geval heb je de investering na 8 jaar terugverdiend. Dit is vooral handig om te weten als je plannen hebt om te verhuizen. Als je binnen 8 jaar zou willen verhuizen, dan is deze boete niet verstandig. 
Ten slotte heb ik de rente berekend. Hierbij doe ik net alsof ik de boete op een bankrekening heb gezet en elke maand het verschil aan rente opneem. de vraag is dan: hoeveel rente moet ik op deze rekening ontvangen om na 10 jaar precies op 0,- uit te komen? Deze rente, die ook wel interne-opbrengstvoet of internal rate of return wordt genoemd, is een mooi getal om eerlijk te kunnen vergelijken met spaarrekingen of beleggingen.

Een paar opmerkingen:
  • Ik neem aan dat er geen aflossingen in de toekomst worden gedaan. Aflossingen doen het effect van het afkopen van rentevaste periode een beetje teniet: je gaat boete betalen over een stukje rente dat je eigenlijk in de toekomst niet meer hoeft te betalen. Ik heb het "geluk" dat ik meerdere hypotheekdelen heb, dus ik kan er voor kiezen om het ene deel af te kopen en het andere deel af te lossen.
  • Hoe lager de marktrente, hoe lager de winst. Waarom is dat, zou je denken? Large marktrente betekent meer boete, maar ook meer maandelijkse besparing? De verklaring is te vinden in het indexeren van de boete, waarover ik het vorige week heb gehad. In het kort: om de boete te bepalen wordt de misgelopen rente voor de rentevasteperiode teruggerekend naar nu. En voor dat terugrekenen wordt de marktrente gebruikt. Hoe hoger de marktrente, hoe lager de boete wordt, dus uiteindelijk hoe hoger de winst. 
  • Wil je je rendement verhogen, los dan eerst een jaar flink af, en koop de rente af in het jaar erna.  Het boetevrije blijft evenhoog, maar het restant van de hypotheek is een stuk kleiner. Het gevolg is dat je boete een stuk lager is, dus meer winst.
  • Ik doe geen uitspraak over welke nieuwe rente je moet kiezen, dit is heel persoonlijk. Toen ik het vorig jaar een stuk rente afkocht, was het verschli in rente tussen 10 jaar vast en 15 jaar vast best groot. Toen heb ik voor 10 jaar vast gekozen. Mocht de rente over 10 jaar flink omhoog zijn gegaan, dan komt dit hypotheekdeel bovenaan het lijstje om afgelost te worden. Deze keer was het verschil tussen 10 en 15 jaar vast slechts 0.01%. Voor 0.01% koop ik graag 5 jaar extra zekerheid.
Wat het voor mij heeft opgeleverd? Ik mag niet klagen:
Een boete van ongeveer 4000,- netto levert me 654,- op. Deze investering heb ik in minder dan 4 jaar terugverdiend. Binnen die tijd ben ik niet van plan om te verhuizen. Een rendement van 6.87% is misschien niet zo spectaculair als op de beurs, maar dit rendement is gegarandeerd, en dat van de beurs niet...