donderdag 11 mei 2023

De flauwekul rond graaiflatie

Het nieuws staat er vol van: bedrijven zoals Albert Heijn zouden, in de schaduw van de echte inflatie, naast krimpflatie ook aan "graaiflatie" doen. Hiermee bedoelen ze dat bedrijven de inflatie misbruiken om de winsten verder op te stuwen. 

Het is natuurlijk erg leuk om weer een economische term bij te bedenken, maar uiteindelijk valt het allemaal onder dezelfde kapitalistische noemer die marktwerking heet. Heel simpel: kapitalisme zorgt dat vraag en aanbod aan elkaar uitgebalanceerd wordt. Als de vraag (de kopers) dus blijven komen, dan kan de prijs van het aanbod (de winkel dus) hoog blijven. 

Waarom denken mensen steeds dat bedrijven liefdadigheidsinstellingen zijn? Die kostenneutraal proberen te werken, met wellicht een piepkleine marge om de toekomst van het bedrijf zeker te stellen? Nee natuurlijk niet! Als je de winst niet maximaliseert, is een bedrijf dief van zijn eigen portemonnee. 

Iedereen die nu een huis verkoopt doet hier ook vrolijk aan mee. Ik ken niemand die zoiets heeft van: "mijn huis kostte tien jaar terug 2 ton, als ik er een beetje inflatie bij doe, dan mag het huis nu weg voor 240k". Nee, dit huis staat gewoon voor 3 ton op de markt, samen met alle andere huizen van deze categorie. Je kijkt naar wat het kan opbrengen, niet naar wat het je gekost heeft.

Er zijn nauwelijks bedrijven die hun verkoopprijs baseren op hun kosten. De meeste autofabrikanten maken nauwelijks winst op hun compact cars, soms leggen ze er zelfs geld bij. De winst komt van het hoge segment. Een Volkswagen Up kost pakweg 20k, en een Touareg een slordige 100k. Maar de kostprijs ligt bij lange na geen factor 5 uit elkaar. Beide auto's hebben immers evenveel wielen, en de hoeveelheid technologie is vaak ook bijna gelijk. Volkswagen (en alle andere autofabrikanten) doen dit om marktaandeel in het goedkope segment te krijgen, om zo mensen aan hun merk te binden, zodat ze later wellicht een duurder model kopen. Is dit dan ook graaiflatie? Nee, gewoon marktwerking.

Laat ik voorop stellen dat ik er niet noodzakelijk voorstander van ben om alles aan de markt over te laten. Met grofweg elke 10 tot 20 jaar een economische crisis kunnen we ons best afvragen of het huidige systeem efficient is. Maargoed, blijkbaar hebben we gekozen voor een vrije markt, en dit is een onderdeel er van. Zodra we de markt teveel gaan reguleren, dan gaan er immers ook mensen klagen.

In de ergste categorie van klagers over winkelprijzen zitten de mensen die het zogenaamd opnemen voor de boeren, want de supermarkten zouden de boeren uitknijpen, zodat de boeren nauwelijks iets krijgen, en de supermarkten vette winsten. Dit klinkt heel aannemelijk en oprecht, maar ik blijf met een prangende vraag zitten: waarom kopen deze mensen niet direct bij de boer? Ik zie sporadisch wat borden langs de weg waar je wat fruit kan kopen, maar ik heb niet het idee dat er heel veel gebruik van wordt gemaakt. Waarom zijn deze winkels niet zo succesvol als de Albert Heijn? Ik kan begrijpen dat boeren geen tijd hebben om de hele dag bij een winkel te zitten, maar er bestaan ook automaten waar je spullen kan kopen, of je kan een cooperatieve winkel starten met meerdere boeren.

Maar de meeste mensen zullen zeggen: "de boer is te ver weg, Albert Heijn zit bij mij in de buurt". en dan ben je dus weer terug bij de kern van kapitalisme: u vraagt, Albert Heijn biedt aan.

7 opmerkingen:

  1. Nou graaiflatie - best wel een correcte term en die moeten ook een keer ontstaan - heeft geen enkele verbinding met het kapitalisme. In de voormalige DDR - nou niet echt een kapitalistisch land - werden voor woekerprijzen exclusieve producten aangeboden. De zogenaamde intershops waar je voor harde westerse valuta 'luxe' producten werden aangeboden is daar een voorbeeld van temeer omdat onder de toonbank met grote hoeveelheden DDR Mark ook kon worden betaald.

