Waterkoker of fluitketel?

Ik heb een gasfornuis, en aangezien ik niet teveel spullen op het aanrecht wil hebben, gebruik ik een fluitketel. Omdat ik er 2 of 3 liter thee doorheen jaag per dag, vroeg ik me af: wat is eigenlijk zuiniger: een waterkoker of fluitketel?

Internet staat al behoorlijk vol met deze vergelijking, maar een eenduidig antwoord is er niet:

• teapottery.nl geeft de voorkeur aan een waterkoker, want bij een fornuis gaat er energie langs de fluitketel. Hoeveel dat is, dat vertellen ze niet. Wat ze ook niet vertellen is dat de gemiddelde elektriciteitscentale ook niet 100% efficient is.
• olino.org laat ook de fluitketel winnen, door m³ gas direct om te rekenen naar kWh. dat is een beetje dezelfde beredering als bij teapotter.nl. Bovendien zitten er vreemde knikken in de grafieken.
• groener.wordpress.com zegt dat het nek aan nek gaat, mits de fluitketel op gas wordt verwarmd. Ook schijnt het afhankelijk van de hoeveelheid water te zijn. Wellicht lekt er meer warmte weg bij een grotere hoeveelheid water.
  

Hoogtijd om het zelf te proberen! Om een eerlijke vergelijking te maken heb ik 4 verschillende hoeveelheden water gekookt (uiteraard niet verspild, maar allemaal als thee opgedronken), met

1. een waterkoker (mijn vriendin kookt op elektra, dus die gebruikt wel een waterkoker),
2. een fluitketel op een kleine pit, en 
3. een fluitketel op een grote pit (waar dus wat vuur langs de ketel afgaat).

Voor het gas heb ik gewoon even de thermostaat laag gedraaid, zodat het fornuis de enige gasverbruiker is. Voor elektra is dit lastiger, omdat elk huis wat sluipverbruik heeft. Mijn energiemeter kon ik niet vinden. Daarom ga ik uit van de specificatie van de waterkoker (2000W).

Ik weet dat dit experiment niet super wetenschappelijk is. Voor een goede vergelijking moet ik meerdere fluitketels proberen, meerdere waterkokers, elektra exacter meten enz, maar voor de orde van grootte lijkt me dit voldoende.

Na wat meten kwam ik op de volgende resultaten:

 

 

Zoals ik had verwacht is de waterkoker sneller: bijna twee keer zo snel. Voor het verschil in pit wist ik niet wat ik moest verwachten. Er gaat wat vuur langs de fluitketel op de grote pit, maar het water is wel sneller heet, dus kan het niet tussendoor afkoelen. Uiteindelijk blijkt de kleine pit 25% zuiniger te zijn. Andere belangrijke conclusie: het verband tussen tijd en hoeveelheid water is behoorlijk lineair. De kleine knikjes zijn waarschijnlijk meetonnauwkeurigheden. Ik zie dus geen extra voor- of nadeel bij meer water voor een fluitketel of waterkoker. 

Als ik er van uitga dat ik per jaar 1000 liter water kook, dan kost het mij ongeveer 30m³ gas, oftewel pakweg 3% van mijn totale gasverbruik.

Helaas zijn kWh en m³ gas appels en peren om te vergelijken, dus moeten we iets pakken om ze gelijk te schakelen. Bij andere referenties wordt vaak het gas vertaald naar calorische waarde. Persoonlijk vind ik dat niet echt eerlijk. Bij de elektriciteitsopwekking gaat heel veel energie verloren tijdens opwekking (kolencentrales leveren vooral restwarmte), transformatie en weerstand in de kabels. Het rendement van elektriciteitsopwekking in Nederland pakweg 42% (bron: Delft Integraaal). Dus van elke 100 kWh aan energie die er vooraan ingaat, komt er 42kWh uit jouw stopcontact. Het verlies van rendement van gas is vele malen kleiner.

 

Ik heb voor een vele praktischer vergelijking gekozen: ik heb het omgerekend naar Euro's (23cent per kWh en 60cent per m³ gas). Om ook het duurzaamheidsaspect te vergelijken, heb ik de CO₂ berekend. Die is voor Nederlandse elektriciteit gemiddeld 0.649 kg (Bron: Delft Integraal). Dit geld dus voor het gemiddelde: voor die zonnepanelen en windmolens staan nog steeds een paar vieze kolencentrales roet uit te blakeren. Voor gas kom ik via wikipedia op een uitstoot van 1.79 kg per m³:

 

Uit deze grafieken komt dat de waterkoker pakweg 50% duurder en milieubelastender is dan een fluitketel. Dit zal in de toekomst hopelijk gaan veranderen: steeds meer elektriciteit zal duurzaam opgewerkt worden, maar met het tempo dat we dat in Nederland doen verslijt ik meerdere fluitketels.

En dan de laatst overweging: wat levert het op qua uurloon? Dit blog heet immers "geld is tijd". Dus kijk ik hoeveel extra tijd het me kost en wat het oplevert als ik eerst van een waterkoker naar de grote pit ga, en vervolgens wat het me oplevert als ik nog een stapje verder ga, naar de kleine pit:

Met langer wachten op mijn kokend water verdien ik een wopping 10 cent per uur als ik overstap op een grote pit, en nog eens 25cent per uur als ik nog langer wil wachten met de kleine pit. Kortom: voor het geld hoef ik het niet te doen. Die 1000 liter water per jaar kost me 18 tot 30 euro, afhankelijk van de warmtebron. De thee is vele malen duurder..

Conclusie: zowel op financieel vlak als op het gebied van CO₂ uitstoot wint de fluitketel. Belangrijke kanttekening: als de waterkoker in praktijk 30% minder verbruikt dan de specificatie, dan slaat het voordeel om naar de waterkoker.

Zolang ik geen zonnepanelen heb en op gas kook, voldoet mijn fluitketel prima. En dat langer wachten? Het wachten op het fluitje hoort bij mij een beetje bij het ritueel van theezetten.

Wat heeft jouw voorkeur? Heb ik iets over het hoofd gezien in deze uiteenzetting?