Saving rate

Op veel blogs, zoals mevrouw money wenkbrauw en econowiser kwam ik de term "saving rate" tegen, maar helaas vond ik geen uitleg over wat het inhoudt. Aangezien de meeste van deze blogs fan zijn van een bepaalde behaarde amerikaan, genaamd mister money mustache, kan het niet anders dat hij de oorsprong van deze term is. Na wat zoeken kwam ik op een artikel uit, waar meneer snorregeld het haarfijn (sorry voor het woordgrapje) uitlegt.

Zijn theorie is dat slechts 1 getal bepaalt wanneer je de schaapjes op het droge hebt. Dat is niet je inkomen, niet je uitgaven, en ook niet je vermogen. Het enige interessante getal is de verhouding tussen hoeveel je maandelijks overhoudt en hoeveel je maandelijks binnenharkt. Dus als iemand maandelijks 4000, -verdient en 3000,- uitgeeft, dan is de saving rate (4000 - 3000)/4000 = 25%. Hoe hoger dit percentage, hoe sneller je op je lauweren kunt rusten.
Bij mensen die nauwelijks aan de toekomst denken worden alle inkomsten meteen stukgeslagen. Deze mensen zullen dus zeker tot hun pensioenleeftijd moeten werken. Maar als je elke maand een stukje inkomen probeert over te houden en dit goed laat rentenieren, dan komt een vroeg pensioen steeds dichter bij.
Een voordeel van het getal is dat het niets zegt over je absolute inkomen en uitgaven. Hierdoor kan je het gemakkelijk vergelijken met anderen en hoef je niet meteen je hele huishoudboekje op straat te gooien. Kortom, een getal dat veel zegt. Een getal naar mijn hart!

De berekening

De berekening van de saving rate is niet zo moeilijk, het probleem zit 'm in de classificatie: is loonheffing een uitgaven of een "korting op je inkomen"? Is een aflossing een uitgaven of een investering? Is hypotheekrente een inkomsten, of een "korting op de hypotheekkosten"?

Dit maakt nogal wat uit. Stel je hebt een inkomen van 4000,-, waarbij je maandelijks 1000,- netto hypotheekrente betaalt en 2000,- overige kosten. De saving rate is dus (4000-1000-2000)/4000 = 25%. Maar stel dat je bruto hypotheekrente eigenlijk 1500,- is, en je had 500,- hypotheekrente. Je zou dan ook kunnen zeggen dat je inkomsten 4500,- zijn, en je uitgaven aan hypotheek 1500,-. Je saving rate is dan (4500-1500-2000)/4500 = 22%. Wat is nu wijsheid?
mmm geeft een paar voorbeelden hoe je het zou kunnen berekenen, maar die zijn niet allemaal van toepassing op het Nederlandse belastingstelsel. Ook heb ik geen zin om precies bij te houden welke uitgaven ik allemaal heb gedaan. Dus bij deze vertel ik hoe ik het ga berekenen.

Belasting
Ik probeer belastingen te categoriseren naar de juiste groep waar hij het beste bij hoort. Zo is de gemeenteheffing gewoon een uitgaven, en kinderbijslag is een inkomsten. Deze dingen hebben namelijk weinig met mijn inkomen of hypotheek te maken. Loonheffing beschouw ik als een korting op mijn loon, en hypotheekrenteaftrek beschouw ik als korting op de hypotheeklast.

Wat zijn inkomsten?
Zoals gezegd neem ik het nettoloon als actief inkomen. Daarna zijn er nog "passieve inkomensbronnen":

• rente
• kinderbijslag, dit krijg ik zelfs als ik mijn huis zou verkopen of mijn baan zou opzeggen. Onvoorwaardelijk geld dus.
• rente op het spaardeel van de spaarhypotheek. Dit is een beetje raar. Dit geld verschijnt namelijk niet op mijn bankrekening, maar mijn vermogen stijgt er wel door. Ik zie het dus als een gratis vermogensgroeier, dus inkomsten
• giften, opbrengsten van advertenties ed.

Wat zijn investeringen?
Een aflossing op de hypotheek is geen uitgaven. Het geld is namelijk niet verdwenen, maar is "in de stenen gestopt". Ook een storting op de spaarhypotheek beschouw ik als een investering. Hoewel zowel een aflossing als een bijstorting investeringen zijn, is het gevolg anders: bij een aflossing wordt de uitgaven (hypotheekrente) lager, bij een storting wordt de inkomsten (rente op spaarhypotheek) groter.
Op dit moment heb ik geen aandelen, maar waarschijnlijk zou ik een aandeel ook als investering beschouwen die vervolgens afhankelijk van de koers zowel positief als negatief inkomen kan genereren.