    Ik snap de hetze tegen de boeren niet zo goed. Zijn zij schuldig aan de inflatie of is het de ECB die op grote schaal vrijwel ongecontroleerd euro's heeft aangemaakt en nu een proxy oorlog in de Oekraïne aan het voeren is? Of is het de politiek in Den Haag? Waarom plempen wij als Nederland een land vol met wapens, dringen de bevolking onder het mom van 'ook onze oorlog' een waanzinnige vernietigingsoorlog op maar sturen op geen enkel moment aan op vrede? Of zijn het de banken die weigeren een hogere rente op spaarsaldi te geven terwijl het verhogen van de hypotheekrente weer geen enkele moeite is?

    Verder is stikstof niet echt een probleem waar we nou heel erg last van hebben. Het merendeel komt uit het buitenland - waar de norm 4.000 keer hoger ligt dan hier - en grote bedrijven als Schiphol worden niet of nauwelijks aangepakt.

    De reden dat weinig boeren hier in de polder nog een stalletje langs de weg is simpel. Te weinig mensen betalen de werkelijke prijs in het geldkistje of nemen het eenvoudigweg mee zonder te betalen. Of anders zelfs het kistje. Landwinkels zijn leuk, maar je moet ze wel weten te vinden. En dan staan lieden uit de Randstad nog vaak af te dingen ook alsof ze op de markt staan. Best wel onbeschoft eigenlijk.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Zelf koop ik steeds vaker rechtstreeks bij de boer. Niet alleen ben ik dan goedkoper uit, ik weet ook waar mijn eten vandaan komt en de kwaliteit is stukken beter dan wat er in de supermarkten ligt. Zeker als het om vlees gaat.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dank je wel. We gaan niet naar de boer want daar liggen naast rechte ook kromme komkommers die bovendien niet verpakt zijn in hun eigen hygienische plastic jasje. Daar hebben de appels verschillende vormen en maten, vreselijk toch, en ach en och je mag niet overal eerst in knijpen om te kijken of het product je bevalt. Dan de eieren, onder de kippenstront, dat ga je toch niet eten?? En dan moet je ook nog over zo'n blubberig erf met je hakjes, nee joh... dat doen we niet!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik ga er even van uit dat je het allemaal ironisch bedoeld hebt, maar zo niet, welke boerderij heb je dan op het oog. Ikzelf heb de eerste twintig jaar van mijn leven (ben van 1944) op een boerderij doorgebracht, maar tot in de verre omtrek waren geen boerderijen te vinden die aan jouw beschrijving voldoen.
      Maar het commentaar geeft wel haarfijn aan waarom er relatief weinig boerderij- of landwinkels zijn.

      En voor de schrijver van dit blog; een boerderijwinkel moet aan vrijwel dezelfde eisen voldoen als een supermarkt op het gebied van voedselveiligheid, hygiëne etc. en dat maakt het ook onaantrekkelijk en een onbemand 'stalletje' aan de weg? Niet iedereen is even eerlijk en oprecht als het afrekenen aankomt. En een automaat vergt een grote investering waar ook niet elke boer het geld voor vrij kan maken. Maar blijf het wel vreemd vinden dat in de supermarkten de prijs minimaal verdrievoudigd zijn en soms wel verzevenvoudigd ten opzichte van de prijs die de producent ervoor krijgt.

      Verwijderen
    2. Ik denk dat mw niekje het inderdaad ironisch bedoelt.... Ik koop graag bij de boer: minder verpakking, beter voedsel en beter voor de boer dan kopen via de supermarkt.

      Verwijderen
  4. Directeuren van meerdere supermarktketens hebben aangegeven dat de marges in Nederland lager liggen dan wat eigenlijk "financieel gezond", zou zijn. Dit om te kunnen blijven investeren in de toekomst om bijvoorbeeld alles milieuvriendelijker te maken.

    Personeel, plus ...%
    Energie plus ..%
    Inkoop plus ....%
    Vervoer plus ....%
    Etc.

    Maar mensen willen alleen zien wat ze willen zien. En betalen wat zij ervoor over hebben en meer geld in eigen portemonnee om dat vervolgens uit te geven bij de Action, het bedrijf dat haar winstpercentage zowat maandelijks ziet groeien.

    Misschien bedoelen ze dat met graaiflatie, kopen wat goedkoop lijkt, ookal heb je het niet nodig. Oh en milieu is dan ook ineens niet zo belangrijk.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Boeren klagen al eeuwen lang, maar voorlopig blijven het dé onafhankelijke miljonairs van Nederland met of zonder Rabo en ze blijven graaien. Het ontbreekt ze helaas aan fatsoenlijke (als algemeen gezien) omgangsvormen, waardoor ze zich af en toe wat boers uiten. Zo zijn ze nu eenmaal opgegroeid, niks mis me. De boer blijft troef, das Normaal.

    BeantwoordenVerwijderen