Uitgelicht: bandbreedte

Voor veel mensen heeft de bandbreedte van een spaarhypotheek een sterke overeenkomst met de bandbreedte van je internet verbinding: men heeft geen flauw idee wat het precies is, maar het gevoel zegt dat een grotere bandbreedte beter is.

Waarom heeft de spaarhypotheek een bandbreedte, en hoe werkt het?
In de jaren tachtig ontstond het idee van de spaarhypotheek: mensen losten niet af op de hypotheek, maar spaarden op afgesloten rekening. Zo werd de hypotheek vlakvoor het einde van de looptijd alsnog afgelost, maar kon de consument 30 jaar lang optimaal profiteren van de hypotheekrenteaftrek. Voor een geschiedenis overzicht van de Nederlandse hypotheek, zie hier.
Slimmeriken hadden de volgende maas in de wet al snel gevonden: hoe sneller die spaarhypotheek met geld wordt gevuld, hoe meer rente er opgestreken kan worden. De spaarpot levert immers bruto rente op (typisch 5%), terwijl de hypotheekschuld netto rente kost (typisch 3%).
Aangezien de overheid ook niet gek is, (en nooit te beroerd is om een ingewikkelde constructie te bedenken), is de bandbreedte ingevoerd. Dit houdt in:

1. Neem per hypotheek jaar alle maandelijkse stortingen en eventuele extra bijstortingen, en tel ze bij elkaar op.
2. Neem het jaar waarin het meeste geld is gestort
3. Neem het jaar waarin het minste geld is gestort
4. Deel dit "meeste geld" door dit "minste geld".
5. Deze verhouding is de bandbreedte. Dit getal mag nooit hoger dan 10 worden.

Voorbeeld:
Stel je betaalt in de eerste jaren 100,- per maand, dus 1200,- per jaar als maandelijkse inleg (dus niet de hypotheekrente, die staat hier los van). Na enkele jaren besluit je op het einde van het jaar eenmalig 5000,- bij te storten. Om de duur van de hypotheek even lang te houden, wordt de maandelijkse inleg verlaagd naar 80,- per maand, dus 960,- per jaar.
Het goedkoopste jaar is dus 960,-.
Het duurste jaar is 1200,-+5000,- = 6200,-
De bandbreedte is dus 6200,-/960,- = 6,46. Kleiner dan 10 dus.
Als je wilt hoe zoiets er grafisch uitziet, kijk dan hier.

Overigens wordt hier bij "jaar" geen kalenderjaar, maar hypotheekjaar genoemd (bedankt anonieme commentaargever). Als je hypotheek bijvoorbeeld in mei is afgesloten, dat loopt een jaar van mei tot mei het jaar erop. Zie de website van de belastingdienst.

En wat gebeurt er als je de bandbreedte overschrijdt?
Als er niet aan de voorwaarde van kapitaalverzekering eigen woning(KEW) wordt voldaan, dan wordt het "spaargeld" niet meer gezien als een reservering voor je huis, maar als een ordinaire spaarrekening. Het gevolg is dat je over dit bedrag vermogensrendementsheffing moet betalen (box 3: jaarlijks 1.2% over het bedrag boven de 20.000 per persoon). Dus als er twee ton in je spaarhypotheek zit en je hebt een vrijstelling van 40.000 (twee personen), dan moet je dus jaarlijks 1920,- aan belasting betalen.
 
En de overlijdensrisicoverzekering?
Als de overlijdensrisicoverzekering(ORV) apart is afgesloten, dan valt hij niet onder de kapitaalverzekering eigen woning (KEW), en telt hij niet mee in de bandbreedte. Als de ORV een onderdeel van de spaarhypotheek is, dan telt hij wel mee. Voor de bandbreedte is het dus gunstig als de ORV wel wordt meegeteld, want dit "dempt" de verhouding tussen het duurste en het goedkoopste jaar.
Voorbeeld: stel dat de persoon in het bovenstaande voorbeeld een ORV heeft van 200,- per jaar. Als dit bedrag meetelt in de bandbreedte, dan is de bandbreedte dus slechts
(6200,- + 200,) / (960,- + 200,-) = 6400,- / 1160,- = 5.52. Kleiner dan de oorspronkelijke 6.46 dus.

Pas op voor rentewijzigingen!
Niet alleen stortingen kunnen een aanslag doen op de bandbreedte. Als je 30 jaar lang dezelfde rente hebt en niets bijstort, dan is je "meeste geld" gelijk aan je "minste geld", dus je bandbreedte is exact 1. Maar als de rente niet constant blijft, dan blijft de maandelijkse inleg ook niet constant. Om te illustreren heb ik bij de "variabele hypotheek tool"de bandbreedte toegevoegd:

In dit geval is door de rentewijziging van 5% naar 4% de maandelijkse spaarpremie gestegen van E119,66 naar E168,23, wat leidt tot een bandbreedte van 1,41. 

Pfff.. wat een gereken! Laat maar zitten
Weet je het zeker? Bijstorten levert doorgaans bijna twee keer zoveel op als aflossen. Hoewel er enkele uitzonderingsgevallen zijn dat je aflossen wellicht slimmer is, zie hier.
En wat betreft dat rekenen: gelukkig hoef je het niet zelf te doen. Bijna alle hypotheekverstrekkers staan bijstortingen niet toe als de bandbreedte boven de 7 of 8 dreigt te komen. Je wordt dus beschermd door de hypotheekverstrekker.

Leuk, al die theorie, maar hoe pas ik al deze informatie toe?
Zie Bandbreedte: wat is de beste taktiek?

zie ook:
bijstorten op spaarhypotheek nader uitgelegd
spaarhypotheektool voor meerdere rentevariaties, bijstortingen etc  Misverstanden bij hypotheek aflossen