dinsdag 14 februari 2017

Beste pensioen ter wereld? Wel het ingewikkeldste!

Veel mensen bij de Nederlandse overheid zijn trots op het Nederlandse pensioenstelsel, dat als beste van de wereld wordt gezien. Qua hoeveelheid geld dat in pensioenfondsen zit mogen we niet klagen, maar is het systeem ook "goed"? Laten we het systeem vanuit helikopterperspectief bekijken.

In Nederland wordt belasting geheven op vermogen (+/- 1.2%) en op arbeid (0-52%, inkomensafhankelijk). Sinds 1964 is het mogelijk om een deel van je brutoloon te sparen voor een pensioen. Over dit bedrag wordt dan geen loonheffing en vermogensrendementsheffing betaald. Pas zodra van dit geld wordt gebruikt als pensioen, wordt er loonheffing ingehouden. Deze loonheffing is dan meestal lager, omdat een AOW gerechtigde een veel lager loonbelastingtarief heeft.
Om deze reden is het zeer voordeling om een stukje loon niet direct te laten uitbetalen, maar om het in een pensioenpot te doen.
In 1999 werd het Witteveenkader ingevoerd, waarbij werd bepaald dat de aftrekbaarheid van pensioenpremie werd begrensd. Dit is niet verwonderlijk: in 2014 liep de overheid 14 miljard aan vermogensrendementsheffing mis, doordat het geld belastingvrij in pensioenpotten stond geparkeerd. Bovendien loopt men jaarlijks 19 miljard aan loonheffing mis. Over deze bedragen wordt gemiddeld pas 25 jaar later loonheffing betaald, en dan is de belasting veel minder dan die 19 miljard.

Dankzij dit belastingvoordeel en de daaropvolgende beperking is er een wildgroei aan wetten ontstaan die ervoor moeten zorgen dat niemand stiekem teveel pensioen opbouwt. Zo is het maximum van de pensioenopbouw bepaald door:

  1. Neem je brutoloon.
  2. Trek daar de franchise van af. Dit bedrag is gerelateerd aan de AOW. De AOW krijg je immer gratis, dus daar hoef je geen pensioen voor op te bouwen.
  3. Het bedrag dat je overhoudt is de pensioengrondslag. Dan dit bedrag mag je een bepaald percentage opbouwen aan pensioen. Dit percentage is afhankelijk van je leeftijd en burgerlijke status, en staat in tabellen, zogenaamde pensioenstaffels.
Hier houdt het niet mee op: het is namelijk ook niet toegestaan om tijdens je pensioen meer loon te ontvangen dan ervoor, dus daar zijn van allerhande extra grenzen ingevoerd. Zo mag je niet te lang na je AOW leeftijd doorwerken, anders zou het pensioen te hoog worden.

Als je bedenkt hoeveel consultancies en financiele adviseurs in de pensioenbranche werken, dan begrijp je een beetje hoe ingewikkeld het systeem is geworden. En dan te bedenken dat alle regels zijn bedacht om het belastingvoordeel niet uit de klauwen te laten lopen. Met deze adviezen zijn miljarden gemoeid. En al deze adviezen hebben geen "toegevoegde waarde" voor Nederland. Met andere woorden: deze adviseurs hadden ook iets echt nuttigs met hun tijd kunnen doen.

Bovendien zijn veel van deze regeltjes gebaseerd op onbekende variabelen in de toekomst. Zo is het onbekend wat de levensverwachting en AOW zal zijn tegen de tijd dat de dertigers met pensioen zullen gaan. Ook bieden rendementen wienig garantie voor de toekomst.
Bij elke financiele planning kan je niet exact in de toekomst kijken. Het verschil is dat er bij pensioenen veel aannames worden gedaan op basis van voorspellingen. Zo wordt de pensioengrondslag en staffels berekend aan de hand van een te verwachte pensioen.

Maar het allerkwalijkste van dit systeem is dat vooral mensen met een hoog salaris profiteren. Iemand die minder dan 25000 per jaar verdient betaalt nauwelijks belasting, en heeft dus geen voordeel bij het bruto sparen. Vermogensrendementsheffing is meestal ook geen probleem bij laagverdienende mensen. Kortom: het systeem is vooral gunstig voor midden- en grootverdieners.

Zouden we het systeem niet gemakkelijker kunnen maken? Is het niet mogelijk om minder belastingvoordeel te geven, en daardoor meer vrijheid? Mijn voorstel zou zijn:
  • belast de pensioenpremie gewoon in box1, maar houdt het bedrag vrij van vermogensrendementsheffing. Met dit bedrag mag men zelf weten wanneer je een pensioenuitkering koopt. De pensioenuitkering is belastingvrij.
  • laat voor de rest alle wetten los:
    • je mag zoveel opbouwen als je wilt. Zo kan je bijvoorbeeld steeds je spaarrekening afromen tot 25.000 en dit overmaken naar je pensioenpot.
    • je mag zelf weten wanneer je het pensioen laat ingaan. Je kunt het zelfs in stukjes laten ingaan. Zo kan je van een deel van je spaarpot al met de 50 een pensioen kopen, zodat je minder kan gaan werken. De rest van het bedrag laat je staan op op 65 een extra pensioen te kopen. Op deze manier hebben mensen de vrijheid om hun eigne pensioendatum te kiezen.
  • het mooie van deze regel is dat men wel belastingvrij vermogen kan opbouwen, maar het geld is niet vrij beschikbaar. Je kunt het geld niet doorsluizen naar je nabestaanden, maar je moet het geld als maandelijks pensioen laten uitkeren.
  • de overgangsregeling is simpel: over al het geld dat nu is gespaard gelden de oude regels, en moet loonheffing worden betaald. Over het nieuwe geld niet, dat heb je al gedaan.
  • De sloot geld die jaarlijks extra binnenkomt wordt gebruikt om de loonbelasting te verlagen, en vooral te versimpelen
Zie ook:
rara, wie profiteert er van het nieuwe belastingplan?
basisinkomen een utopie?

