De economie in Minecraft

Mijn zoontje van 12 zit op een interessante leeftijd: van de ene kant speelt en kijkt hij nog steeds veel Minecraft, en van de andere kant houdt hij zich steeds meer bezig met de dingen die op de echte wereld gebeuren. En zo kwam hij op de interessante vraag: "waarom is er geen inflatie in Minecraft"? En  gezien alle huidige problemen in de wereld en Nederland, heb ik wel behoefte aan een luchtig onderwerp.

Even voor de mensen die Minecraft niet kennen: Minecraft is een virtuele wereld waarin je alle vrijheid hebt om dingen te bouwen, graven en "craften", waarmee ze het transformeren van een grondstof naar iets anders bedoelen. Ook is het mogelijk om met meerdere spelers in dezelfde wereld te spelen, waardoor je ook grondstoffen aan elkaar kunt geven, of ze kunt verhandelen. Er is geen officieel betaalmiddel, dus worden meestal zeldzame mineralen als munteenheid gebruikt. 

Een Minecraftserver waar ze dit heel veel doen is Hermitcraft. Dit is een Minecraftserver waar een tiental Youtubers de meest uiteenlopende dingen bouwen. In hun wereld hebben ze ook een winkeldistrict, waar diverse spelers nuttige grondstoffen aanbieden tegen diamanten. Zo ontstaat er een economie van specialisatie: spelers die vooral veel diamanten proberen te mijnen om zo andere zeldzame dingen te kunnen kopen, en andere richten zich juist op het maken van speciale dingen, of bouwen geautomatiseerde fabrieken om speciale dingen te maken. 

Naarmate het spel vordert zie je dat er steeds meer diamanten in het spel komen. Alle spelers zijn immers vaak aan het mijnen, en komen dus diamanten tegen. Toch ontstaat er geen inflatie. Sterker nog, vaak worden producten alleen maar goedkoper. Hier komen we dus bij de vraag van mijn zoontje: waarom is er in de echte wereld inflatie, en niet in Minecraft? Eens kijken of we hier wat macro-economische theorieen tegenaan kunnen gooien:

• Er is vaak een overschot aan aanbod. Al die youtubers zijn spullen aan het mijnen, en willen graag winkeltjes maken om dingen te verkopen, want dat willen hun kijkers graag zien. Het gevolg is dat er behoorlijke concurrentie is, met een prijzenoorlog en een race naar de bodem als gevolg.
• Naarmate het spel vordert bouwen steeds meer spelers machines die dingen volautomatisch kunnen produceren, waardoor de prijs dus flink zakt. Dit kan je het beste vergelijken met het steeds goedkoper worden van elektronisch apparatuur: terwijl veel goederen in een generatie tijd 2-10 keer zo duur zijn geworden, zijn computers juist 2-10 keer zo goedkoop geworden.  

De volgende vraag van mijn zoontje was veel interessanter: "waarom ontstaat er nooit een crisis in Hermitcraft, en wel in de echte wereld?"

Dat is een hele mooie. Waarom kan onze economie met al die knappe koppen geen recessie voorkomen, en lukt dat een groepje youtubers in hun eigen wereldje wel? Afgezien van het feit dat onze economie oneindig meer ingewikkeld is, zijn er natuurlijk wel een paar meer oorzaken voor aan te wijzen:

• Opnieuw geldt de regel van het overschot: er is nauwelijks schaarste in Hermitcraft. De Minecraftwereld is praktisch oneindig groot, dus bevat het ook praktisch oneindig grondstoffen. Er is dus geen reden om van een bepaald product alles snel op te kopen in de hoop dat het later meer waard wordt.  Het gebeurt heel af en toe als iemand iets te goedkoop op de markt zet, maar dat zijn uitzonderingen. Door het gebrek aan schaarste onststaan er geen bubbels zoals in onze economie, zoals de huizenbubbel, cryptobubbel, beursbubbel.
• De spelers zijn over het algemeen minder hebberig dan in de echte economie. Er wordt niet boven iemands stand geleefd waarmee de halve economie gevoed moet worden, om er na een tijdje achter te komen dat er niet genoeg diamanten zijn en dat de hele keten instort. Spelers kopen gewoon wat ze nodig hebben.   
• Er bestaan geen negatieve diamanten. Met andere woorden: het is niet mogelijk om schulden te hebben. Op deze manier is het ook niet mogelijk om schulden niet te kunnen afbetalen, waardoor een hypotheekcrisis als die van 2008 nooit kan optreden.
• De spelers van Hermitcraft zijn allemaal redelijk zelf voorzienend. In principe kunnen ze alles wat ze willen zelf maken, maar kiezen voor het voordeel van ruilen met elkaar. Maar als iemand geen diamanten heeft is er geen probleem, hij kan zich prima in zijn behoeften voorzien.

Daarna gingen we eens bekijken hoe je in Minecraft een vergelijkbare economie kan opzetten als in de echte wereld. Zouden dan dezelfde problemen ontstaan? 

Eens kijken, wat hebben we daar voor nodig? Als eerste hebben we schaarste en specialisatie nodig. Elke speler krijgt een beperkt gebied toegewezen waar hij of zij mag mijnen. Heeft jouw gebied geen ijzer of koper? Dan ben je dus verplicht om de markt op te gaan. Vervolgens gaan de spelers die wel koper of ijzer hebben een natuurlijke schaarste creeren, want zij willen er veel geld voor ontvangen omdat ze zelf bijvoorbeeld geen hout hebben. En dan heb je nog een speler die de bank speelt. Hij of zij is de enige die diamanten kan maken uit lucht (je zou ook kunnen besluiten dat ze diamanten moeten mijnen, maar dan lijkt het teveel op werken, en lijkt het dus niet op het werk dat banken doen), en met deze diamanten kunnen ze alles kopen wat ze willen en zich verrijken. Ze worden rijk zonder iets te doen, omdat ze immers de grote verantwoordelijke taak hebben om ervoor te zorgen dat de economie stabiel blijft. En dankzij het royaal uitdelen van diamanten rolt de economie als een tierelier, totdat blijkt dat iedereen naast zijn schoenen heeft gelopen, bepaalde grondstoffen zijn verspild aan nutteloze projecten en dat de boel instort....

Misschien toch niet zo'n goed idee. Zou het dan mogelijk zijn om wat te leren van Hermitcraft? Aan de aanbodkant kunnen we weinig doen. Onder wereld is minder oneindig dan die van Minecraft, en we hebben een factor miljard meer mensen. We kunnen crisissen alleen voorkomen door niet boven onze stand te leven. 
Daarnaast zie je dat we in onze economie veel te ver van de basis zijn komen te staan. Mensen kopen produkten die ze niet nodig hebben en vaak niet kunnen betalen, zonder er bij na te denken wat het gevolg heeft voor het milieu in een lage loon land of voor hun vermogen in de toekomst. Als consumenten meer zouden proberen om hun spullen zelf te maken, dan denken ze beter na wat ze nodig hebben, en zijn ze zuiniger op hun spullen. En mochten ze zonder werk komen te zitten, dan kunnen ze meer dan alleen hun handje ophouden. 

Tot ver de utopie, nu weer terug naar de werkelijkheid...