Wat zijn uitgaven?
Ik heb dus geen zin om alle uitgaven te zitten bijhouden. Geen haar op mijn bovenlip die daar aan denkt. Bovendien wil ik mijn saving rate van de afgelopen 5 jaar proberen te reconstrueren, en ik heb niet alle bonnetjes meer. Ik zie veel mensen elke maand ijverig al hun uitgaven categoriseren en in een boekhoudprogramma stoppen, maar daar heb ik geen zin in. Maar toch wil ik inzicht hebben in de totale uitgaven. Dus heb ik het volgende bedacht:

• ik noteer elke maand hoeveel geld we op onze spaarrekening hebben staan.
• ik noteer onze inkomsten. Deze zijn behoorlijk constant, dus ik vind het niet erg als ik een maandje moet interpoleren.
• vervolgens zoek (of bereken) ik de uitgaven die geen echte uitgaven zijn, maar investeringen. Het gaat hierbij over:
• extra stortingen / aflossingen op de hypotheek
• de maandelijkse (verplichte) storting op de spaarhypotheek

Deze getallen kan ik voor de afgelopen 5 jaar min of meer terugvinden.

Dan geldt:
"toename van de buffer" = "alle inkomsten"
                       - "rente op spaarhypotheek (wel een inkomsten, maar geen toename van buffer)"
                       + "investeringen in hypotheek (afname van buffer, maar telt niet als uitgave)"
                       - "alle overige uitgaven"

Als ik dit omschrijf, dan krijg ik:
 
   uitgaven = inkomsten - spaarhypotheekrente + investeringen - buffertoename

Zo, nu heb ik alles om mijn saving rate van de afgelopen jaren te plotten. Hier is-ie dan:

De blauwe lijn geeft de maandelijkse saving rate; de rode is het jaarlijks gemiddelde.

Zoals je ziet hadden we de eerste jaren slechts een saving rate van maximaal 10%, en er waren zelfs maanden dat we meer uitgaven dan ontvingen. Onze buffer groeide eigenlijk nauwelijks. De enige reden dat we toch meestal een positieve saving rate hadden, was het feit dat we verplicht spaarden op onze spaarhypotheek. Overigens hebben we die eerste jaren best veel in ons huis geïnvesteerd (spouwmuurisolatie, schilderen, toilet verbouwd), maar dit is niet 1-op-1 te vertalen naar een meerwaarde van het huis, dus tel ik het niet als investering. Die grote investeringen veroorzaken die grote dipjes in 2011 en 2012.
Elk jaar zijn er trouwens veel schokken te zien rond de jaarwisseling (betaling van zorgpremie) en rond juni (vakantiegeld, betalen van vakantie etc). De jaargemiddelden zijn daarom veel representatiever.
De laatste jaren is de saving rate langzaam naar 20% gestegen. Mijn loon is wel iets gestegen, maar mijn vrouw is minder gaan werken, dus ons inkomen is nauwelijks veranderd. De grootste veroorzakers van de stijging zijn (tussen haakjes een schatting van de toename in saving rate):

• de spaarhypotheek groeit, zodat het meer geld, dus inkomen creëert (1%)
• we zijn beter op de centen gaan letten, waardoor we meer geld overhielden, zoals
• langzamer rijden (0,3%)
• meer met de fiets naar het werk (1%)
• andere energieboer (0,5%)
• een deel van dit geld is gebruikt voor bijstortingen en een aflossing op de hypotheek. Hierdoor steeg de spaarhypotheekrente nog meer (1,25%)

Tevreden met de getallen?

Die 20% is nog steeds niet echt om over naar huis te schrijven. Ik zie dat sommige mensen een saving rate hebben van 50% of meer. Dat zit er voor ons nog niet in. Mijn vrouw werkt maar 12 uur per week, dus dit huis is echt het maximale wat te betalen was. We hadden ook in ons huurhuisje kunnen blijven, maar dat had ons niet gelukkig gemaakt. Het belangrijkste is dat we het goed kunnen betalen, en dat er nu een stijgende lijn in zit. Mijn salaris zal elk jaar ongeveer 2% omhoog gaan, en de spaarhypotheek zal ook steeds beter gaan renderen. Wij zijn nog jong, dus het komt vast goed.

zie ook:
Mister Money Mustache: The Shockingly Simple Math Behind Early Retirement
Networthify: Early Retirement Calculator
eigen vermogen
eigen vermogen + saving rate = vervroegd pensioen!