8 opmerkingen:

  1. Klinkt goed! Wat mij betreft met een 'baas over eigen geld' regel erbij. Ik spaar het geld namelijk liever op een eigen rekening, dan dat ik het aan een pensioenpot moet geven. Sommige pensioenpotten bleken namelijk pensioen-putten te zijn.

    Gewoon zelf sparen (of beleggen) en dan geen belasting op vermogen tot een bepaald bedrag - hoger dan wat we nu hebben. Want laten we wel wezen: met 50.000 euro kun je geen 20 jaar pensioen financieren...

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Het rendement over opgebouwd pensioen in de opbouwjaren kan op deze manier niet worden belast. Hoe wil je dat oplossen?

    BeantwoordenVerwijderen
  3. "AOW is gratis ". ?????
    Nou echt niet ! Je betaald sociale lasten en belastingen en in die sociale lasten zit de AOWpremie in verwerkt!!!
    Mensen die AOW ontvangen zijn vrij gesteld van het betalen hiervoor, daarom is de 1e schijf voor AOW-ers lager ! O.a. Wouter Bos pleitte om dat voordeel ( gedeeltelijk) af te schaffen. Dat voorstel zit nog steeds in de ballonnenkast. In moeilijke tijden zal die wel weer van stal worden gehaald. Alleen niet in verkiezingstijd natuurlijk, want dan verlies je electoraat.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Iedereen die in Nederland heeft gewoond krijgt AOW, of je gewerkt hebt of niet. Misschien is het woord "onvoorwaardelijk" meer geschikt.

      Verwijderen
    2. De AOW-uitkering is de basis van je pensioen.
      Inderdaad geldt het woonprincipe, dus heb je van je 15e tot je 65 e gewoond in Nederland
      dan heb je recht op 50 x 2% = 100% uitkering.
      Mensen die dus op latere leeftijd in Nederland zijn komen wonen hebben dus lagere aanspraken ( voor elk jaar 2%) . Dit wordt nog weleens vergeten en kan ze eventueel in problemen brengen. Het aanvullend pensioen bouw je op via een werkgever.

      Verwijderen
  4. Wat mij betreft schrappen ze de AOW maar krijg je daarvoor in de plaats meer vrijheid om het zelf te regelen.

    Het huidige model brengt de schatkist meer geld toe ten opzichte van het geschreven voorstel. Naast dat ook het rendement wordt belast met een hoger percentage dan 1.2%, koopt je op de pensioendatum een pensioenuitkering waarmee je tot je dood "gegarandeerd" bent van inkomen. Dat betekend dat, zolang jij leeft, inkomstenbelasting blijft betalen.

    Een limiet weghalen resulteert in nog minder inkomsten voor de schatkist. De hoge inkomens kunnen bijvoorbeeld 40% van hun salaris apart zetten en zo met hun 50ste met pensioen. Vanaf dat moment zouden ze dan ook geen inkomstenbelasting meer betalen. Er is een paar jaar terug zelfs al een limiet gebracht dat over het salaris van boven de €100.000,- geen pensioen opgebouwd mag worden.

    Het op een spaarrekening zetten en dit opeten betaal je als particulier wel minder inkomstenbelasting maar je loopt wel het risico dat het geld op is voor je dood. Een pensioen heet ook een langleven verzekering.

    Het grootste probleem wat ik zie met het pensioenstelsel in Nederland is dat de mensen niet worden gestimuleerd om over hun financiƫle toekomst na te denken. Ik schrik toch altijd weer als ik merk hoe weinig de gemiddelde mens van hun pensioen afweet.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. bedankt voor je uitgebreide antwoord!
      alinea 1: ik vind het wel fijn dat er een collectieve ouderendagvoorziening is zoals AOW, maar het zou fijn zijn als je zelf de vrijheid hebt wat de ingangsdatum is. Hoe eerder, hoe lager je uitkering natuurlijk.

      alinea 2: waarom denk je dat het huidige model meer oplevert? omdat de pensioenpot eerst met flinke rente stijgt voordat je er loonbelasting over moet betalen? Ik denk dat het veel minder is, doordat de belasting verlaat ontvangen wordt, en meestal in een lagere schijf zit.

      alinea3: hetzelfde punt: in mijn voorstel wordt er al van te voren belasting over het loon geheven. Hoe eerde rje de belasting ontvangt, hoe beter lijkt me.

      alinea4: in mijn voorstel mag je je pensioenspaarpot niet zomaar "opeten", maar je moet er een pensioen van kopen. Op deze manier ben je altijd verzekerd van pensioen tot je laatste dag.

      alinea5: helemaal mee eens. met mijn voorstel is het duidelijker wat iemand heeft opgebouwd, en geeft de flexibiliteit om vroeg met pensioen te gaan.

      Verwijderen